దినా పాఠక్
 | This పేజీకి ఏ ఇతర పేజీల నుండి లింకులు లేకపోవడం చేత ఇదొక అనాథ పేజీగా మిగిలిపోయింది. |
దీనా పాఠక్ (నీ గాంధీ; 4 మార్చి 1922 - 11 అక్టోబర్ 2002) ఒక భారతీయ నటి, గుజరాతీ రంగస్థల దర్శకురాలు, సినీ నటి. ఆమె ఒక కార్యకర్త, నేషనల్ ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఉమెన్ (ఎన్ఎఫ్ఐడబ్ల్యు) అధ్యక్షురాలు[1][2]
హిందీ, గుజరాతీ చిత్రాలతో పాటు నాటకరంగంలోనూ రాణించిన దీనా పాఠక్ ఆరు దశాబ్దాల సినీ ప్రస్థానంలో 120కి పైగా చిత్రాల్లో నటించారు. భావై జానపద నాటక శైలిలో ఆమె నిర్మించిన మేనా గుర్జారి చాలా సంవత్సరాలు విజయవంతంగా నడిచింది, ఇప్పుడు దాని ప్రదర్శనలో భాగం.[3][4]
గోల్ మాల్, ఖుబ్సూరత్ అనే హిందీ చిత్రాల్లో చిరస్మరణీయమైన పాత్రలకు ఆమె ప్రసిద్ధి చెందారు. కోషిష్, ఉమ్రావ్ జాన్, మిర్చ్ మసాలా, మోహన్ జోషి హజీర్ హో! వంటి చిత్రాలలో శక్తివంతమైన పాత్రలను పోషించిన ఆమె భారతదేశంలోని ఆర్ట్ సినిమాకు అభిమాని.
ఆమె గుర్తించదగిన గుజరాతీ చిత్రాలు మోతీ బా, మలేలా జీవ్, భవ్నీ భావై, ఆమె ప్రసిద్ధ నాటకాలలో డింగ్లేగర్, డాల్స్ హౌస్, విజన్ షెని, సత్యదేవ్ దూబే దర్శకత్వం వహించిన గిరీష్ కర్నాడ్హయవదన ఉన్నాయి.
ప్రారంభ జీవితం
[మార్చు]దీనా పాఠక్ 1922 మార్చి 4న గుజరాత్ లోని అమ్రేలీలో జన్మించారు. ఫ్యాషన్, సినిమాల పట్ల ఆకర్షితురాలైన ఆమె యుక్తవయసులోనే నాటకాల్లో నటించడం ప్రారంభించి విమర్శకుల ప్రశంసలు అందుకుంది.[3][5] ఆమె బొంబాయి విశ్వవిద్యాలయం (ముంబై) కు అనుబంధంగా ఉన్న కళాశాల నుండి చదివి పట్టభద్రురాలైంది. రసిక్లాల్ పారిఖ్ ఆమెకు నటనలో శిక్షణ ఇవ్వగా, శాంతి బర్దన్ ఆమెకు నృత్యం నేర్పించారు.[5]
చిన్నవయసులోనే ఇండియన్ నేషనల్ థియేటర్లో నటిగా చేరారు. ఆమె తన విద్యార్థి క్రియాశీలతకు ప్రసిద్ధి చెందింది, ఇక్కడ గుజరాత్ కు చెందిన జానపద నాటక రూపమైన భావాయి నాటకాన్ని స్వాతంత్ర్యానికి పూర్వం బ్రిటిష్ పాలన గురించి అవగాహన కల్పించడానికి విస్తృతంగా ఉపయోగించారు[6]; ఇది ఆమె పెద్ద సోదరి శాంతా గాంధీ, చెల్లెలు తార్లా మెహతాతో కలిసి ఇండియన్ పీపుల్స్ థియేటర్ అసోసియేషన్ (ఇప్టా)తో సన్నిహిత అనుబంధానికి దారితీసింది; ముంబైలో ఉన్నప్పుడు, కైలాష్ పాండ్యా, దామినీ మెహతా వంటి తోటి గుజరాతీ నటులతో కలిసి అక్కడ గుజరాతీ నాటక రంగాన్ని పునరుద్ధరించడంలో ఆమె ఒక ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించారు.[7]
వ్యక్తిగత జీవితం
[మార్చు]ఆమె బల్దేవ్ పాఠక్ను వివాహం చేసుకుంది, ఇద్దరు కుమార్తెలు, ప్రముఖ నటీమణులు రత్న పాఠక్ షా (జ. 1957),, సుప్రియా పాఠక్ కపూర్ (జ. 1961).
మరణం.
[మార్చు]ఆమె తన చివరి చిత్రం పింజర్ (2003) ను పూర్తి చేసింది, కానీ దాని విడుదలకు ముందే గుండెపోటుతో మరణించింది, దీర్ఘకాలిక అనారోగ్యం తరువాత, 2002 అక్టోబరు 11 న బొంబాయిలోని బాంద్రాలో మరణించింది.
