ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా
| ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి | |
|---|---|
 | |
| ఉత్తర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం | |
| విధం | ది హానరబుల్ (అధికారిక) మిస్టర్. ముఖ్యమంత్రి (అనధికారిక) |
| స్థితి | ప్రభుత్వ అధిపతి |
| Abbreviation | సి.ఎం |
| సభ్యుడు | |
| అధికారిక నివాసం | 5, కాళిదాస్ మార్గ్, లక్నో |
| స్థానం | లోక్‌భవన్, లక్నో |
| నియామకం | ఉత్తర ప్రదేశ్ గవర్నరు |
| కాలవ్యవధి | అసెంబ్లీ విశ్వాసం పై ఆధారపడి ముఖ్యమంత్రి పదవీకాలం ఐదు సంవత్సరాలు, ఎటువంటి కాల పరిమితిలకు లోబడి ఉండదు.[1] |
| అగ్రగామి | ప్రీమియర్ ఆఫ్ యునైటెడ్ ప్రావిన్సెస్ |
| ప్రారంభ హోల్డర్ | గోవింద్ బల్లభ్ పంత్ |
| నిర్మాణం | 26 జనవరి 1950 |
| ఉప | ఉపముఖ్యమంత్రి |
| జీతం |
|
| వెబ్‌సైటు | Office of the Chief Minister |
ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి, ఉత్తరప్రదేశ్ ప్రభుత్వానికి అధిపతి. భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం, గవర్నరు రాష్ట్ర న్యాయమూర్తి అధిపతి. అయితే వాస్తవ కార్యనిర్వాహక అధికారం ముఖ్యమంత్రిపై ఉంటుంది. ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభకు జరిగిన ఎన్నికల తరువాత, గవర్నరు సాధారణంగా అత్యధిక శాసనసభ స్థానాలు పొందిన పార్టీని (లేదా కూటమిని) ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి ఆహ్వానిస్తారు. శాసనసభకు సమష్టిగా బాధ్యత వహించే మంత్రుల మండలి ముఖ్యమంత్రిని గవర్నరు నియమిస్తాడు. అతనికి శాసనసభలో విశ్వాసం ఉన్నందున, ముఖ్యమంత్రి పదవీకాలం ఐదేళ్లు, ఎటువంటి పదవీ పరిమితులకు లోబడి ఉండదు.
1950 జనవరి 26న యునైటెడ్ ప్రావిన్స్‌ల ప్రీమియర్ అయిన గోవింద్ బల్లభ్ పంత్ కొత్తగా పేరు మార్చబడిన ఉత్తర ప్రదేశ్‌కి మొదటి ముఖ్యమంత్రి అయ్యారు. అతనితో సహా అప్పటి నుండి 2024 వరకు ఉత్తర ప్రదేశ్‌కు ముఖ్యమంత్రులుగా పనిచేసిన 21 మంది ముఖ్యమంత్రులలో[2] 11 మంది భారత జాతీయ కాంగ్రెస్‌కు చెందినవారు ఉన్నారు. వీరిలో భారతీయ లోక్ దళ్‌కి చెందిన చరణ్ సింగ్ వలె ప్రధానమంత్రి అయిన విపి సింగ్ ఉన్నారు. 2002లో చివరిసారిగా రాష్ట్రంలో రాష్ట్రపతి పాలన విదించారు. దానితో కలుపుకుని 10 పర్యాయాలు రాష్ట్రపతి పాలనలో ఉంది. ఆ సమయాలలో ముఖ్యమంత్రి కార్యాలయం ఖాళీగా ఉంది. యుపిలో ముఖ్యమంత్రులుగా పనిచేసిన వారిలో సుచేతా కృపలానీ, మాయావతి వీరిద్దరూ మహిళలు. ఇప్పటివరకు ముఖ్యమంత్రులుగా పనిచేసిన వారిలో సమాజ్ వాదీ పార్టీకి చెందిన అఖిలేష్ యాదవ్ 2012 నుండి 2017 వరకు ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేశారు. అతను 38 సంవత్సరాల వయస్సులో ప్రమాణ స్వీకారం చేసి, ఆ పదవిని నిర్వహించిన అతి పిన్న వయస్కుడైన వ్యక్తి. 2024 నాటికి మాయావతి, అఖిలేష్ యాదవ్, యోగి ఆదిత్యనాథ్ ముగ్గురు మాత్రమే తమ అధికారిక పదవీకాలాన్ని ఐదేళ్ల పూర్తి చేశారు.
ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రి
[మార్చు]భారతీయ జనతా పార్టీకి చెందిన యోగి ఆదిత్యనాథ్ 2017 మార్చి 19 నుండి ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రిగా అధికారంలో ఉన్నారు.[3]
రాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం
[మార్చు]ఏదేని పరిస్థితులలో శాసనసభను రద్దుచేయకపోతే ముఖ్యమంత్రి పదవీకాలం ఐదు సంవత్సరాలు ఉంటుంది. ముఖ్యమంత్రి ప్రమాణం క్రింది విధంగా ఉంది.
I, <Name of Chief Minister>, do swear in the name of God/solemnly affirm that I will bear true faith and allegiance to the Constitution of India as by law established, that I will uphold the sovereignty and integrity of India, that I will faithfully and conscientiously discharge my duties as a Minister for the State of Uttar Pradesh and that I will do right to all manner of people in accordance with the Constitution and the law without fear or favour, affection or ill will and I will make sue that islamists fear to live under my rule and they fear law above them Jai Jai Shree Raam.
పూర్వగామి
[మార్చు]యునైటెడ్ ప్రావిన్సెస్ ప్రధాన మంత్రులు (1937–50)
[మార్చు]అలహాబాద్‌లో ప్రధాన కార్యాలయం ఉన్న యునైటెడ్ ప్రావిన్సెస్ బ్రిటీష్ ఇండియా లోని ఒక ప్రావిన్స్. ఇది ప్రస్తుత ఉత్తర ప్రదేశ్, ఉత్తరాఖండ్‌ రాష్ట్రాలుగా కలిగిఉంది. భారత ప్రభుత్వ చట్టం 1935 ప్రకారం, శాసనసభ, శాసన మండలితో ద్విసభ శాసనసభతో ఏర్పడింది.
| యునైటెడ్ ప్రావిన్సెస్ ప్రధాన మంత్రులు (1937–50) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| వ.సంఖ్య | చిత్తరువు | పేరు | పదవీకాలం | శాసనసభ | నియమించినవారు | పార్టీ | |||
| 1 | 
|
ఛతారీ నవాబు | 1937 ఏప్రిల్ 3 | 1937 జూలై 16 | 104 days | 1వ | హ్యారీ గ్రాహం హైగ్ | స్వతంత్ర రాజకీయ నాయకులు | |
| 2 | 
|
గోవింద్ వల్లభ్ పంత్ | 1937 జూలై 17 | 1939 నవంబరు 2 | 2 years, 108 days | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |||
| - | ఖాళీ
(గవర్నరు పాలన) |
1939 నవంబరు 3 | 1946 మార్చి 31 | 6 years, 148 days | రద్దు అయింది | – | వర్తించదు | ||
| (2) |
|
గోవింద్ వల్లభ్ పంత్ | 1946 ఏప్రిల్ 1 | 1950 జనవరి 26 | 3 years, 300 days | 2వ | ఫ్రాన్సిస్ వెర్నర్ వైలీ | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |
ఉత్తరప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రులు
[మార్చు]| వ.సంఖ్య | చిత్తరువు | పేరు | నియోజకవర్గం | పదవీకాలం | శాసనసభ[4] (ఎన్నిక) |
పార్టీ | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |
|
గోవింద్ వల్లభ్ పంత్ | బరేలీ | 1950 జనవరి 26 | 1952 మే 20 | 4 years, 336 days | ప్రాంతీయ | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |
| 1952 మే 20 | 1954 డిసెంబరు 28 | 1వ (1952 ఎన్నికలు) | |||||||
| 2 | 
|
సంపూర్ణానంద్ | వారణాసి దక్షిణ | 1954 డిసెంబరు 28 | 1957 ఏప్రిల్ 9 | 5 years, 345 days | |||
| 1957 ఏప్రిల్ 10 | 1960 డిసెంబరు 7 | 2వ (1957 ఎన్నికలు) | |||||||
| 3 |  |
చంద్రభాను గుప్తా | రాణిఖేత్ సౌత్ | 1960 డిసెంబరు 7 | 1962 మార్చి 14 | 2 years, 299 days | |||
