ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రుల జాబితా
ఢిల్లీ ముఖ్యమంత్రి | |
---|---|
![]() ఢిల్లీ జాతీయ రాజధాని ప్రాంత ముద్ర | |
![]() | |
ఢిల్లీ ప్రభుత్వం | |
విధం |
|
రకం | రాష్ట్ర ప్రభుత్వాధినేత |
స్థితి | కార్యనిర్వాహక నాయకుడు |
Abbreviation | సిఎం |
సభ్యుడు | |
అధికారిక నివాసం | 6, ఫ్లాగ్స్టాఫ్ రోడ్, సివిల్ లైన్స్ (ఢిల్లీ) |
స్థానం | ఢిల్లీ సచివాలయం, సచివాలయ రోడ్, విక్రమ్ నగర్, న్యూ ఢిల్లీ |
Nominator | ఢిల్లీ ప్రభుత్వం లోని ఢిల్లీ శాసనసభ సభ్యులు |
నియామకం | ఢిల్లీ శాసనసభలో నియమితులైన విశ్వాసం పొందే సామర్థ్యం ఆధారంగా, రాజకీయ సమావేశం ద్వారా ఢిల్లీ లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ |
కాలవ్యవధి | శాసనసభ విశ్వాసం పై ముఖ్యమంత్రి పదవీకాలం ఐదు సంవత్సరాలు, ఎటువంటి కాల పరిమితిలకు లోబడి ఉండదు. |
ప్రారంభ హోల్డర్ | బ్రహ్మ ప్రకాష్ |
నిర్మాణం | 1952 మార్చి 17 | -1 November 1956 ; 1 December 1993
ఉప | ఢిల్లీ ఉప ముఖ్యమంత్రి |
జీతం |
|
వెబ్సైటు | Official website |
ఢిల్లీ నేషనల్ క్యాపిటల్ టెరిటరీ ముఖ్యమంత్రి, నేషనల్ క్యాపిటల్ టెరిటరీ ఢిల్లీ ప్రభుత్వ అధిపతి. భారత రాజ్యాంగం ప్రకారం, లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ ఢిల్లీ నేషనల్ క్యాపిటల్ టెరిటరీ డి జ్యూర్ హెడ్. అయితే వాస్తవ కార్యనిర్వాహక అధికారం దాని ముఖ్యమంత్రిపై ఉంటుంది. ఢిల్లీ శాసనసభకు ఎన్నికల తరువాత, లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ సాధారణంగా అత్యధిక స్థానాలు పొందిన పార్టీని, ప్రభుత్వాన్ని ఏర్పాటు చేయడానికి ఆహ్వానిస్తాడు. లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్ సలహా మేరకు, రాష్ట్రపతి, ముఖ్యమంత్రిని నియమిస్తారు. దీని మంత్రి మండలి శాసనసభకు సమష్టిగా బాధ్యత వహిస్తుంది. ముఖ్యమంత్రికి శాసనసభలో విశ్వాసం ఉన్నందున, ముఖ్యమంత్రి పదవీకాలం ఐదేళ్లు ఉంటుంది, కానీ ఎటువంటి కాల పరిమితులకు లోబడి ఉండదు.[1]
చరిత్ర
[మార్చు]1952 నుండి, ఢిల్లీ జాతీయ రాజధాని ప్రాంతానికి 7 గురు ముఖ్యమంత్రులు పనిచేసారు.వీరిలో మొదటి ముఖ్యమంత్రిగా భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీకి చెందిన బ్రహ్మ ప్రకాష్తో ప్రారంభమైంది. 1956 రాష్ట్రాల పునర్వ్యవస్థీకరణ చట్టం తర్వాత 37 సంవత్సరాల పాటు ముఖ్యమంత్రి పదవి రద్దు చేయబడింది. 1991లో, స్వపరిపాలన కోసం పెరుగుతున్న వత్తిడి[2] భారత రాజ్యాంగానికి 69వ సవరణకు దారితీసింది, ఇది ఢిల్లీ జాతీయ రాజధాని ప్రాంత హోదా, ఎన్నికైన శాసనసభను మంజూరు చేసింది.[3][4] 37 సంవత్సరాల తర్వాత మొదటి ఎన్నికలు 1993 నవంబరులో జరిగాయి.[5] భారతీయ జనతా పార్టీకి చెందిన మదన్ లాల్ ఖురానా ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు.[6] భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీకి చెందిన షీలా దీక్షిత్, ఎక్కువ కాలం ముఖ్యమంత్రిగా పనిచేశారు,ఆమె పదిహేను సంవత్సరాలకు పైగా పదవిలో ఉన్నారు.[7] 2013 డిసెంబరు 28న, ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ చెందిన అరవింద్ కేజ్రీవాల్ జాతీయ రాజధాని ప్రాంతం మొదటి రాష్ట్ర పార్టీ ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. ఇటీవల 2015లో ఢిల్లీలో రాష్ట్రపతి పాలన విధించబడిన ఒక సందర్భం ఉంది.[8]
