మేళకర్త రాగాలు

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
భారతీయ సంగీతం
వ్యాసముల క్రమము
సాంప్రదాయక సంగీతం

కర్ణాటక సంగీతము  · హిందుస్థానీ సంగీతము
భారత ఫోక్ సంగీతం  · తుమ్రి · దాద్రా · గజల్ · ఖవ్వాలీ
చైతీ · కజ్రీ · సూఫీ

ఆధునిక సంగీతము

భాంగ్రా · చలన చిత్ర సంగీతము
పాప్ సంగీతం · రాక్ సంగీతం · బ్లూస్ సంగీతం
 · జజ్ సంగీతం · ట్రాన్స్ సంగీతం

వాగ్గేయకారులు, సంగీత విద్వాంసులు

హిందుస్థానీ సంగీత విద్వాంసులు
కర్ణాటక సంగీత విద్వాంసులు

గాయకులు

హిందుస్థానీ సంగీత గాయకులు
హిందుస్థానీ సంగీత గాయకులు

సంగీత వాద్యాలు

సంగీత వాద్యపరికరాల జాబితా
సంగీత వాయిద్యాలు

భావనలు

రాగము · తాళము · పల్లవి
తాళదశ ప్రాణములు
షడంగములు · స్థాయి · స్వరము
గీతము · కృతి · వర్ణము
రాగమాలిక · పదము · జావళి · తిల్లాన
మేళకర్త రాగాలు · కటపయాది సంఖ్య
జానపదము

సంగీత ధ్వనులు

స్థాయి · తీవ్రత · నాదగుణము
ప్రతిధ్వని · అనునాదము
సహాయక కంపనము
గ్రామఫోను · రేడియో

సంగీత పద నిఘంటువు

సంగీత పదాల పర్యాయ పదములు

భారతీయ సంగీతము
భారతీయ సాంప్రదాయ సంగీతము
కర్ణాటక సంగీతము

కటపయది పద్ధతి ద్వారా రాగాలను గుర్తించే పటం

మేళకర్త రాగాలు లేదా సంపూర్ణ రాగాలు లేదా జనక రాగాలు మొత్తం 72 ఉన్నాయి. అనంతమైన జన్య రాగాలు ఈ మేళకర్త రాగాల నుండే జనించాయి. ఇవి దక్షిణ భారత శాస్త్రీయ సంగీతానికి ప్రాథమిక రాగాలు. ఉత్తరభారత శాస్త్రీయ సంగీతం (హిందుస్తానీ సాంప్రదాయం) లో ఠాట్ ఈ మేళకర్తకు సమానకం.

మేళకర్త రాగముల కొన్ని స్కేళ్ళు
ఇందు చక్రంలో కనగాంగి స్కేలు
నేత్ర చక్రంలో సేనావతి స్కేలు
అగ్ని చక్రంలొ గాయకప్రియ స్కేలు
వేద చక్రంలో ఘంకార ధ్వని స్కేలు
బాణ చక్రంలో మారరంజని స్కేలు

