సుధీర్ చక్రబోర్తి
సుధీర్ చక్రవర్తి | |
|---|---|
 | |
| Born | 1934 సెప్టెంబరు 19 షిబ్పూర్, బెంగాల్ ప్రెసిడెన్సీ, బ్రిటిష్ ఇండియా |
| Died | 15 డిసెంబర్ 2020 (వయస్సు 86) కోల్కతా, పశ్చిమ బెంగాల్, భారతదేశం |
| Occupation | సాహిత్య, ఉపాధ్యాయుడు, విద్యావేత్త, సంగీత నిపుణుడు |
| Language | బెంగాలీ, భారతదేశం |
| Alma mater | బి.ఎ కృష్ణనగర్ ప్రభుత్వ కళాశాల, ఎం.ఎ. కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం, పిహెచ్.డి జాదవ్పూర్ విశ్వవిద్యాలయం |
| Notable works | బౌల్ ఫకీర్ కథ గనేర్ లిలార్ సెయి కినారే సదర్ మఫాస్వాల్ |
| Notable awards | ఆనంద పురస్కారం సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు (1985) శిరోమణి అవార్డు ఆచార్య దినేష్ చంద్ర సేన్ అవార్డు నరశింగ దాస్ అవార్డు సరోజినీ బసు గోల్డ్ మెడల్ |
| Spouse | నివేద చక్రవర్తి |
| Children | సనంద చక్రవర్తి శ్రేయ చక్రవర్తి |
| Signature | |
 | |
సుధీర్ చక్రవర్తి (సెప్టెంబరు 19, 1934 - డిసెంబరు 15, 2020) బెంగాలీ విద్యావేత్త, వ్యాసకర్త. బెంగాల్ జానపద సంస్కృతి అభివృద్ధి, పరిశోధనలో ఆయన విశేష కృషి చేశాడు.
ప్రారంభ జీవితం, వృత్తి
[మార్చు]సుధీర్ చక్రవర్తి లేదా సుధీర్ ప్రసాద్ చక్రవర్తి 1934 సెప్టెంబర్ 19న షిబ్పూర్లో జన్మించారు. ఆయన తండ్రి పేరు రామప్రసాద్ చక్రవర్తి, తల్లి బీనాపాణి చక్రవర్తి. రామప్రసాద్ తొమ్మిది మంది కుమారులలో ఆయన చిన్నవాడు. కోల్కతాలో జపాన్ బాంబు దాడుల భయంతో, చక్రవర్తి తండ్రి నాదియా దిగ్నగర్కు (అక్కడ వారు తన బాల్యంలో హౌరా లోని షిబ్పూర్ నుండి జమీందార్లుగా పూర్వీకుల భూములను కలిగి ఉన్నారు) మారారు. ఆ తరువాత అతని కుటుంబం నాడియాలోని కృష్ణానగర్కు వచ్చింది.[1][2] చక్రవర్తి కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయంలో తన చదువును పూర్తి చేశారు. చక్రవర్తి జానపద మతం, లాలన్ ఫకీర్, బెంగాల్ సాంస్కృతిక మానవ శాస్త్రంపై తన పరిశోధనా రచనలకు ప్రసిద్ధి చెందారు. పశ్చిమ బెంగాల్ అంతటా వివిధ గ్రామాలకు ప్రయాణించడం ద్వారా జానపద సంస్కృతిని పరిశోధించడానికి ఆయన 30 సంవత్సరాలు గడిపారు.[3] ఆయన 1958 నుండి 1994 వరకు బెంగాలీ సాహిత్యం ప్రొఫెసర్గా పనిచేశారు, కానీ పదవీ విరమణ తర్వాత కూడా 2011 వరకు బోధించడం కొనసాగించారు. చక్రవర్తి కృష్ణనగర్ ప్రభుత్వ కళాశాల పనిచేశారు, జాదవ్పూర్ విశ్వవిద్యాలయం అతిథి లెక్చరర్ గా పనిచేశారు, కోల్కతాలోని ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ డెవలప్మెంట్ స్టడీస్తో కూడా అనుబంధం కలిగి ఉన్నారు. సంగీతం, కళ, జానపద మతం, సాంస్కృతిక మానవ శాస్త్రం వంటి వివిధ విషయాలపై 85 కి పైగా పుస్తకాలను రచించి, సవరించారు. ఆయన బెంగాలీ సాహిత్య పత్రిక ధృబపద సంపాదకుడిగా ఉన్నారు.[4] ఆయన 2020 డిసెంబర్ 15న కోల్కతా మరణించారు. [5][6]
