ఖియాస్
|
ఇస్లాం పై వ్యాసాల పరంపర
| |
| ఫిఖహ్ | |
| |
| అహ్‌కామ్ | |
| పండిత బిరుదులు | |
|
ఖియాస్ (అరబ్బీ : قياس ) సున్నీ ఇస్లాం, ఫిఖహ్లో 'హేతుబద్ధ ఆలోచనావిధానా'న్ని (Analogical Reasoning) ఖియాస్ అంటారు. ఈ ఖియాస్ ప్రకారం తెలిసిన మూలాల (ఖురాన్, సున్నహ్) నుండి తెలియని వాటి మూలాలను హేతుబద్ధంగా విశ్లేషించి న్యాయసూత్రం తయారుచేయు విధానం. ఖియాస్ షరియా న్యాయశాస్త్రాలలోని వనరులలో నాలుగవది.
ఖియాస్ కు ఉదాహరణ
[మార్చు]ఉదాహరణకు, ఖియాస్ ను అన్వయించి, దురలవాట్లయిన 'త్రాగుడు', 'గంజాయి' వాడకానికి వ్యతిరేకంగా తీర్పు చెప్పాలంటే.
- ఓ నిర్దిష్ఠమైన కార్యము గాని విషయము గాని తెలుసుకొని గుర్తించవలెను, ఉదాహరణకు మద్యపానము.
- మద్యపానము హరామ్ నిషిద్ధమని గుర్తించవలెను.
- ఈ నిషిద్ధము వెనుక గల తర్కవితర్క కారణాలను గుర్తించవలెను. ఉదాహరణకు మద్యపానము నిషేధానికి కారణము, అది మత్తు పదార్థము. మత్తు పదార్థాలు కీడును కలిగిస్తాయి, మెదడులో అల్లాహ్ను నింపుకొనే ముస్లిం, ఈ మత్తువలన అల్లాహ్ను కోల్పోతాడు, ఈ తర్కానికి హిక్మాహ్ అని పేరు.
- తెలిసిన తీర్పు ద్వారా అర్థమయ్యే విషయాన్ని గ్రహించడ, ఆ తీర్పును శిరసా వహిస్తూ నిషిద్ధ వస్తువును నిషిద్ధంగా చూడడం. ఉదాహరణకు కొకైన్ ఓ మత్తు పదార్థం, దానిని ఉపయోగించరాదని, ఉపయోగిస్తే బుద్ధి మందగిస్తుందని, బుద్ధిమాంద్యం వలన, మేథలో వెలసిన అల్లాహ్ ను మనం కోల్పోవలసి వస్తుందని, కావున దీనిని ఉపయోగించడం హరామ్ అని తీర్పు ఇవ్వడం జరిగింది. ఇది సత్యమే, శిరసావహించి ఈ నిషిద్ధ వస్తువును త్యజించడమే ఉత్తమం.
During the Islamic Golden Age, there was a logical debate among Islamic logicians, philosophers and theologians over whether the term qiyas refers to analogical reasoning, inductive reasoning or categorical syllogism. Some Islamic scohlars argued that qiyas refers to inductive reasoning, which Ibn Hazm (994-1064) disagreed with, arguing that qiyas does not refer to inductive reasoning, but refers to categorical syllogism in a real sense and analogical reasoning in a metaphorical sense. On the other hand, al-Ghazali (1058-1111) (and in modern times, Abu Muhammad Asem al-Maqdisi) argued that qiyas refers to analogical reasoning in a real sense and categorical syllogism in a metaphorical sense. Other Islamic scholars at the time, however, argued that the term qiyas refers to both analogical reasoning and categorical syllogism in a real sense.[1]
Liberal movements within Islam often extend qiyas by the disputed practice of istihsan in order to redefine Islamic law away from conservative and traditional forms.
ఇవీ చూడండి
[మార్చు]
 * * ఇస్లాం సంబంధిత వ్యాసాలు * *  | ||
|---|---|---|
ఇస్లాం · అల్లాహ్ · ముహమ్మద్ · ఖోరాన్ · మలాయిక · ప్రవక్తలు · మక్కా · మదీనా · రాషిదూన్ ఖలీఫాలు · ఖిలాఫత్ · ఖలీఫా · మస్జిద్-అల్-హరామ్ · మస్జిద్-ఎ-నబవి · బైతుల్-ముఖద్దస్ · ఇస్లామీయ స్వర్ణయుగం · ముస్లింల పవిత్ర స్థలాలు · కాబా · మస్జిద్ · హిజ్రత్ · ముస్లింల పండుగలు · ఇస్లామీయ కేలండర్ · సున్నీ ఇస్లాం · షరియా · హదీసులు · సున్నహ్ · ఈద్గాహ్ · ప్రపంచ ప్రసిద్ధ మస్జిద్ల జాబితా · ముస్లిం పండితులు · ఇస్లామిక్ దేశాలు · ముస్లిం శాస్త్రవేత్తలు · ముస్లింల సాంప్రదాయాలు · యౌమ్-అల్-ఖియామ · కాఫిర్ · మోమిన్ · ఖిబ్లా · ఇస్లాం గురించిన వ్యాసాల జాబితా · భారతదేశంలో ఇస్లాం · ఆంధ్రప్రదేశ్ లో ఇస్లాం · సూఫీ తత్వము · ఔలియాలు · సూఫీలు · | | |
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Wael B. Hallaq (1993), Ibn Taymiyya Against the Greek Logicians, p. 48. Oxford University Press, ISBN 0198240430.
బయటి లింకులు
[మార్చు]- Qiyas (Analogical Reasoning) and Some Problematic Issues in Islamic law
- Mohammad Hashim Kamali, Principles of Islamic Jurisprudence (2003)
- Shi'a site refuting multiple Qiyas regarding Nikah Mut'ah