మేళకర్త రాగాల జాబితా

[మార్చు]
  1. కనకాంగి రాగం
  2. రత్నాంగి రాగం
  3. గానమూర్తి రాగం
  4. వనస్పతి రాగం
  5. మానవతి రాగం
  6. తానరూపి రాగం
  7. సేనావతి రాగం
  8. హనుమతోడి రాగం
  9. ధేనుక రాగం
  10. నాటకప్రియ రాగం
  11. కోకిలప్రియ రాగం
  12. రూపవతి రాగం
  13. గాయకప్రియం రాగం
  14. వకుళాభరణం రాగం
  15. మాయామాళవగౌళ రాగం
  16. చక్రవాకం రాగం
  17. సూర్యకాంతం రాగం
  18. హటకాంబరి రాగం
  19. ఝంకారధ్వని రాగం
  20. నటభైరవి రాగం
  21. కీరవాణి రాగం
  22. ఖరహరప్రియ రాగం
  23. గౌరీమనోహరి రాగం
  24. వరుణప్రియ రాగం
  25. మారరంజని రాగం
  26. చారుకేశి రాగం
  27. సరసాంగి రాగం
  28. హరికాంభోజి రాగం
  29. ధీరశంకరాభరణం రాగం
  30. నాగానందిని రాగం
  31. యాగప్రియ రాగం
  32. రాగవర్ధని రాగం
  33. గాంగేయభూషిణి రాగం
  34. వాగధీశ్వరి రాగం
  35. శూలిని రాగం
  36. చలనాట రాగం
  37. సాలగం రాగం
  38. జలార్ణవం రాగం
  39. ఝాలవరాళి రాగం
  40. నవనీతం రాగం
  41. పావని రాగం
  42. రఘుప్రియ రాగం
  43. గవాంబోధి రాగం
  44. భవప్రియ రాగం
  45. శుభపంతువరాళి రాగం
  46. షడ్వితమార్గిణి రాగం
  47. సువర్ణాంగి రాగం
  48. దివ్యమణి రాగం
  49. ధవళాంబరి రాగం
  50. నామనారాయణి రాగం
  51. కామవర్ధిని రాగం
  52. రామప్రియ రాగం
  53. గమనశ్రమ రాగం
  54. విశ్వంభరి రాగం
  55. శ్యామలాంగి రాగం
  56. షణ్ముఖప్రియ రాగం
  57. సింహేంద్రమధ్యమ రాగం
  58. హేమవతి రాగం
  59. ధర్మవతి రాగం
  60. నీతిమతి రాగం
  61. కాంతామణి రాగం
  62. రిషభప్రియ రాగం
  63. లతాంగి రాగం
  64. వాచస్పతి రాగం
  65. మేచకళ్యాణి రాగం
  66. చిత్రాంబరి రాగం
  67. సుచరిత్ర రాగం
  68. జ్యోతిస్వరూపిణి రాగం
  69. ధాతువర్ధిని రాగం
  70. నాసికాభూషిణి రాగం
  71. కోసలము రాగం
  72. రసికప్రియ రాగం

మేళకర్త రాగ నిబంధనలు

[మార్చు]

ఈ కింద తెలిపిన గుణాలుంటేనే ఒక రాగాన్ని మేళకర్త రాగమనవచ్చును:

  • ఆ రాగం సంపూర్ణ రాగమవాలి - అందులో సప్త స్వరాలన్నీ ఉండాలి.
  • ఆ రాగం క్రమసంపూర్ణ రాగమవాలి - అందులోని స్వరాలు ముందూ వెనుక కాకుండా ఆరోహణ స-రి-గ-మ-ప-ధ-ని అనే క్రమంలోనే ఉండాలి.
  • రాగంలో పై షడ్జమం ఉండాలి
  • ఆరోహణ అవరోహణలలో స్వరాలు మార కూడదు.

మేళకర్త రాగాల పట్టిక

[మార్చు]

72 మేళకర్త రాగాలను శుద్ధ మధ్యమం ఇంకా ప్రతి మధ్యమం అనే రెండు రాగసమూహాలుగా విభజించవచ్చు. శుద్ధ మధ్యమం లోని మ1 ని మ2 తో మార్పు చేస్తే అది ప్రతి మధ్యమమౌతుంది. [1]

