షాలినీ మోఘే

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
షాలిని మోఘే
జననం13 March 1914 (1914-03-13)
ఇండోర్, మధ్యప్రదేశ్, భారతదేశం
మరణం30 June 2011 (2011-07-01) (aged 97)
ఇండోర్, మధ్యప్రదేశ్, భారతదేశం
సమాధి స్థలంరాంబాగ్ ముక్తిధామ్, ఇండోర్, మధ్యప్రదేశ్, భారతదేశం
22°43′34″N 75°51′33″E / 22.72611°N 75.85917°E / 22.72611; 75.85917
ఇతర పేర్లుషాలిని తాయ్
వృత్తివిద్యావేత్త, సామాజిక కార్యకర్త
జీవిత భాగస్వామిదాదా సాహెబ్ మోఘే
తల్లిదండ్రులువినాయక్ సీతారాం సర్వతే
పురస్కారాలుపద్మశ్రీ
జమ్నాలాల్ బజాజ్ అవార్డు
నై దునియా నాయిక లైఫ్‌టైమ్ అచీవ్‌మెంట్ అవార్డు

షాలినీ మోఘే (1914 - 2011) ఒక భారతీయ విద్యావేత్త, [1] సామాజిక కార్యకర్త [2], గిరిజన పిల్లల కోసం కస్తూర్బా కన్యా పాఠశాల, బాల్ నికేతన్ సంఘ్, [3] మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో మొట్టమొదటి మాంటిస్సోరి పాఠశాల స్థాపకురాలు. [4] ఆమె భారతీయ గ్రామీణ మహిళా సంఘ్, ఇండోర్, [5] జాతీయ స్థాయి ప్రభుత్వేతర సంస్థకు ఛైర్‌పర్సన్‌గా ఉంది, ఇది వికలాంగులు, అనాథలు, అణగారిన, సమాజంలోని ఆర్థికంగా వెనుకబడిన వర్గాల సంక్షేమం, విద్య కోసం పని చేస్తుంది [6], ఇందులో పాల్గొన్నారు. ప్రెస్టీజ్ పబ్లిక్ స్కూల్ [7], ప్రగ్యా గర్ల్స్ స్కూల్ వంటి ఇండోర్ ఆధారిత ఇతర విద్యా సంస్థలతో [8] 1992లో జమ్నాలాల్ బజాజ్ అవార్డు గ్రహీత, 1968లో భారత ప్రభుత్వం ఆమెను సమాజానికి చేసిన సేవలకు నాల్గవ అత్యున్నత భారతీయ పౌర పురస్కారమైన పద్మశ్రీ అవార్డుతో సత్కరించింది. [9]

జీవిత చరిత్ర

[మార్చు]

శాలిని మోఘే ఒక మధ్యతరగతి కుటుంబంలో స్థానికంగా ప్రసిద్ధి చెందిన విద్యావేత్త, మాజీ పార్లమెంటు సభ్యుడు [10] తాత్యా సర్వతేకు జన్మించింది, వీరి పేరు మీద ఇండోర్‌లోని ఒక వీధికి పేరు పెట్టారు, [11] 13 మార్చి 1914న భారతదేశంలోని ఇండోర్‌లో మధ్యప్రదేశ్ . [12] ఆమె కరాచీ నుండి ఆర్ట్స్ (BA)లో పట్టభద్రురాలైంది, మాంటిస్సోరి విద్యలో డిప్లొమా పొందింది, ప్రభుత్వ ఉద్యోగంలో చేరడానికి ముందు జువెనైల్ కోర్ట్, చైల్డ్ వెల్ఫేర్‌లో అధునాతన శిక్షణ పొందింది. [12] 1944లో, ఆమె ఉద్యోగానికి రాజీనామా చేసి, నగరంలో మొట్టమొదటి మాంటిస్సోరి పాఠశాల [10] ఒక నర్సరీ పాఠశాలను ప్రారంభించింది, ఇది పూర్తిగా ఆమె వ్యక్తిగత వనరుల ద్వారా నిధులు సమకూర్చబడింది. [12] మూడు సంవత్సరాల కార్యకలాపాల తర్వాత, ఆమె 1947లో, బాల్ నికేతన్ సంఘ్, [13] అనే పేరుతో ఒక సంఘాన్ని ఏర్పాటు చేసింది, ఇది నగరం, చుట్టుపక్కల గ్రామాలలో సంక్షేమ కేంద్రాలు, క్రెచ్‌లు, రెస్క్యూ హోమ్ వంటి అనేక కార్యకలాపాలను కవర్ చేయడానికి పెరిగింది. నిరుపేద పిల్లలు, నర్సరీలు, సమగ్ర శిశు అభివృద్ధి కార్యక్రమాలు, వైద్య శిబిరాలు, మహిళలకు ఆర్థిక సహాయం. [14] [10]

