ఉత్తర ప్రదేశ్ ప్రభుత్వం
ఉత్తరప్రదేశ్ ప్రభుత్వం, అనేది ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్ర పరిపాలనా సంస్థ (ఉపజాతి ప్రభుత్వం) ఇది భారత రాష్ట్రపతిచే నియమించబడిన రాష్ట్రానికి రాజ్యాంగ అధిపతిగా గవర్నర్‌ను కలిగి ఉంటుంది.[1] ఉత్తరప్రదేశ్ గవర్నరు ఐదు సంవత్సరాల కాలానికి నియమించుతారు. రాష్ట్ర కార్యనిర్వాహక అధికారాలను కలిగి ఉన్న ముఖ్యమంత్రి, వారి మంత్రుల మండలిని నియమిస్తారు. రోజువారీ ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలకు ముఖ్యమంత్రి, వారి మంత్రి మండలి బాధ్యత వహిస్తుండగా, గవర్నరు రాష్ట్రానికి ఉత్సవ అధిపతిగా ఉంటారు.
భారత రాజకీయాలపై ఉత్తరప్రదేశ్ రాష్ట్రం ప్రభావం చాలా ముఖ్యమైంది, తరచుగా ఘంటాపథంగా ఉంటుంది. ఇది పార్లమెంటులోని అత్యధిక సభ్యులను లోక్‌సభకు, రాజ్యసభకు రెండింటికీ పంపుతుంది. రాష్ట్ర జనాభా 200 మిలియన్లకు పైగా ఉంది. తరువాతి అత్యధిక జనాభా కలిగిన రాష్ట్రం కంటే దాదాపు రెట్టింపుగా ఉంది.
ప్రాతినిధ్య ప్రజాస్వామ్యం పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ ద్వారా రాష్ట్రం పాలించబడుతుంది. ఉత్తరప్రదేశ్ భారతదేశంలోని ఏడు రాష్ట్రాలలో ఒకటి, ఇక్కడ రాష్ట్ర శాసనసభ ఉభయసభలను కలిగి ఉంటుంది. ఇందులో రెండు సభలు ఉన్నాయి. విధానసభ (లెజిస్లేటివ్ అసెంబ్లీ), విధాన పరిషత్ (శాసన మండలి). [2] [3] ఉత్తరప్రదేశ్ శాసనసభలో 404 మంది సభ్యులు ఐదు సంవత్సరాల కాలానికి ఎన్నికయ్యారు. ఉత్తర ప్రదేశ్ శాసనమండలి 100 మంది సభ్యులతో కూడిన శాశ్వత సంస్థ. ప్రతి రెండు సంవత్సరాలకు మూడింట ఒక వంతు (33 మంది సభ్యులు) పదవీ విరమణ చేస్తారు. ఉత్తరప్రదేశ్ జాతీయ పార్లమెంటుకు అత్యధిక శాసనసభ్యులను పంపుతుంది కాబట్టి, ఇది తరచుగా భారత రాజకీయాలకు సంబంధించి అత్యంత ముఖ్యమైన రాష్ట్రాలలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది.[4] ఈ రాష్ట్రం భారత పార్లమెంటు దిగువసభ, లోక్‌సభకు 80 సీట్లు, ఎగువసభ అయిన రాజ్యసభకు 31 స్థానాలను అందిస్తుంది. [5] [6] [7] [8]
కార్యనిర్వాహకవర్గం
[మార్చు]ముఖ్యమంత్రిని, వారి మంత్రుల మండలిని నియమించే గవర్నర్ నేతృత్వంలో ముఖ్యమంత్రి, మంత్రిమండలి ప్రభుత్వానికి నాయకత్వం వహిస్తారు. గవర్నరును ఐదు సంవత్సరాల కాలానికి రాష్ట్రపతి నియమిస్తాడు.గవర్నరు రాష్ట్రానికి రాజ్యాంగ అధిపతిగా వ్యవహరిస్తారు. రోజువారీ ప్రభుత్వ నిర్వహణను ముఖ్యమంత్రి, వారి మంత్రుల మండలి చూసుకోవడంతో గవర్నర్ రాష్ట్రానికి ఉత్సవ అధిపతిగా ఉంటారు.