| 1962 మార్చి 14 | 1963 అక్టోబరు 2 | 3వ (1962 ఎన్నికలు) | |||||||
| 4 | 
|
సుచేతా కృపలానీ | మెహదావాల్ | 1963 అక్టోబరు 2 | 1967 మార్చి 14 | 3 years, 163 days | |||
| (3) | |
చంద్రభాను గుప్తా | రాణిఖేత్ | 1967 మార్చి 14 | 1967 ఏప్రిల్ 3 | 20 days | 4వ (1967 ఎన్నికలు) | ||
| 5 | .jpg)
|
చరణ్ సింగ్ | చప్రౌలి | 1967 ఏప్రిల్ 3 | 1968 ఫిబ్రవరి 25 | 328 days | భారతీయ క్రాంతి దళ్ | ||
| – | 
|
ఖాళీ | వర్తించదు | 1968 ఫిబ్రవరి 25 | 1969 ఫిబ్రవరి 26 | 1 year, 1 day | రద్దుఅయింది | వర్తించదు | |
| (3) | |
చంద్రభాను గుప్తా | రాణిఖేత్ | 1969 ఫిబ్రవరి 26 | 1970 ఫిబ్రవరి 18 | 357 days | 5వ (1969 ఎన్నికలు) |
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |
| (5) |
|
చరణ్ సింగ్ | చప్రౌలి | 1970 ఫిబ్రవరి 18 | 1970 అక్టోబరు 1 | 225 days | భారతీయ క్రాంతి దళ్ | ||
| – |
|
ఖాళీ | వర్తించదు | 1970 అక్టోబరు 1 | 1970 అక్టోబరు 18 | 17 days | వర్తించదు | ||
| 6 | |
త్రిభువన్ నారాయణ్ సింగ్ | 1970 అక్టోబరు 18 | 1971 ఏప్రిల్ 4 | 168 days | ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ (ఆర్గనైజేషన్) | |||
| 7 | 
|
కమలాపతి త్రిపాఠి | చందౌలీ | 1971 ఏప్రిల్ 4 | 1973 జూన్ 13 | 2 years, 70 days | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | ||
| – |
|
ఖాళీ | వర్తించదు | 1973 జూన్ 13 | 1973 నవంబరు 8 | 148 days | వర్తించదు | ||
| 8 | .jpg)
|
హేమవతి నందన్ బహుగుణ | బారా | 1973 నవంబరు 8 | 1974 మార్చి 4 | 2 years, 22 days | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | ||
| 1974 మార్చి 5 | 1975 నవంబరు 30 | 6వ (1974 ఎన్నికలు) | |||||||
| – |
|
ఖాళీ | వర్తించదు | 1975 నవంబరు 30 | 1976 జనవరి 21 | 52 days | వర్తించదు | ||
| 9 | 
|
నారాయణదత్ తివారీ | కాశీపూర్ | 1976 జనవరి 21 | 1977 ఏప్రిల్ 30 | 1 year, 99 days | భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | ||
| – |
|
ఖాళీ | వర్తించదు | 1977 ఏప్రిల్ 30 | 1977 జూన్ 23 | 54 days | రద్దుఅయింది | వర్తించదు | |
| 10 | .jpg)
|
రామ్ నరేష్ యాదవ్ | నిధౌలీ కలాన్ | 1977 జూన్ 23 | 1979 ఫిబ్రవరి 28 | 1 year, 250 days | 7వ (1977 ఎన్నికలు) |
జనతా పార్టీ | |
| 11 | .jpg)
|
బనారసి దాస్ | హాపూర్ | 1979 ఫిబ్రవరి 28 | 1980 ఫిబ్రవరి 17 | 354 days | |||
| – |
|
ఖాళీ | వర్తించదు | 1980 ఫిబ్రవరి 17 | 1980 జూన్ 9 | 113 days | రద్దుఅయింది | వర్తించదు | |
| 12 | .jpg)
|
విశ్వనాధ్ ప్రతాప్ సింగ్ | తింద్వారి | 1980 జూన్ 9 | 1982 జూలై 19 | 2 years, 40 days | 8వ (1980 ఎన్నికలు) |
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |
| 13 | |
శ్రీపతి మిశ్రా | ఇసౌలీ | 1982 జూలై 19 | 1984 ఆగస్టు 3 | 2 years, 15 days | |||
| (9) |
|
నారాయణదత్ తివారీ | కాశీపూర్ | 1984 ఆగస్టు 3 | 1985 మార్చి 10 | 1 year, 52 days | |||
| 1985 మార్చి 11 | 1985 సెప్టెంబరు 24 | 9వ (1985 ఎన్నికలు) | |||||||
| 14 | |
వీర్ బహదూర్ సింగ్ | పనియార | 1985 సెప్టెంబరు 24 | 1988 జూన్ 25 | 2 years, 275 days | |||