ప్రస్తుత అధికారంలో ఉన్న ముఖ్యమంత్రి
[మార్చు]ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీకి చెందిన అతిషి మార్లెనా సింగ్ 2024 సెప్టెంబరు 17 నుండి ప్రస్తుత ముఖ్యమంత్రిగా అధికారంలో కొనసాగుచున్నారు
ముఖ్యమంత్రులు జాబితా
[మార్చు]1955 నుండి 2024 వరకు ఢిల్లీ భారత రాజధాని ప్రాంత ముఖ్యమంత్రులుగా ఎనిమిది మంది పనిచేసారు. వారిలో షీలా దీక్షిత్ వరుసగా 3 పర్యాయాలు, అరవింద్ కేజ్రీవాల్ వివిధ సమయాలలో మూడు సార్లు ముఖ్యమంత్రులుగా పనిచేసారు.[9][10]
- Key
- † కార్యాలయంలో హత్య లేదా మరణం
- § గతంలో వరుసగా కాని పదవీకాలం తర్వాత తిరిగి కార్యాలయానికి వచ్చారు
- RES రాజీనామా
వ.సంఖ్య | చిత్తరువు | పేరు[11] | నియోజకవర్గం | పదవీకాలం | శాసనసభ (ఎన్నికలు) |
పార్టీ | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | ![]() |
చౌధురి బ్రహ్మ ప్రకాష్ | నాంగ్లోయి జాట్ | 1952 మార్చి 17 | 1955 ఫిబ్రవరి 12[RES] | 2 సంవత్సరాల 332 రోజులు | మధ్యంతర (1952 ఎన్నికలు) |
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |
2 | ![]() |
గురుముఖ్ నిహాల్ సింగ్ | దర్యాగంజ్ | 1955 ఫిబ్రవరి 12 | 1956 నవంబరు 1 | 1 సంవత్సరం 263 రోజులు | |||
కార్యాలయం రద్దు చేయబడింది (1956 నవంబరు 1 - 1993 డిసెంబరు 1)[c] | |||||||||
3 | ![]() |
మదన్ లాల్ ఖురానా | మోతీ నగర్ | 1993 డిసెంబరు 2 | 1996 ఫిబ్రవరి 26[RES] | 2 సంవత్సరాల 86 రోజులు | 1వ (1993 ఎన్నికలు) |
భారతీయ జనతా పార్టీ | |
4 | ![]() |
సాహిబ్ సింగ్ వర్మ | షాలిమార్ బాగ్ | 1996 ఫిబ్రవరి 26 | 1998 అక్టోబరు 12[RES] | 2 సంవత్సరాల 228 రోజులు | |||
5 | ![]() |
సుష్మా స్వరాజ్ | పోటీ లేదు | 1998 అక్టోబరు 12 | 1998 డిసెంబరు 3 | 52 రోజులు | |||
6 | ![]() |
షీలా దీక్షిత్ | న్యూ ఢిల్లీ | 1998 డిసెంబరు 3 | 2003 డిసెంబరు 1 | 15 సంవత్సరాల 25 రోజులు | 2వ (1998 ఎన్నికలు) |
భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ | |
2003 డిసెంబరు 2 | 2008 నవంబరు 29 | 3వ (2003 ఎన్నికలు) | |||||||
2008 నవంబరు 30 | 2013 డిసెంబరు 28 | 4వ (2008 ఎన్నికలు) | |||||||
7 | ![]() |
అరవింద్ కేజ్రీవాల్ | న్యూ ఢిల్లీ | 2013 డిసెంబరు 28 | 2014 ఫిబ్రవరి 14[RES] | 48 రోజులు | 5వ (2013 ఎన్నికలు) |
ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ | |
– | ![]() |
ఖాళీ (రాష్ట్రపతి పాలన) |
– | 2014 ఫిబ్రవరి 14 | 2015 ఫిబ్రవరి 14 | 1 సంవత్సరం 0 రోజులు | రద్దు అయింది | – | |
(7) | ![]() |