'మేళకర్త రాగములు'
'శుద్ధ మధ్యమం' 'ప్రతి మధ్యమం'
వరుస
సంఖ్య
రాగం స్కేలు వరుస
సంఖ్య
రాగం స్కేలు
1.ఇందు చక్రం 7. ఋషి చక్రం
1 కనకాంగి స రి111 ప ధ1 ని1 స' 37 సాలగం రాగం స రి112 ప ధ1 ని1 స'
2 రత్నాంగి స రి111 ప ద1 ని2 స' 38 జలార్ణవం స రి112 ప ద1 ని2 స'
3 గానమూర్తి స రి111 ప ద1 ని3 స' 39 ఝాలవరాళి స రి112 ప ద1 ని3 స'
4 వనస్పతి స రి111 ప ద2 ని2 స' 40 నవనీతం స రి112 ప ద2 ని2 స'
5 మానవతి స రి111 ప ద2 ని3 స' 41 పావని స రి112 ప ద2 ని3 స'
6 తానరూపి స రి111 ప ద3 ని3 స' 42 రఘుప్రియ స రి112 ప ద3 ని3 స'
2.నేత్ర చక్రం 8.వసు చక్రం
7 సేనావతి స రి121 ప ద1 ని1 స' 43 గవాంబోధి స రి122 ప ద1 ని1 స'
8 హనుమతోడి స రి121 ప ద1 ని2 స' 44 భవప్రియ స రి122 ప ద1 ని2 స'
9 ధేనుక స రి121 ప ద1 ని3 స' 45 శుభపంతువరాళి స రి122 ప ద1 ని3 స'
10 నాటకప్రియ స రి121 ప ద2 ని2 స' 46 షడ్విధమార్గిణి స రి122 ప ద2 ని2 స'
11 కోకిలప్రియ స రి121 ప ద2 ని3 స' 47 సువర్ణాంగి స రి122 ప ద2 ని3 స'
12 రూపవతి స రి121 ప ద3 ని3 స' 48 దివ్యమణి స రి122 ప ద3 ని3 స'
3. అగ్ని చక్రం 9. బ్రహ్మ చక్రం
13 గాయకప్రియ స రి131 ప ద1 ని1 స' 49 ధవళాంబరి స రి132 ప ద1 ని1 స'
14 వకుళాభరణం స రి131 ప ద1 ని2 స' 50 నామనారాయణి స రి132 ప ద1 ని2 స'
15 మాయామాళవగౌళ స రి131 ప ద1 ని3 స' 51 కామవర్ధని స రి132 ప ద1 ని3 స'
16 చక్రవాకం స రి131 ప ద2 ని2 స' 52 రామప్రియ స రి132 ప ద2 ని2 స'
17 సూర్యకాంతం స రి131 ప ద2 ని3 స' 53 గమనాశ్రమ స రి132 ప ద2 ని3 స'
18 హటకాంబరి స రి131 ప ద3 ని3 స' 54 విశ్వంబరి స రి132 ప ద3 ని3 స'
4.వేద చక్రం 10. దిసి చక్రం
19 ఝంకారధ్వని స రి221 ప ద1 ని1 స' 55 శామలాంగి స రి222 ప ద1 ని1 స'
20 నాటభైరవి స రి221 ప ద1 ని2 స' 56 షణ్ముఖప్రియ స రి222 ప ద1 ని2 స'
21 కీరవాణి స రి221 ప ద1 ని3 స' 57 సింహేంద్రమధ్యమం స రి222 ప ద1 ని3 స'
22 ఖరహరప్రియ స రి221 ప ద2 ని2 స' 58 హేమావతి స రి222 ప ద2 ని2 స'
23 గౌరీమనోహరి స రి221 ప ద2 ని3 స' 59 ధర్మావతి స రి222 ప ద2 ని3 స'
24 వరుణప్రియ స రి221 ప ద3 ని3 స' 60 నీతిమతి స రి222 ప ద3 ని3 స'
5. బాణ చక్రం 11. రుద్ర చక్రం
25 మారరంజని స రి231 ప ద1 ని1 స' 61 కాంతామణి స రి232 ప ద1 ని1 స'
26 చారుకేశి స రి231 ప ద1 ని2 స' 62 రిషభప్రియ స రి232 ప ద1 ని2 స'
27 సరసాంగి స రి231 ప ద1 ని3 స' 63 లతాంగి స రి232 ప ద1 ని3 స'
28 హరికాంభోజి స రి231 ప ద2 ని2 స' 64 వాచస్పతి స రి232 ప ద2 ని2 స'
29 ధీరశంకరాభరణం స రి231 ప ద2 ని3 స' 65 మేచకళ్యాణి స రి232 ప ద2 ని3 స'
30 నాగానందిని స రి231 ప ద3 ని3 స' 66 చిత్రాంబరి స రి232 ప ద3 ని3 స'
6. ఋతు చక్రం 12. ఆదిత్య చక్రం
31 యాగప్రియ స రి331 ప ద1 ని1 స' 67 సుచరిత్ర స రి332 ప ద1 ని1 స'
32 రాగవర్ధిని స రి331 ప ద1 ని2 స' 68 జ్యోతిస్వరూపిణి స రి332 ప ద1 ని2 స'
33 గాంగేయభూషిణి స రి331 ప ద1 ని3 స' 69 ధాతువర్ధని స రి332 ప ద1 ని3 స'
34 వాగధీశ్వరి స రి331 ప ద2 ని2 స' 70 నాసికాభూషిణి స రి332 ప ద2 ని2 స'
35 శూలిని స రి331 ప ద2 ని3 స' 71 కోసలం స రి332 ప ద2 ని3 స'
36 చలనాట స రి331 ప ద3 ని3 స' 72 రసికప్రియ స రి332 ప ద3 ని3 స'

యివి కూడా చూడండి

[మార్చు]
  1. pictures on various raagas in indian music.
  2. కటపయాది పద్ధతి

ఆడియో లింకులు

[మార్చు]
  1. హిందూ పత్రికలో మేళకర్త రాగాలపై వ్యాసం