పద్మావతి ఆలయం

పద్మావతి ఆలయం, తిరుచానూరు
పద్మావతి ఆలయం, తిరుచానూరు
	దేవాలయ ప్రధాన గోపురం
	పద్మావతి దేవాలయం, తిరుచానూరు, తిరుపతి, ఆంధ్రప్రదేశ్
భౌగోళికం
భౌగోళికాంశాలు	13°36′28.1″N 79°27′00.4″E / 13.607806°N 79.450111°E[1]
దేశం	India
రాష్ట్రం	ఆంధ్రప్రదేశ్
జిల్లా	తిరుపతి
స్థలం	తిరుచానూరు
ఎత్తు	157.23 మీ. (516 అ.)
సంస్కృతి
దైవం	పద్మావతి
ముఖ్యమైన పర్వాలు	బ్రహ్మోత్సవం, పంచమి తీర్థం, వరలక్ష్మీ వ్రతం
వాస్తుశైలి
నిర్మాణ శైలులు	ద్రవిడ నిర్మాణశైలి
దేవాలయాల సంఖ్య	4
శాసనాలు	సంస్కృతం, తమిళం, తెలుగు
చరిత్ర, నిర్వహణ
దేవస్థాన కమిటీ	తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానాలు
వెబ్‌సైట్	tirumala.org

పద్మావతి ఆలయం తిరుచానూరు లో ఉన్న కలియుగ దైవం శ్రీ వేంకటేశ్వరుని భార్య అయిన పద్మావతి (అలమేలు మంగ) ప్రధాన దైవంగా గల హిందూ దేవాలయం. ఇది భారతదేశంలోని ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని తిరుపతి జిల్లాలోని తిరుపతి నగరంలోని తిరుచానూరు ప్రాంతంలో ఉంది.^[1]

ఈ ఆలయం తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానాల నిర్వహణలో ఉంది. ఇది పంచరాత్ర ఆగమ మరియు వడకలై సంప్రదాయాలను అనుసరిస్తుంది.

అలయ చరిత్ర

తిరుచానూరు వేంకటేశ్వరుని ప్రియ సతీమణి శ్రీ పద్మావతి దేవి నివాసం. ఈ పుణ్యక్షేత్రం "అలర్మేల్మంగాపురం" (అలర్-తామర పువ్వు, మెల్-పైన, మంగా-దేవత, పురం-ఊరు) లేదా అలిమేలుమంగాపురం అని ప్రసిద్ధి చెందింది. ఆలయ పురాణం ప్రకారం, ఆలయ అవరణలో ఉన్న టాంక్ (పద్మసరోవరం) మధ్యలో పద్మావతి దేవి బంగారు కమలంపై మహాలక్ష్మి దేవిగా ఉద్భవించింది కాబట్టి, ఈ ప్రదేశం "అలరమేల్మంగాపురం" పేరుతో ప్రసిద్ధి చెందింది. తీర్థయాత్రల సమయంలో తిరుమల వేంకటేశ్వర స్వామిని దర్శించుకునే ముందు తిరుచానూరులో కొలువై ఉన్న శ్రీ పద్మావతి అమ్మవారిని దర్శించిన తర్వాతనే ఫలప్రదం కలుగుతుందని చెబుతారు.^[2]

పద్మావతి దేవి ఆగమనం అనేక పురాణాలలో చెప్పబడింది. ఒక పురాణం ప్రకారం, ఒకప్పుడు పుండరీక అనే పవిత్ర బ్రాహ్మణుడు ఉండేవాడు. శాస్త్రాలలో నిర్దేశించిన అన్ని విధులను నిర్వర్తించినా అతనికి పుత్ర సంతానం కలగలేదు. చివరకు 50 సంవత్సరాల వయస్సులో, అతనికి ఒక కొడుకు జన్మించాడు, అతనికి మాధవ అని పేరు పెట్టాడు. అతను పిల్లవాడిని అన్ని విద్యలలో ప్రావీణ్యం పొందేలా జాగ్రత్తగా పెంచాడు. అతనికి ఒక భక్తురాలుతో వివాహం చేశాడు. కొంతకాలం తర్వాత, మాధవుడు ధర్మమార్గం నుండి తప్పుకొని మరొక స్త్రీని అనుసరించాడు. ఆమె మరణం తర్వాత అతడు పిచ్చివాడిలా తిరిగాడు. ఒకరోజు తిరుమలకు వెళ్తున్న యాత్రికుల బృందాన్ని అనుసరించాడు. అతను పవిత్రమైన సుదర్శన సరస్సులో స్నానం చేసి కొండలను అధిరోహించినప్పుడు అతని పాపాలు కడిగివేయబడ్డాయి. అక్కడ స్వామి పుష్కరిణిలో స్నానం చేసి వరాహ స్వామి అనుగ్రహం పొందమని ఆకాశం నుండి ఒక స్వరం వినిపించింది. తరువాత తొండమండలం రాజు మిత్రవర్మకు జన్మించి ఆకాశరాజు అని పేరు పొందాడు.