అరవింద్ కేజ్రీవాల్ | న్యూ ఢిల్లీ | 2015 ఫిబ్రవరి 14 | 2020 ఫిబ్రవరి 15 | 9 సంవత్సరాల 219 రోజులు | 6వ 2015 ఎన్నికలు) |
ఆమ్ ఆద్మీ పార్టీ | |
2020 ఫిబ్రవరి 16 | 2024 సెప్టెంబరు 17[RES] | 7వ (2020 ఎన్నికలు) | |||||||
8 | ![]() |
అతిషి మార్లెనా సింగ్ | కల్కాజి | 2024 సెప్టెంబరు 17 | 2025 ఫిబ్రవరి 20 | 152 రోజులు | |||
9 | ![]() |
రేఖా గుప్తా[13] | షాలిమార్ బాగ్ | 2025 ఫిబ్రవరి 20 | ప్రస్తుతం | 6 రోజులు | 8వ (2025 ఎన్నికలు) |
భారతీయ జనతా పార్టీ |
ఇంకా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Durga Das Basu. Introduction to the Constitution of India. 1960. 20th Edition, 2011 Reprint. pp. 241, 245. LexisNexis Butterworths Wadhwa Nagpur. ISBN 978-81-8038-559-9. Note: although the text talks about Indian state governments in general, it applies for the specific case of Telangana as well.
- ↑ "Delhi and Washington D.C. : The Two Capitals' Pursuit of Self-Governance". Constitution of India. Retrieved 2025-02-09.
- ↑ "What is Article 239AA, and how the Supreme Court interpreted it in its Delhi services verdict". The Indian Express. 2023-05-21. Retrieved 2025-02-09.
- ↑ "THE CONSTITUTION (SIXTY NINTH AMENDMENT) ACT, 1991" (PDF).
- ↑ "Preview unavailable - ProQuest". www.proquest.com. Retrieved 2025-02-09.
- ↑ Centre, National Informatics. "Digital Sansad". Digital Sansad. Retrieved 2025-02-09.
- ↑ "Sheila Dikshit is India's longest serving woman CM". IBN Live. 9 December 2008. Archived from the original on 27 June 2011. Retrieved 8 March 2011.
- ↑ "Chief Ministers of Delhi(1952-2024): Tenure, Party, Delhi CM List". GeeksforGeeks. 2024-01-05. Retrieved 2024-10-09.
- ↑ https://www.oneindia.com/list-of-chief-ministers-of-delhi/
- ↑ "List of the Delhi Chief Ministers from Brahm Prakash to Atishi Marlena (1955 - 2024)". The Times of India. 2024-09-18. ISSN 0971-8257. Retrieved 2024-10-09.
- ↑ "माननीय मुख्यमंत्रियों की सूची" [List of Honourable Chief Ministers]. Chhattisgarh Legislative Assembly. Archived from the original on 2019-07-08. Retrieved 2019-07-08.
- ↑ "Sixty-ninth amendment". Delhi Assembly official website. Archived from the original on 21 ఆగస్టు 2016. Retrieved 2 ఫిబ్రవరి 2015.
- ↑ "ఉత్కంఠకు తెర.. దిల్లీ కొత్త సీఎంగా రేఖా గుప్తా". Eenadu. 19 February 2025. Archived from the original on 19 February 2025. Retrieved 19 February 2025.
వెలుపలి లంకెలు
[మార్చు]
ఉల్లేఖన లోపం: "lower-alpha" అనే గ్రూపులో <ref>
ట్యాగులు ఉన్నాయి గానీ, దానికి సంబంధించిన <references group="lower-alpha"/>
ట్యాగు కనబడలేదు