మోఘే 1953లో ఒక స్వీపర్స్ కాలనీలో ఒక నర్సరీని ప్రారంభించాడు, అయినప్పటికీ ప్రాజెక్ట్‌పై తీవ్ర వ్యతిరేకత వ్యక్తమైంది. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఆమెను మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్ర సాంఘిక సంక్షేమ బోర్డు సభ్యురాలిగా నామినేట్ చేసింది, అధిక ఆదివాసీ జనాభా ఉన్న ఝబువా, పశ్చిమ నిమార్ అనే రెండు జిల్లాలను ఆమె సంరక్షణలో ఉంచింది. ఆమె తన కార్యకలాపాలను ఈ ప్రాంతాలకు విస్తరించడానికి ఈ అవకాశాన్ని ఉపయోగించుకుంది [15], ఝబువాలో కస్తూర్బా కన్యా పాఠశాలను స్థాపించింది. [16] ఆమె 1971లో బొమ్మల లైబ్రరీని కూడా స్థాపించింది, ఇక్కడ పది సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పేద పిల్లలకు విద్య, శాస్త్రీయ, యాంత్రిక, నిర్మాణాత్మక బొమ్మలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. [17] 1979లో ఆమె చేసిన సామాజిక అటవీ ప్రచారం యువకులను ఒకే బ్యానర్‌ కిందకు తీసుకువచ్చింది, ఒక అబ్బాయి ఒకే చెట్టు అనే నినాదంతో [15] చైల్డ్ ఇమ్యునైజేషన్, బేబీ షోలు, పిల్లల సంరక్షణపై శిక్షణ, బొమ్మల తయారీ, విద్యా పరికరాల తయారీ, స్పిన్నింగ్ వంటి అనేక ఇతర కార్యక్రమాలను ఆమె ప్రారంభించారు. [15]

బాల్ నికేతన్ సంఘ్ ఆధ్వర్యంలో, ఆమె ఒక బిఈడి కళాశాలను స్థాపించింది, ప్రాథమిక ఉపాధ్యాయులకు ఉపాధ్యాయుల శిక్షణా కార్యక్రమాలను నిర్వహించింది, రెండు సమగ్ర శిశు అభివృద్ధి కార్యక్రమాలను నిర్వహించింది, ఒకటి ఇండోర్ నగరంలోని మురికివాడలలో, మరొకటి ఆదివాసీ కాలనీలోని జబోట్‌లో. ఝబువా జిల్లా . ఈ కార్యక్రమాల కింద, ఆమె 170 కేంద్రాలను ఏర్పాటు చేసింది, ఇవి పిల్లల రోగనిరోధకత, మహిళలకు ప్రినేటల్, పోస్ట్ నేటల్ కేర్, పిల్లల పోషణ, ఆరోగ్య విద్య, పరిశుభ్రత సంరక్షణ, ప్రీస్కూల్ శిక్షణ, కుటుంబ నియంత్రణకు హాజరయ్యాయి. [18] బాలికల హాస్టల్ అనేది జోబాట్‌లో ఆమె ప్రారంభించిన మరొక ప్రాజెక్ట్, ఇది సంగీతం, యోగా, కార్పెట్ నేయడం, టైలరింగ్, అల్లడం, వంట, ఆరోగ్యకరమైన జీవనంలో శిక్షణ ఇచ్చింది. [19]