సాహిత్య వృత్తి
[మార్చు]రవీంద్రనాథ్ నుండి లాలన్ ఫకీర్ వరకు, బౌల్ సంస్కృతి నుండి మట్టి నమూనాలు, మోడలింగ్, చిత్రకారులు, గ్రామీణ బెంగాల్ చిత్రలేఖనం వరకు ప్రతిదీ అతని ఆసక్తి, పరిశోధనకు అంశంగా మారింది. పరిశోధన, రచనతో పాటు 'ధృవపాద' పత్రికకు సంపాదకత్వం వహించారు.[7]
బెంగాలీ జానపద సంస్కృతి అధ్యయనానికి ఆయన చేసిన కృషి అపారమైనది. ఆయన రచనలో కర్తభాజా, బాలహరి, సాహెబ్ధాని, వారి విశ్వాస సమాజం, వారి పాటల ఉప మతాలు, ఆరాధనలపై అపారమైన వివరణాత్మక రచనలు ఉన్నాయి, వీటిని మేధావులు ఎన్నడూ పెద్దగా పట్టించుకోలేదు.[8] 18వ శతాబ్దంలో విలియం హంటర్, అక్షయ్ కుమార్ దత్తా తరువాత, ఈ శాఖలపై పనిచేయడానికి చాలా తక్కువ మంది మాత్రమే శ్రద్ధ చూపారని గమనించాలి. ఆయన పుస్తకం 'బ్రత్య లోకాయత్ లాలోన్' లాలన్ ఫకీర్ ఆచరణలో ఒక మైలురాయిగా పరిగణించబడుతుంది.
రచనలు
[మార్చు]- సాహెబ్ ధాని సంప్రదాయ్ ఓ తదర్ గన్ 1985
- గనేర్ లిలార్ సీ కినారే (1985)
- కృష్ణనేగర్ మృత్శిల్పో ఓ మృత్శిల్పి సమాజ్ 1985
- బలహరి సంప్రదాయం ఓ తదర్ గన్ 1986
- గబీర్ నిర్జన్ పథే (1989)
- ద్విజేంద్రలాల్ స్మారణ్ బిస్మారన్ (1989)
- బంగ్లా గనేర్ సంధానే (1990)
- సదర్-మాఫస్వాల్ (1990)
- అగ్రద్విపర్ గోపినాథ్ (1992)
- నిర్జన్ ఏకేకర్ గాన్ రవీంద్రసంగీతం (1992)
- బంగ్లా గనేర్ చార్ దిగంత (బంగ్లా గణేర్ చార్ దిగంత్) 1992
- బ్రత్య లోకాయత్ లాలన్ (1992)
- చల్చిత్రర్ చిత్రలేఖ (1993)
- బంగ్లా ఫిల్మ్ 'గాన్ ఓ సత్యజిత్ రే' (1994)
- నిర్బాస్ (1995)
పంచగ్రామర్ కరాచ (1995)
- పశ్చిమంగర్ మేళా ఓ మహోత్సవ్ 1996
- దేబబ్రతా బిశ్వాసర్ గాన్ (1997)
- లాలన్ (1998)
- మాటి-పృథ్వీబీర్ టానే 1999
- బౌల్ ఫకీర్ కథా (2001)
- బంగ్లా గనేర్ అలోక్పోర్బో (2001)
- గనే గనే గవోయా (2003)
- బాంగ్లర్ గౌనాధర్మః సాహెబ్ ధాని ఓ బోలహరి 2003
- రూపే బర్నే చందే (2003)
- లెఖా పోరా కోరే జే (2003)
- ఉత్సేబే, మెలే ఇతిహాస్ (2004)
- ఘనారణ్ బహిరానా 2006
- కబితార్ విచిత్ర పథే 2006
- గాన్ హోటే గానే (2008)
- లోకాయేటర్ అంతరమోహల్ 2008
- షాముక్ ఝినుక్ (2009)
- అఖ్యానేర్ ఖోజే (2009)
- లోకసోమజ్ ఓ లోకచిత్ర 2009
- రవీంద్రనాథ్ అనేకాంత (2010)
- నిర్జన్ సన్జనే ( 2011)