మంత్రిమండలిలో క్యాబినెట్ మంత్రులు, రాష్ట్ర మంత్రులు ఉంటారు. ప్రధాన కార్యదర్శి నేతృత్వంలోని సెక్రటేరియట్ మంత్రిమండలికి సహాయం చేస్తుంది.[9] [10] ప్రభుత్వ ప్రధానకార్యదర్శి కూడా ఒక పరిపాలనా అధిపతి. [9] [10]
ప్రతి ప్రభుత్వ శాఖకు ఒక మంత్రి నేతృత్వం వహిస్తారు. వీరికి అదనపు ప్రధాన కార్యదర్శి లేదా ప్రధాన కార్యదర్శి లేదా అరుదుగా సెక్రటరీ సహాయం చేస్తారు.సాధారణంగా ఇండియన్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ సర్వీస్ అధికారి, అదనపు చీఫ్ సెక్రటరీ లేదా ప్రిన్సిపల్ సెక్రటరీ పరిపాలనా అధిపతిగా వ్యవహరిస్తారు. [9] [10] ప్రతి శాఖలో ప్రత్యేక కార్యదర్శి,జాయింట్ సెక్రటరీ,డిప్యూటీ సెక్రటరీ, అండర్ సెక్రటరీ, సెక్షన్ ఆఫీసర్ మొదలైన స్థాయి అధికారులు ఉంటారు. అదనపు ప్రధాన కార్యదర్శి లేదా ప్రధాన కార్యదర్శి లేదా కార్యదర్శి మంత్రికి సహాయం చేస్తారు. [9] [10]
మంత్రిమండలి
[మార్చు]
| ఎస్.నెం. | మంత్రి పేరు | ర్యాంక్ | పోర్ట్‌ఫోలియో |
|---|---|---|---|
| క్యాబినెట్ మంత్రులు[11][12] | |||
| 1. | యోగి ఆదిత్యనాథ్ | ముఖ్యమంత్రి | ముఖ్యమంత్రి, హోం శాఖ |
| 2. | కేశవ్ ప్రసాద్ మౌర్య | డిప్యూటీ ముఖ్యమంత్రి | గ్రామీణాభివృద్ధి శాఖ |
| 3. | బ్రజేష్ పాఠక్ | ఆరోగ్య శాఖ | |
| 4. | సురేష్ ఖన్నా | కేబినెట్ మినిస్టర్స్ | ఆర్థిక శాఖ |
| 5. | సూర్య ప్రతాప్ షాహి | వ్యవసాయ శాఖ | |
| 6. | స్వతంత్ర దేవ్ సింగ్ | జల వనరుల శాఖ | |
| 7. | బేబీ రాణి మౌర్య | మహిళా, శిశు అభివృద్ధి శాఖ | |
| 8. | చౌదరి లక్ష్మీ నారాయణ్ సింగ్ | చెరకు అభివృద్ధి, చక్కెర పరిశ్రమ | |
| 9. | జైవీర్ సింగ్ | పర్యాటక, సాంస్కృతిక శాఖ | |
| 10. | ధర్మపాల్ సింగ్ | పశుసంవర్థక, పాడిపరిశ్రమ శాఖ | |
| 11. | నంద్ గోపాల్ గుప్తా | పారిశ్రామిక అభివృద్ధి శాఖ | |
| 12. | భూపేంద్ర సింగ్ చౌదరి | పంచాయతీ రాజ్ | |
| 13. | అనిల్ రాజ్‌భర్ | కార్మిక శాఖ | |
| 14. | జితిన్ ప్రసాద | ప్రజాపనుల శాఖ | |
| 15. | రాకేష్ సచన్ | మైక్రో స్మాల్ అండ్ మీడియం ఎంటర్‌ప్రైజెస్,
ఖాదీ, గ్రామ పరిశ్రమలు, సెరికల్చర్ పరిశ్రమలు, చేనేత, జౌళి | |
| 16. | ఎ. కె. శర్మ | అర్బన్ డెవలప్‌మెంట్ అండ్ పవర్ | |
| 17. | యోగేంద్ర ఉపాధ్యాయ | సైన్స్ అండ్ ఎలక్ట్రానిక్స్ డిపార్ట్‌మెంట్ | |
| 18. | ఆశిష్ సింగ్ పటేల్ | టెక్ ఎడ్యుకేషన్ డిపార్ట్‌మెంట్ | |
| 19. | సంజయ్ నిషాద్ | మత్స్య శాఖ | |
| మినిస్టర్స్ ఆఫ్ స్టేట్ (స్వతంత్ర బాధ్యత) | |||
| 20. | నితిన్ అగర్వాల్ | స్వతంత్ర బాధ్యత కలిగిన రాష్ట్ర మంత్రులు | ఎక్సైజ్ & ప్రొహిబిషన్ |
| 21. | కపిల్ దేవ్ అగర్వాల్ | ప్రొఫెషనల్ ఎడ్యుకేషన్ & స్కిల్ డెవలప్‌మెంట్ | |