మోఘే అనేక ప్రభుత్వ కార్యక్రమాలతో సంబంధం కలిగి ఉన్నది. కొఠారి ఎడ్యుకేషన్ కమీషన్ కింద ప్రీ-ప్రైమరీ ఎడ్యుకేషన్‌పై టాస్క్‌ఫోర్స్‌లలో ఒకదానిలో ఆమె సభ్యురాలు. [20] ఆమె 1979లో విద్యా మంత్రిత్వ శాఖ ఏర్పాటు చేసిన వర్కింగ్ గ్రూప్‌లో సభ్యురాలుగా ప్రారంభ విద్యపై కూడా పనిచేసింది. [21] ఆమె ఇంటర్నేషనల్ సోలార్ ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ కాన్ఫరెన్స్ 2009 రిసెప్షన్ కమిటీ సభ్యురాలు కూడా [22]

షాలినీ తాయ్ [23] (మరాఠీలో తాయ్ అంటే అక్క) అని పిలువబడే మోఘే, [24] తన కెరీర్‌లో ఎక్కువ భాగం పారితోషికం లేకుండా పనిచేసిందని, ఆమె సంపాదనను ఆమె సామాజిక కార్యకలాపాల కోసం ఖర్చు చేశారని నివేదించబడింది. [25] ఆమె దాదా సాహెబ్ మోఘే అనే సివిల్ సర్వెంట్‌ను వివాహం చేసుకుంది [23], ఆమె 30 జూన్ 2011, [26] 98 సంవత్సరాల వయస్సులో వృద్ధాప్య వ్యాధులతో మరణించింది. [23] ఇండోర్‌లోని రాంబాగ్ ముక్తిదామ్ అనే శ్మశానవాటికలో ఆమెకు అంత్యక్రియలు జరిగాయి. [27] [28]

అవార్డులు, సన్మానాలు

[మార్చు]