- (అల్లల్డోస్ సేబకామలిని లాల్న్) 2011
- మణిని రూపమతి కుబీర్ గోసాయి (మణి రూపమతి కుబేరుడు) 2012
- కబితార్ ఖోంజే (2012)
- దేఖా నా దేఖే మేషా (2012)
- సుధీర్ చక్రవర్తి రచనావళి-1 (సుధీర్ చక్రవర్తి రచనాబలి-మొదటి చిత్రం) 2012
- సుధీర్ చక్రవర్తి రచనావళి-2 (సుధీర్ చక్రవర్తి రచనాబలి-ద్వివేది) 2013
- చోరానో ఈ జిబాన్ (2013)
- భద్రజనేర్ దృష్టితే లాలన్ ఫకీర్ (2013)
- సాహితీర్ లోకాయత్ మార్గం (2013)
- అనేక్ దినర్ అనేక్ కథా (2013)
- అబాతలేర్ రూపాబాలి అబాతలేన్ పదాబలి (అబాతలేర్స్ రూపాబలి, అబాతలేఴ్స్ పబ్లి) 2013
అవార్డులు
[మార్చు]- 2002లో తన పుస్తకం బౌల్ ఫకీర్ కథా కోసం ఆనంద పురష్కర్
- 2004లో సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు [9]
- 2006లో కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయం నుండి ప్రముఖ ఉపాధ్యాయ పురస్కారం, [10]
- ఢిల్లీ విశ్వవిద్యాలయం నుండి నరసింహ దాస్ అవార్డు పతకం
- ఠాగూర్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ ద్వారా రవీంద్రతత్వాచార్య అవార్డు
- ఆసియాటిక్ సొసైటీ నుండి డాక్టర్ సుకుమార్ సేన్ బంగారు పతకం.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "কোথায় গেল সে সব আশ্চর্য পড়শিরা". anandabazar.com (in Bengali). Retrieved 27 April 2018.
- ↑ হালদার, সুস্মিত. "রোজ পৌঁছতেন কাঠিবনে". www.anandabazar.com (in Bengali). Retrieved 2021-03-08.
- ↑ "Their music inspired Tagore, Bob Dylan: This book tells you all about Bauls of Bengal". Hindustan Times. 4 October 2017. Retrieved 27 April 2018.
- ↑ "Dr. Sudhir Chakraborty". nadia.gov.in. Retrieved 27 April 2018.
- ↑ MP, Team (2020-12-16). "Sahitya Akademi awardee Sudhir Chakraborty passes away". www.millenniumpost.in (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-12-16.
- ↑ "লোকসংস্কৃতি গবেষক সুধীর চক্রবর্তী প্রয়াত". anandabazar.com (in Bengali). Retrieved 2020-12-16.
- ↑ "List of Publications" (PDF). Retrieved 13 June 2024.
- ↑ Bhaumik, Sudarshana (2022-08-26). The Changing World of Caste and Hierarchy in Bengal: Depiction from the Mangalkavyas c. 1700–1931 (in ఇంగ్లీష్). Taylor & Francis. ISBN 978-1-000-64143-1.
- ↑ "AKADEMI AWARDS (1955–2016)". sahitya-akademi.gov.in. Retrieved 27 April 2018.
- ↑ "Recipient of Eminent Teacher Awards". Retrieved 27 April 2018.