ఎంపిక చేసిన ఫిల్మోగ్రఫీ
[మార్చు]
- కరియవార్ (1948) - రాజు
- ఉస్కీ కహానీ (1966)
- ది గురు (1969) -యుపిలో జ్యూరీ సభ్యురాలు అందాల పోటీ
- సాత్ హిందుస్తానీ (1969) - శ్రీమతి జె. నాథ్
- సత్యకం (1969) - హర్భజన్ తల్లి
- సారా ఆకాష్ (1969) - శ్రీమతి ఠాకూర్
- హోలీ ఆయీ రే (1970) - జమున
- సచా ఝుతా (1970) - ఇన్‌స్పి ప్రధాన్ తల్లి
- దేవి (1970) - ధరమ్ దాస్ సోదరి
- జల్ బిన్ మచ్లీ నృత్య బిన్ బిజ్లీ (1971) - రాజమాత
- కోశిష్ (1972) - దుర్గ (ఆర్తి తల్లి)
- రణక్దేవి (1973) - ప్రత్యేక దర్శనం
- ఆప్ కీ కసమ్ (1974) - సునీత తల్లి
- అవిష్కార్ (1974)
- చరిత్రహీన్ (1974)
- మృగ్ తృష్ణా (1975) - సంధ్య పనిమనిషి
- అనారి (1975)
- చైతాలి (1975) - చైతాలి అత్త
- మౌసం (1975) - గంగు రాణి
- సంగత్ (1976)
- లగామ్ (1976) - భీముని తల్లి
- చిచ్చోర్ (1976) - శ్రీమతి పి. చౌదరి
- ఘేర్ ఘెర్ మతీనా చులా (1977)
- డ్రీమ్ గర్ల్ (1977) - రత్నాబాయి
- భూమిక (1977) - శ్రీమతి కాలే
- విశ్వఘాట్ (1977) - సరోజ్
- శంకర్ హుస్సేన్ (1977) - గోమతి
- పహేలి (1977) - మాస్టర్జీ భార్య
- కితాబ్ (1977) - బాబ్లా తల్లి
- కినారా (1977)
- ఘరాండా (1977) - గుహ తల్లి
- అనురోధ్ (1977) - సుష్మా చౌదరి
- ఆద్మీ సడక్ కా (1977) - ఫ్రాన్సిస్ హోటల్ యజమాని
- బాదల్తే రిష్టే (1978) - శ్రీమతి ఠాకూర్
- దమద్ (1978) - శ్రీమతి చౌదరి
- భూఖ్ (1978) - మౌసి
- నారీ తు నారాయణి (1978)
- చక్రవ్యూహ (1978)
- జీనా యహన్ (1979)
- దో లడ్కే దోనో కడ్కే (1979) - శాంతు (రాము & రాణి తల్లి)
- గోల్ మాల్ (1979) - కమలా శ్రీవాస్తవ్
- మీరా (1979) - శ్రీమతి వీరేందేవ్ రాథోడ్ 'కున్వర్‌బాయి'
- ఖందాన్ (1979) - ఉష తల్లి
- అహ్సాస్ (1979)
- సోల్వా సావన్ (1979)
- బెబస్ (1979)
- ఖుబ్సూరత్ (1980) - నిర్మలా గుప్తా
- తొడిసి బేవఫై (1980) - డా. కరుణ తల్లి
- హమ్కదం (1980) - శ్రీమతి రఘునాథ్ గుప్తా
- ది నక్సలైట్లు (1980)
- సాజన్ మేరే మెయిన్ సాజన్ కీ (1980)
- భవానీ భావాయి (1980) - భగత్ భార్య
- నారం గరం (1981) - భవాని అత్తగారు
- బివి-ఓ-బివి (1981) - కల్నల్ మంగళ్ సింగ్ తల్లి
- హక్దార్ (1981)
- షామా (1981) - మెహ్రునిసా 'పూఫీ'
- ఆపస్ కీ బాత్ (1981) - శ్రీమతి సిన్హా
- ఉమ్రావ్ జాన్ (1981) - హుస్సేని
- శారద (1981) - తారాదేవి
- సంసాని: ది సెన్సేషన్ (1981) - విల్మా వాజ్
- తుమ్హారే బినా (1982) - నాని (సీమ తల్లి)
- దిల్-ఇ-నాదన్ (1982) - విక్రమ్ తల్లి
- దిల్... అఖిర్ దిల్ హై (1982) - శోభా దేశాయ్
- ప్రేమ్ రోగ్ (1982) - రాధఅత్తగారు (అన్‌క్రెడిటెడ్)
- లక్ష్మి (1982) - ఠాకూర్-విజయ్ తండ్రి
- స్టార్ (1982) - శ్రీమతి వర్మ
- యే తో కమల్ హో గయా (1982) - దుర్గా సింగ్
- ఆర్త్ (1982) - కవిత తల్లి
- విజేత (1982) - అంగద్ అమ్మమ్మ (బిజి)
- భీగీ పాల్కేన్ (1982) - శ్రీమతి ఆచార్య
- అర్పన్ (1983) - శ్రీమతి వర్మ
- ప్రేమ్ తపస్య (1983) - నానిజీ (అమ్మమ్మ)
- వో సాత్ దిన్ (1983) - సావిత్రి (ఆనంద్ తల్లి)
- అచ్చా బురా (1983) - రోజీ