ఆకాశరాజు అందమైన, తెలివైన యువరాజుగా ఎదిగాడు. ధరణీదేవిని పెళ్లాడాడు. సంతానం లేకపోవడంతో రాజ దంపతులు దుఃఖించారు. పూజారి సలహా మేరకు ఆకాశరాజు యజ్ఞం చేయాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. యజ్ఞ భూమి దున్నినప్పుడు, ఆ జంటకు వెయ్యి రేకుల కమలంలో ఒక సుందరమైన అమ్మాయి దొరికింది. పిల్లవాడిని ప్రేమతో, శ్రద్ధతో పెంచమని ఒక దైవిక స్వరం రాజును కోరింది. కమలంలో (పద్మ) కనిపించినందున ఆ బిడ్డకు పద్మావతి అని పేరు పెట్టారు. పద్మావతి పెద్దయ్యాక ఆమెను వెతుక్కుంటూ వేంకటేశ్వరుడు వచ్చాడు. శ్రీనివాసుడు, పద్మావతి అమ్మవారి కల్యాణం అంగరంగ వైభవంగా జరిగింది.

పద్మావతి దేవికి అన్నయ్య అయిన తొండమాన్ చక్రవర్తి కాలంలో ఈ ఆలయం నిర్మించబడింది.^[3]

అలయం వెనుక మరో కథనం

త్రిమూర్తులను పరీక్షించే యత్నంలో కోపిష్టియైన భృగు మహర్షి వైకుంఠంలో తన పాదాలతో భగవంతుని (మహావిష్ణువు) ఛాతీపై కొట్టాడు. దానికి ప్రతిగా, భగవంతుడు కోపం తెచ్చుకోకుండా అనేక సేవలను అందించాడు. ఇది పద్మావతికి కోపం తెప్పించి పాతాళానికి వెళ్ళింది, అక్కడ ఆమె 'స్వర్ణముఖి' నది ఒడ్డున 'పుష్కరిణి' తవ్వినట్లు ఒక దివ్యమైన స్వరం వినిపించింది. మహాలక్ష్మి దేవి 12 సంవత్సరాలు తపస్సులో మునిగిపోయింది. 13వ సంవత్సరంలో ఆమె పవిత్ర కార్తీక మాసంలో ఉత్తరాషాఢ నక్షత్రం రావడంతో పవిత్రమైన పంచమి రోజున పుష్కరిణి మధ్యలో ఉన్న బంగారు కమలం నుండి శ్రీ పద్మావతిదేవీగా ఉద్భవించిందని మరో కథనం. సిరి లేని శ్రీనివాసుడు తిరుమల కొండల్లో 12 సంవత్సరాలు తపస్సు చేశాడు. ఆ పద్మావతినే శ్రీనివాసుడు లక్ష్మిదేవి అనుజ్ఞతతో పెండ్లియాడాడు.^[3]

సన్నిధిలో అలివేలు మంగరూపం

అలమేలు మంగ గుడిలో అమ్మవారి సన్నిధిలో లక్ష్మీదేవి చతుర్భుజ. రెండు చేతులలో పద్మాలు ధరించి ఉంటుంది. రెండు చేతులు వరద అభయ ముద్రలలో ఉంటాయి. ఈ ఆలయంలో ఉన్న మరి కొన్ని సన్నిధులు - శ్రీకృష్ణుడు, సుందరరాజస్వామి, సూర్యనారాయణ స్వామి.