| (9) |
|
నారాయణదత్ తివారీ | కాశీపూర్ | 1988 జూన్ 25 | 1989 డిసెంబరు 5 | 1 year, 163 days | |||
| 15 | .jpg)
|
ములాయం సింగ్ యాదవ్ | జస్వంత్‌నగర్ | 1989 డిసెంబరు 5 | 1991 జూన్ 24 | 1 year, 201 days | 10వ (1989 ఎన్నికలు) |
జనతాదళ్ | |
| 16 | 
|
కల్యాణ్ సింగ్ | అట్రౌలీ | 1991 జూన్ 24 | 1992 డిసెంబరు 6 | 1 year, 165 days | 11వ (1991 ఎన్నికలు) |
భారతీయ జనతా పార్టీ | |
| – |
|
ఖాళీ | వర్తించదు | 1992 డిసెంబరు 6 | 1993 డిసెంబరు 4 | 363 days | రద్దుఅయింది | వర్తించదు | |
| (15) |
|
ములాయం సింగ్ యాదవ్ | జస్వంత్‌నగర్ | 1993 డిసెంబరు 4 | 1995 జూన్ 3 | 1 year, 181 days | 12వ (1993 ఎన్నికలు) |
సమాజ్ వాదీ పార్టీ | |
| 17 | 
|
మాయావతి | 1995 జూన్ 3 | 1995 అక్టోబరు 18 | 137 days | బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |||
| – |
|
ఖాళీ | వర్తించదు | 1995 అక్టోబరు 18 | 1996 అక్టోబరు 17 | 1 year, 154 days | రద్దుఅయింది | వర్తించదు | |
| 1996 అక్టోబరు 17 | 1997 మార్చి 21 | 13వ (1996 ఎన్నికలు) | |||||||
| (17) |
|
మాయావతి | హరోరా | 1997 మార్చి 21 | 1997 సెప్టెంబరు 21 | 184 days | బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | ||
| (16) |
|
కల్యాణ్ సింగ్ | అట్రౌలీ | 1997 సెప్టెంబరు 21 | 1999 నవంబరు 12 | 2 years, 52 days | భారతీయ జనతా పార్టీ | ||
| 18 | |
రామ్ ప్రకాష్ గుప్తా | శాసనమండలి సభ్యుడు | 1999 నవంబరు 12 | 2000 అక్టోబరు 28 | 351 days | |||
| 19 | 
|
రాజ్‌నాథ్ సింగ్ | హైదర్‌గఢ్ | 2000 అక్టోబరు 28 | 2002 మార్చి 8 | 1 year, 131 days | |||
| – |
|
ఖాళీ | వర్తించదు | 2002 మార్చి 8 | 2002 మే 3 | 56 days | రద్దుఅయింది | వర్తించదు | |
| (17) |
|
మాయావతి | హరోరా | 2002 మే 3 | 2003 ఆగస్టు 29 | 1 year, 118 days | 14వ (2002 ఎన్నికలు) |
బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |
| (15) |
|
ములాయం సింగ్ యాదవ్ | గున్నూర్ | 2003 ఆగస్టు 29 | 2007 మే 13 | 3 years, 257 days | సమాజ్ వాదీ పార్టీ | ||
| (17) |
|
మాయావతి | శాసనమండలి సభ్యుడు | 2007 మే 13 | 2012 మార్చి 15 | 4 years, 307 days | 15వ (2007 ఎన్నికలు) |
బహుజన్ సమాజ్ పార్టీ | |
| 20 | 
|
అఖిలేష్ యాదవ్ | శాసనమండలి సభ్యుడు | 2012 మార్చి 15 | 2017 మార్చి 19 | 5 years, 4 days | 16వ (2012 ఎన్నికలు) |
సమాజ్ వాదీ పార్టీ | |
| 21 | .jpg)
|
యోగి ఆదిత్యనాథ్ | శాసనమండలి సభ్యుడు | 2017 మార్చి 19 | 2022 మార్చి 25 | 7 years, 323 days | 17వ (2017 ఎన్నికలు) |
భారతీయ జనతా పార్టీ | |
| గోరఖ్‌పూర్ అర్బన్ | 2022 మార్చి 25 | అధికారంలో ఉన్నారు | 18 (2022 ఎన్నికలు) | ||||||
గణాంకాలు
[మార్చు]ముఖ్యమంత్రి జాబితా
[మార్చు]| వ.సంఖ్య | ముఖ్యమంత్రి | పార్టీ | పదవీకాలం | ||
|---|---|---|---|---|---|
| సుదీర్ఘ నిరంతర పదవీకాలం | ముఖ్యమంత్రి పదవి మొత్తం వ్యవధి | ||||
| 1 | యోగి ఆదిత్యనాథ్ | BJP | 7 years, 323 days | 7 years, 323 days | |
| 2 | మాయావతి | BSP | 4 సంవత్సరాల, 307 రోజులు | 7 సంవత్సరాల, 16 రోజులు | |
| 3 | ములాయం సింగ్ యాదవ్ | SP/JD | 3 సంవత్సరాల, 257 రోజులు | 6 సంవత్సరాల, 274 రోజులు | |