- ససురల్ (1984)
- బిండియా చమ్కేగి (1984) - జీవన్ భార్య
- ఆశాజ్యోతి (1984) - మంగళ
- యాద్‌గార్ (1984) - సురేష్ తల్లి
- ఎ పాసేజ్ టు ఇండియా (1984) - బేగం హమీదుల్లా
- యహన్ వహన్ (1984) - రాజేష్ తల్లి
- షరారా (1984)
- రక్త బంధన్ (1984) - చందన్ తల్లి
- మోహన్ జోషి హజీర్ హో! (1984)
- మీథా జెహర్ (1985)
- హోలీ (1985)
- రాంకలి (1985) - రాంకలిపెంపుడు తల్లి
- బలిదాన్ (1985) - విజయ్ బువా
- సుర్ సంగం (1985) - కన్ను అమ్మమ్మ
- జూతి (1985) - సీమ తల్లి
- అంకాహీ (1985) - సావిత్రి చతుర్వేది
- షార్ట్ (1986) - జాంకీబాయి
- అంధేరీ రాత్ మే దియా తేరే హాత్ మే (1986) - మై
- కరమదాత (1986) - గోవింద తల్లి
- ఏక్ చాదర్ మైలీ సి (1986) - జింధీ
- నాచే మయూరి (1986) - మయూరి అమ్మమ్మ
- హాథన్ కి లకీరెన్ (1986) - గీతా తల్లి
- ఏక్ పాల్ (1986) - ప్రియమ్ తల్లి
- అంగారాయ్ (1986) - విజయ్ తల్లి
- మిర్చ్ మసాలా (1987) - మంకి, ఫ్యాక్టరీ కార్మికురాలు
- రాహీ (1987) - శ్రీమతి. కుమార్
- ఇజాజాత్ (1987)
- మేరా యార్ మేరా దుష్మన్ (1987) - అశోక్ తల్లి
- ఔలాద్ (1987) - సావిత్రి
- అంజాం ఖుదా జానే (1988)
- మొహబ్బత్ కే దుష్మన్ (1988) - అమీజాన్
- యతీమ్ (1988) - శ్రీమతి యాదవ్ (అన్‌క్రెడిటెడ్)
- తమస్ (1988, TV సిరీస్)
టెలివిజన్
[మార్చు]| ఏడాది! | సీరియల్ | పాత్ర | ఛానల్ | గమనికలు |
|---|---|---|---|---|
| 1987 | మాల్గుడి డేస్ | ఆయా (ప్రధాన పాత్ర) | దూరదర్శన్ | ఎపిసోడ్ నెం. 41 మాత్రమే |
| 1994 | తెహ్కికాట్ | కాంచన్ చౌదరి | డీడీ నేషనల్ | అసూయతో బ్లడ్ ఎపిసోడ్ 1 నుండి 3 కి మారుస్తుంది |
| జునూన్ | సావిత్రి ధనరాజ్ | ఎపిసోడ్ 1 నుండి 7 వరకు మాత్రమే | ||
| 1999 | ఏక్ మహల్ హో సప్నో కా | డాడీ | సోనీ ఎంటర్టైన్మెంట్ టెలివిజన్ | |
| 2002 | కిచిడీ | దివాలీబెన్ పరేఖ్ అలియాస్ బడీ మా | స్టార్ ప్లస్ |
అవార్డులు
[మార్చు]- 1977-నామినేట్-మౌసమ్ చిత్రానికి ఉత్తమ సహాయ నటిగా ఫిల్మ్ఫేర్ అవార్డు
- 1980-నామినేట్-గోల్ మాల్ చిత్రానికి ఉత్తమ సహాయ నటిగా ఫిల్మ్ఫేర్ అవార్డు
- 1981-నామినేట్-ఖూబ్సూరత్ చిత్రానికి ఉత్తమ సహాయ నటిగా ఫిల్మ్ఫేర్ అవార్డుఖుబ్సూరత్
- 2003-నామినేట్-బాలీవుడ్/హాలీవుడ్ ఉత్తమ సహాయ నటిగా కెనడియన్ స్క్రీన్ అవార్డు
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Need to make women aware: Dina Pathak The Tribune, 3 February 2000.
- ↑ Women panels 'toothless' The Tribune, 1 May 1999.
- ↑ 3.0 3.1 Brandon, p. 83
- ↑ "From Gujarat with grace". The Tribune. 11 June 2006.
- ↑ 5.0 5.1 Baradi, Hasmukh (2004). Lal, Ananda (ed.). The Oxford Companion to Indian Theatre. New Delhi: Oxford University Press. ISBN 0195644468. OCLC 56986659 – via Oxford Reference.
- ↑ "The Grand Dame of Indian Cinema" The Tribune, 11 April 1999
- ↑ "Veteran actress Dina Pathak passes away" Archived 12 జూలై 2004 at the Wayback Machine The Indian Express, 12 October 2002.