భారత ప్రభుత్వం 1968లో శాలిని మోఘేను పద్మశ్రీ పౌర పురస్కారంతో సత్కరించింది [29] మహిళలు, పిల్లల అభివృద్ధి, సంక్షేమం, లేదా మహిళా కార్మికుల ద్వారా గాంధేయ నిర్మాణాత్మక పనులలో అత్యుత్తమ సహకారం అందించినందుకు ఆమె 1992లో జమ్నాలాల్ బజాజ్ అవార్డును అందుకుంది. [30] ఆమె 2009లో నై దునియా నాయిక లైఫ్‌టైమ్ అచీవ్‌మెంట్ అవార్డ్ 2010 [31] ఎంపికైంది. బేటీ బచావో అభియాన్ ( సేవ్ ది డాటర్ క్యాంపెయిన్ )లో భాగంగా 1 నవంబరు 2011న రాష్ట్ర వ్యవస్థాపక దినోత్సవం సందర్భంగా మధ్యప్రదేశ్ ప్రభుత్వం ఆమెను ప్రదేశ్ కి గౌరవ్శాలి బేటియాన్ (స్టేట్ డాటర్స్ ఆఫ్ ప్రైడ్)లో ఒకరిగా ప్రకటించింది. [32]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ Rodney W. Jones (1974). Urban Politics in India: Area, Power, and Policy in a Penetrated System. University of California Press. pp. 420. ISBN 9780520025455. Shalini Moghe.
  2. ↑ "Jamnalal Bajaj Foundation". Jamnalal Bajaj Foundation. 2015. Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 11 May 2015.
  3. ↑ "Wikimapia". Wikimapia. 2015. Retrieved 11 May 2015.
  4. ↑ "Free Press Journal". Free Press Journal. 1 July 2011. Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 11 May 2015.
  5. ↑ "Indian NGOs". Indian NGOs. 2015. Archived from the original on 18 మే 2015. Retrieved 11 May 2015.
  6. ↑ "Karmayogi". Karmayogi. 2015. Archived from the original on 18 మే 2015. Retrieved 11 May 2015.
  7. ↑ "Prestige Public School". Prestige Public School, Indore. 2015. Retrieved 11 May 2015.
  8. ↑ "Pragya Girls School". Pragya Girls School. 2015. Archived from the original on 18 మే 2015. Retrieved 11 May 2015.
  9. ↑ "Padma Shri" (PDF). Padma Shri. 2015. Archived from the original (PDF) on 19 అక్టోబరు 2017. Retrieved 11 November 2014.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 "Free Press Journal". Free Press Journal. 1 July 2011. Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 11 May 2015.
  11. ↑ "Get Pin Code". Get Pin Code. 2015. Retrieved 11 May 2015.
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 "Jamnalal Bajaj Foundation bio" (PDF). Jamnalal Bajaj Foundation. 2015. Retrieved 11 May 2015.
  13. ↑ "DNA Syndication". DNA Syndication. 2 July 2011. Retrieved 11 May 2015.
  14. ↑ "Jamnalal Bajaj Foundation". Jamnalal Bajaj Foundation. 2015. Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 11 May 2015.
  15. ↑ 15.0 15.1 15.2 "Jamnalal Bajaj Foundation bio" (PDF). Jamnalal Bajaj Foundation. 2015. Retrieved 11 May 2015.
  16. ↑ "Free Press Journal". Free Press Journal. 1 July 2011. Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 11 May 2015.
  17. ↑ "Jamnalal Bajaj Foundation". Jamnalal Bajaj Foundation. 2015. Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 11 May 2015.
  18. ↑ "Jamnalal Bajaj Foundation bio" (PDF). Jamnalal Bajaj Foundation. 2015. Retrieved 11 May 2015.
  19. ↑ "Jamnalal Bajaj Foundation". Jamnalal Bajaj Foundation. 2015. Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 11 May 2015.
  20. ↑ "Jamnalal Bajaj Foundation bio" (PDF). Jamnalal Bajaj Foundation. 2015. Retrieved 11 May 2015.
  21. ↑ "TE India". TE India. 2015. Archived from the original on 18 మే 2015. Retrieved 11 May 2015.
  22. ↑ "International Solar Food Processing Committee" (PDF). International Solar Food Processing Committee. 2015. Archived from the original (PDF) on 18 మే 2015. Retrieved 11 May 2015.
  23. ↑ 23.0 23.1 23.2 "Free Press Journal". Free Press Journal. 1 July 2011. Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 11 May 2015.
  24. ↑ "Wiki Books". Wiki Books. 2015. Retrieved 11 May 2015.
  25. ↑ "Jamnalal Bajaj Foundation bio" (PDF). Jamnalal Bajaj Foundation. 2015. Retrieved 11 May 2015.
  26. ↑ "Hotfrog". Hotfrog. 2015. Retrieved 11 May 2015.
  27. ↑ "DNA Syndication". DNA Syndication. 2 July 2011. Retrieved 11 May 2015.
  28. ↑ "Wikimapia Rambagh Mukthidam". Wikimapia. 2015. Retrieved 11 May 2015.
  29. ↑ "Padma Shri" (PDF). Padma Shri. 2015. Archived from the original (PDF) on 19 అక్టోబరు 2017. Retrieved 11 November 2014.
  30. ↑ "Jamnalal Bajaj Foundation". Jamnalal Bajaj Foundation. 2015. Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 11 May 2015.
  31. ↑ "Nai Duniya Nayika Lifetime Achievement Award". Adgully. 2010. Retrieved 11 May 2015.
  32. ↑ "Madhya Pradesh Foundation Day". Unmid. 2011. Retrieved 11 May 2015.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=షాలినీ_మోఘే&oldid=4335102" నుండి వెలికితీశారు