| 4 | సంపూర్ణానంద్ | INC | 5 సంవత్సరాల, 345 రోజులు | 5 సంవత్సరాల, 345 రోజులు | |
| 5 | అఖిలేష్ యాదవ్ | SP | 5 సంవత్సరాల, 4 రోజులు | 5 సంవత్సరాల, 4 రోజులు | |
| 6 | గోవింద్ వల్లభ్ పంత్ | INC | 4 సంవత్సరాల, 336 రోజులు | 4 సంవత్సరాల, 336 రోజులు | |
| 7 | నారాయణదత్ తివారీ | INC | 1సంవత్సరం, 163 రోజులు | 3 సంవత్సరాల, 314 రోజులు | |
| 8 | చంద్ర భాను గుప్తా | INC | 2 సంవత్సరాల, 299 రోజులు | 3 సంవత్సరాల, 311 రోజులు | |
| 9 | కల్యాణ్ సింగ్ | BJP | 2 సంవత్సరాల, 52 రోజులు | 3 సంవత్సరాల, 217 రోజులు | |
| 10 | సుచేతా కృపలానీ | INC | 3 సంవత్సరాల, 163 రోజులు | 3 సంవత్సరాల, 163 రోజులు | |
| 11 | వీర్ బహదూర్ సింగ్ | INC | 2 సంవత్సరాల, 275 రోజులు | 2 సంవత్సరాల, 275 రోజులు | |
| 12 | కమలాపతి త్రిపాఠి | INC | 2 సంవత్సరాల, 70 రోజులు | 2 సంవత్సరాల, 70 రోజులు | |
| 13 | విశ్వనాధ్ ప్రతాప్ సింగ్ | INC | 2 సంవత్సరాల, 40 రోజులు | 2 సంవత్సరాల, 40 రోజులు | |
| 14 | హేమవతి నందన్ బహుగుణ | INC | 2 సంవత్సరాల, 22 రోజులు | 2 సంవత్సరాల, 22 రోజులు | |
| 15 | శ్రీపతి మిశ్రా | INC | 2 సంవత్సరాల, 15 రోజులు | 2 సంవత్సరాల, 15 రోజులు | |
| 16 | రామ్ నరేష్ యాదవ్ | JP | 1 సంవత్సరం, 250 రోజులు | 1 సంవత్సరం, 250 రోజులు | |
| 17 | చరణ్ సింగ్ | BKD | 328 రోజులు | 1 సంవత్సరం, 188 రోజులు | |
| 18 | రాజ్‌నాథ్ సింగ్ | BJP | 1 సంవత్సరం, 131 రోజులు | 1 సంవత్సరం, 131 రోజులు | |
| 19 | బనారసి దాస్ | JP | 354 రోజులు | 354 days | |
| 20 | రామ్ ప్రకాష్ గుప్తా | BJP | 351 రోజులు | 351 days | |
| 21 | త్రిభువన్ నారాయణ్ సింగ్ | INC(O) | 168 రోజులు | 168 days | |
| – | రాష్ట్రపతి పాలన | President's Rule | 1 సంవత్సరం, 154 రోజులు | 4 సంవత్సరాల, 228 days | |
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Durga Das Basu. Introduction to the Constitution of India. 1960. 20th Edition, 2011 Reprint. pp. 241, 245. LexisNexis Butterworths Wadhwa Nagpur. ISBN 978-81-8038-559-9. Note: although the text talks about Indian state governments in general, it applies for the specific case of Uttar Pradesh as well.
- ↑ https://www.oneindia.com/list-of-chief-ministers-of-uttar-pradesh/
- ↑ https://www.india.gov.in/my-government/whos-who/chief-ministers
- ↑ Date of Constitution & Dissolution of Uttar Pradesh Vidhan Sabha Archived 12 ఆగస్టు 2013 at the Wayback Machine.
- ↑ Amberish K. Diwanji. "A dummy's guide to President's rule". Rediff.com. 15 March 2005. Retrieved on 3 March 2013.
గమనికలు
[మార్చు]- ↑ This column only names the chief minister's party. The state government he heads may be a complex coalition of several parties and independents; these are not listed here.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 When President's rule is in force in a state, its council of ministers stands dissolved. The office of chief minister thus lies vacant. At times, the legislative assembly also stands dissolved.[5]