| 22. | రవీంద్ర జైస్వాల్ | స్టాంప్, కోర్ట్ ఫీజు, రిజిస్ట్రేషన్ | |
| 23. | సందీప్ సింగ్ లోధి | ప్రాథమిక విద్య | |
| 24. | గులాబో దేవి | సెకండరీ ఎడ్యుకేషన్ | |
| 25. | గిరీష్ చంద్ర యాదవ్ | క్రీడలు, యువజన సంక్షేమం | |
| 26, | ధర్మవీర్ ప్రజాపతి | జైలు, హోంగార్డు | |
| 27. | అసిమ్ అరుణ్ | N/A | |
| 28. | జయంత్ ప్రతాప్ సింగ్ రాథోడ్ | N/A | |
| 29. | దయా శంకర్ సింగ్ | రవాణా | |
| 30. | దినేష్ ప్రతాప్ సింగ్ | N/A | |
| 31. | నరేంద్ర కశ్యప్ | N/A | |
| 32. | అరుణ్ కుమార్ సక్సేనా | N/A | |
| 33. | దయా శంకర్ మిశ్రా దయాలు | ఆయుష్ మంత్రిత్వ శాఖ | |
| రాష్ట్ర మంత్రులు | |||
| 34. | మయాంకేశ్వర్ శరణ్ సింగ్ | రాష్ట్ర మంత్రులు | పార్లమెంటరీ వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ |
| 35. | దినేష్ ఖటిక్ | N/A' | |
| 36. | సంజీవ్ కుమార్ గోండ్ | N/A' | |
| 37. | బల్దేవ్ సింగ్ ఔలఖ్ | వ్యవసాయం, వ్యవసాయ విద్య | |
| 38. | అజిత్ సింగ్ పాల్ | N/A' | |
| 39. | జస్వంత్ సైనీ | N/A' | |
| 40. | రాంకేశ్ నిషాద్ | N/A' | |
| 41. | మనోహర్ లాల్ మన్ను కోరి | N/A' | |
| 42. | సంజయ్ సింగ్ గాంగ్వార్ | N/A' | |
| 43. | బ్రిజేష్ సింగ్ | N/A' | |
| 44. | క్రిషన్ పాల్ మాలిక్ | N/A' | |
| 45. | సురేష్ రాహి | N/A' | |
| 46. | అనూప్ ప్రధాన్ | N/A' | |
| 47. | ప్రతిభా శుక్లా | N/A' | |
| 48. | రాకేష్ రాథోర్ (గురు) | N/A' | |
| 49. | సోమేంద్ర తోమర్ | N/A' | |
| 50. | రజనీ తివారీ | N/A' | |
| 51. | సతీష్ శర్మ | N/A' | |
| 52. | డానిష్ ఆజాద్ అన్సారీ | మైనారిటీల సంక్షేమం, వక్ఫ్, హజ్ | |
| 53. | విజయ్ లక్ష్మీ గౌతమ్ | N/A' | |
న్యాయవ్యవస్థ
[మార్చు]రాష్ట్రంలోని న్యాయవ్యవస్థకు చెందిన హైకోర్టు అలహాబాద్‌లో ఉంది.అలహాబాద్ హైకోర్టు లక్నో బెంచ్, జిల్లా కోర్టులు,ప్రతి జిల్లా లేదా సెషన్స్ డివిజన్‌లోని సెషన్ కోర్టులు,తహసీల్ స్థాయిలో దిగువ కోర్టులను కలిగి ఉంటుంది. [9] [16] భారతదేశ సుప్రీంకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి అలాగే ఉత్తరప్రదేశ్ గవర్నరు సలహా మేరకు భారత రాష్ట్రపతి ఉత్తరప్రదేశ్ న్యాయవ్యవస్థ హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తిని నియమిస్తారు. [9] [17] ఇతర న్యాయమూర్తులను హైకోర్టు ప్రధాన న్యాయమూర్తి సలహా మేరకు భారత రాష్ట్రపతి నియమిస్తారు. [9] [16] సబార్డినేట్ జ్యుడీషియల్ సర్వీస్, రెండు విభాగాలుగా వర్గీకరించబడింది, అవి. ఉత్తరప్రదేశ్ సివిల్ జ్యుడీషియల్ సర్వీసెస్,ఉత్తరప్రదేశ్ ఉన్నత న్యాయ సేవలు ఉత్తరప్రదేశ్ న్యాయవ్యవస్థలో మరొక ముఖ్యమైన భాగం. [9] [17] ఉత్తరప్రదేశ్ సివిల్ జ్యుడీషియల్ సర్వీసెస్‌లో సివిల్ జడ్జిలు (జూనియర్ డివిజన్)/జుడీషియల్ మేజిస్ట్రేట్‌లు , సివిల్ జడ్జిలు (సీనియర్ డివిజన్)/చీఫ్ జ్యుడీషియల్ మేజిస్ట్రేట్ ఉంటారు, ఉత్తరప్రదేశ్ హయ్యర్ జ్యుడీషియల్ సర్వీస్‌లో సివిల్, సెషన్స్ జడ్జిలు ఉంటారు. [9] ఉత్తరప్రదేశ్‌లోని న్యాయవ్యవస్థ సబార్డినేట్ జ్యుడీషియల్ సర్వీస్ (అంటే ఇటావా జిల్లా కోర్టు, కాన్పూర్ దేహత్ జిల్లా కోర్టు) జిల్లా న్యాయమూర్తిచే నియంత్రించబడుతుంది. [9] [17] [18]
పరిపాలన
[మార్చు]డివిజనల్ పరిపాలన
[మార్చు]భారతదేశంలోని ఉత్తర ప్రదేశ్ రాష్ట్రం 75 పరిపాలనా జిల్లాలతో రూపొందించబడింది. అవి 18 విభాగాలుగా విభజించబడ్డాయి. ఒక్కో డివిజన్‌లో 3 నుండి 7 జిల్లాలు ఉంటాయి. డివిజనల్ కమీషనర్, ఇండియన్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ సర్వీస్ (ఐఎఎస్) అధికారి ఒక డివిజన్ పరిపాలనకు నాయకత్వం వహించే బాధ్యతను కలిగి ఉంటారు. విభాగానికి చెందిన మంత్రి వారి డివిజన్‌లో ఆదాయ సేకరణ, శాంతిభద్రతల నిర్వహణకు కూడా బాధ్యత వహిస్తారు. [19] [20] [21] [22]
రాష్ట్రంలో ఎనిమిది పోలీసు జోన్‌లు, పద్దెనిమిది పోలీసు రేంజ్‌లు కూడా ఉన్నాయి. ప్రతి జోన్ 2-3 పరిధులను కలిగి ఉంటుంది. ఇండియన్ పోలీస్ సర్వీస్(ఐపిఎస్) అదనపు డైరెక్టర్ జనరల్ -ర్యాంక్ అధికారి నేతృత్వంలో శాంతిభద్రతల పర్వేక్షణ ఉంటుంది. ఒక శ్రేణి మూడు నుండి నాలుగు జిల్లాలను కలిగి ఉంటుంది.ఇది ఇన్‌స్పెక్టర్ జనరల్ -ర్యాంక్ లేదా డిప్యూటీ ఇన్‌స్పెక్టర్ జనరల్ -ర్యాంక్ ఐపిఎస్ అధికారి నేతృత్వంలో ఉంటుంది.
జిల్లా పరిపాలన
[మార్చు]భారత రాష్ట్రంలోని జిల్లా అనేది ఒక జిల్లా మేజిస్ట్రేట్, కలెక్టర్ (డిఎం), ఐఎఎస్ అధికారి నేతృత్వంలోని ఒక పరిపాలనా భౌగోళిక విభాగం.జిల్లాలో వివిధ శాఖల మధ్య పనిని సమన్వయం చేసే బాధ్యత జిల్లా మేజిస్ట్రేటుకు ఉంటుంది, జిల్లాలో శాంతిభద్రతల బాధ్యత, కార్యనిర్వాహక మేజిస్ట్రేట్ అధికారం కూడా ఇవ్వబడుతుంది.ప్రావిన్షియల్ సివిల్ సర్వీస్, ఇతర రాష్ట్ర సర్వీసులకు చెందిన అనేక మంది అధికారులు జిల్లా మెజిష్ట్రేటుకు సహాయం చేస్తారు.[19] [23] [24] [25]
రాజకీయం
[మార్చు]ఉత్తరప్రదేశ్ రాజకీయాలు భారతీయ జనతా పార్టీ, సమాజ్ వాది పార్టీ, ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్, బహుజన్ సమాజ్ పార్టీల ఆధిపత్యంలో ఉన్నాయి.ముఖ్యమంత్రి యోగి ఆదిత్యనాథ్ నేతృత్వంలోని ప్రస్తుత ప్రభుత్వాన్ని భారతీయ జనతా పార్టీ ఆక్రమించింది.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Role of The Governor". upgovernor.gov.in. Raj Bhavan Uttar Pradesh. Archived from the original on 7 April 2017. Retrieved 17 March 2017.
- ↑ "Uttar Pradesh Vidhan Parishad structure". Legislative Bodies of India. Government of India. Archived from the original on 17 April 2016. Retrieved 19 September 2017.
- ↑ "Uttar Pradesh Vidhan Sabha structure". Legislative Bodies of India. Government of India. Archived from the original on 17 April 2016. Retrieved 19 September 2017.
- ↑ Four other states seen as barometer of support for federal government. "Legislative elections in Uttar Pradesh". Al Jazeera. Retrieved 8 February 2012.
- ↑ "Statewise List". 164.100.47.5. Retrieved 2015-07-29.
- ↑ "Rajya Sabha". Rajya Sabha. Archived from the original on 24 July 2013. Retrieved 2015-07-29.
- ↑ Verinder Grover (10 February 1989). Legislative Council in State Legislatures. Deep & Deep Publications. pp. 37–255. ISBN 978-81-7100-193-4. Retrieved 27 July 2012.
- ↑ "Composition of Rajya Sabha" (PDF). Rajya Sabha. New Delhi: Rajya Sabha Secretariat. pp. 24–25. Archived from the original (PDF) on 5 March 2016. Retrieved 15 February 2012.
- ↑ 9.00 9.01 9.02 9.03 9.04 9.05 9.06 9.07 9.08 9.09 "CONSTITUTIONAL SETUP". Government of Uttar Pradesh. Archived from the original on 31 August 2017. Retrieved 30 August 2017.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 Laxmikanth, M. (2014). Governance in India (2nd ed.). Noida: McGraw-Hill Education. pp. 4.1–4.5. ISBN 978-9339204785.
- ↑ 11.0 11.1 "कैबिनेट मंत्री" [Cabinet Ministers]. Government of Uttar Pradesh. Archived from the original on 22 సెప్టెంబర్ 2017. Retrieved 21 September 2017.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help) - ↑ 12.0 12.1 "Cabinet Ministers". Uttar Pradesh CMO. Uttar Pradesh Government. Retrieved 10 April 2017.
- ↑ "राज्य मंत्री (स्वतंत्र प्रभार)" [State Ministers (Independent Charge)]. Government of Uttar Pradesh. Archived from the original on 20 సెప్టెంబర్ 2017. Retrieved 21 September 2017.
{{cite web}}: Check date values in:|archive-date=(help) - ↑ "Ministers Of State (Independent Charge)". Uttar Pradesh CMO. Uttar Pradesh Government. Retrieved 10 April 2017.
- ↑ "State Ministers". Uttar Pradesh CMO. Uttar Pradesh Government. Retrieved 10 April 2017.
- ↑ 16.0 16.1 "Uttar Pradesh judiciary". Maps of India. Archived from the original on 4 September 2012. Retrieved 19 September 2012.
- ↑ 17.0 17.1 17.2 Gopal K. Bhargava; Shankarlal C. Bhatt (2005). Land and people of Indian states and union territories. 28. Uttar Pradesh. Delhi: Gyan Books Pvt Ltd. pp. 31–33. ISBN 978-81-7835-384-5. Retrieved 12 September 2017.
- ↑ "Subordinate Civil Judiciary in Uttar Pradesh" (PDF). Allahabad High Court. Retrieved 19 September 2012.
- ↑ 19.0 19.1 "Constitutional Setup". Government of Uttar Pradesh. Archived from the original on 31 August 2017. Retrieved 30 August 2017.
- ↑ Maheshwari, S.R. (2000). Indian Administration (6th ed.). New Delhi: Orient Blackswan Private Ltd. pp. 563–572. ISBN 9788125019886.
- ↑ Singh, G.P. (1993). Revenue administration in India: A case study of Bihar. Delhi: Mittal Publications. pp. 26–129. ISBN 978-8170993810.
- ↑ Laxmikanth, M. (2014). Governance in India (2nd ed.). Noida: McGraw Hill Education. pp. 5.1–5.2. ISBN 978-9339204785.
- ↑ Maheshwari, S.R. (2000). Indian Administration (6th ed.). New Delhi: Orient Blackswan Private Ltd. pp. 573–597. ISBN 9788125019886.
- ↑ Laxmikanth, M. (2014). Governance in India (2nd ed.). Noida: McGraw Hill Education. pp. 6.1–6.6. ISBN 978-9339204785.
- ↑ Singh, G.P. (1993). Revenue administration in India: A case study of Bihar. Delhi: Mittal Publications. pp. 50–124. ISBN 978-8170993810.
