Jump to content

సయ్యద్ అబ్దుల్ రహీమ్

వికీపీడియా నుండి
సయ్యద్ అబ్దుల్ రహీమ్
వ్యక్తిగత సమాచారం
జనన తేదీ (1909-08-17)1909 ఆగస్టు 17
జనన ప్రదేశం హైదరాబాదు, తెలంగాణ
మరణ తేదీ 1963 జూన్ 11(1963-06-11) (వయసు 53)
మరణ ప్రదేశం హైదరాబాదు
యూత్ కెరీర్
1927–1931 ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం
సీనియర్ కెరీర్*
సంవత్సరాలు జట్టు Apps† (Gls)†
1943 ఖమర్ క్లబ్‌
1950 హెచ్.ఎస్.వి. హోక్
Teams managed
1943–1950 హైదరాబాద్ సిటీ పోలీస్ (ఫుట్‌బాల్ క్లబ్) కోచ్, కార్యదర్శి
1950–1963 భారతీయ ఫుట్‌బాల్ జట్టు
  • Senior club appearances and goals counted for the domestic league only.
† Appearances (Goals).

సయ్యద్ అబ్దుల్ రహీమ్ ( 1909 ఆగస్టు 17 – 1963 జూన్ 11) తెలంగాణ రాష్ట్రానికి చెందిన భారతీయ ఫుట్‌బాల్ కోచ్, ఆటగాడు. 1950 నుండి 1963లో మరణించే వరకు భారత జాతీయ జట్టు మేనేజర్ గా వ్యవహరించాడు.[1][2] రహీమ్ సాబ్ అని పిలువబడిన రహీమ్ ఆధునిక భారతీయ ఫుట్‌బాల్ రూపశిల్పిగా పరిగణించబడ్డాడు.[3] వృత్తిరీత్యా ఉపాధ్యాయుడైన రహీమ్[4][5] కోచ్‌గా పనిచేసినంతకాలం భారతదేశంలో ఫుట్‌బాల్ "స్వర్ణయుగం"గా పరిగణించబడుతోంది.[6] భారత ఫుట్‌బాల్ జట్టుకు నాయకత్వం వహించిన రహీమ్ ఆసియా క్రీడలలో బంగారు పతకాలు (1951-ఢిల్లీ, 1962-జకార్తా), సమ్మర్ ఒలింపిక్స్‌లో సెమీ-ఫైనల్స్ ( 1956-మెల్‌బోర్న్) సాధించడంలో కీలకపాత్ర పోషించాడు.[7][8]

జననం

[మార్చు]

రహీమ్ 1909, ఆగస్టు 17న తెలంగాణ రాష్ట్ర రాజధాని హైదరాబాద్‌లో జన్మించారు.[9]

క్రీడారంగం

[మార్చు]

తొలిరోజుల్లో ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం ఫుట్‌బాల్ జట్టుకు ప్రాతినిధ్యం వహించాడు. ఆ విశ్వవిద్యాలయం నుండి గ్రాడ్యుయేషన్ పూర్తిచేసాడు.[10][11] కాలేజీలో ప్రస్తుత-పూర్వ విద్యార్థులతో రూపొందించబడిన "ఎలెవన్ హంటర్స్" జట్టు కోసం కూడా ఆడాడు.[12]

ఉపాధ్యాయుడిగా తన వృత్తి జీవితాన్ని ప్రారంభించిన తరువాత, రహీమ్ ఆర్ట్స్ డిగ్రీ పూర్తి చేయడానికి తన పూర్వ కళాశాలకు వచ్చాడు. కాచిగూడ మిడిల్ స్కూల్, ఉర్దూ షరీఫ్ స్కూల్, దారుల్-ఉల్-ఉలూమ్ హై స్కూల్, చాదర్‌ఘాట్ హైస్కూల్‌లలో ఉపాధ్యాయుడిగా పనిచేశాడు.[12] ఫిజికల్ ఎడ్యుకేషన్‌లో డిప్లొమా పూర్తిచేసి, టీచర్‌గా పనిచేసిన చివరి రెండు స్కూల్స్‌లో స్పోర్ట్స్ యాక్టివిటీస్ బాధ్యతలు తీసుకున్నాడు.[12]

కొంతకాలం రహీమ్ ఫుట్‌బాల్ క్రీడాకారుడిగా స్థానిక లీగ్‌లో అత్యుత్తమ జట్లలో ఒకటైన ఖమర్ క్లబ్‌కు ప్రాతినిధ్యం వహించాడు.[13] మేనేజర్ అవ్వడానికిముందు డచ్ క్లబ్ కోసం కూడా ఆడాడు.[14]

1943లో రహీమ్ హైదరాబాద్ ఫుట్‌బాల్ అసోసియేషన్ కార్యదర్శిగా ఎన్నికయ్యాడు.[15] 1943 నుండి 1963 వరకు హైదరాబాద్ సిటీ పోలీస్ (ఫుట్‌బాల్ క్లబ్) కోచ్ గా పనిచేశాడు.[16][17] 1949లో సిలోన్‌లో పర్యటించిన టీమ్‌కి శిక్షణ ఇవ్వడంకోసం భారత కోచ్‌గా రహీమ్ మొదటిసారిగా నియమించబడ్డాడు.[18] రెండు సంవత్సరాల తరువాత 1951లో భారత జట్టు మొదటి ఆసియా క్రీడల్లో స్వర్ణం సాధించింది.[19]

రహీమ్ ఆధ్వర్యంలో భారత ఫుట్‌బాల్ జట్టు గొప్ప విజయాలను సాధించింది.[20] 1951, 1962లలో ఆసియా ఆటలను గెలిచి కాకుండా[21] 1956 మెల్బోర్న్ ఒలింపిక్స్ లో భారత ఫుట్ బాల్ జట్టు సెమీ ఫైనల్స్ కు కూడా చేరుకుంది.[22]

1962లో జకార్తాలో జరిగిన ఆసియా క్రీడలలో 100,000 మంది ప్రేక్షకుల ముందు ఫైనల్స్‌లో దక్షిణ కొరియాను ఓడించి భారత్ స్వర్ణం సాధించడం రహీమ్ ఆధ్వర్యంలో చివరి విజయం.[23]

నిర్వాహక వృత్తి

[మార్చు]

హైదరాబాద్ సిటీ పోలీస్

[మార్చు]

1950లో రహీమ్ హైదరాబాద్ సిటీ పోలీస్ క్లబ్‌లో కోచ్‌గా చేరాడు.[24] నార్బర్ట్ ఆండ్రూ ఫ్రూవాల్ తర్వాత ఈ పదవికి ఎంపికయ్యాడు.[25] 1950 నుండి 1963లో మరణించే వరకు జట్టును నిర్వహించాడు.[26][27] 1950 నుండి 1955 వరకు పదవీకాలంలో హైదరాబాదీ క్లబ్ ఐదు వరుస రోవర్స్ కప్‌లను గెలుచుకుంది.[28][29] తన జట్టును ఐదు డ్యూరాండ్ కప్ ఫైనల్స్‌కు తీసుకెళ్లాడు, వాటిలో మూడింటిని గెలుచుకున్నాడు.[30] ఆ జట్టులోని అత్యుత్తమ ఆటగాళ్ళలో ఒకరైన ముహమ్మద్ నూర్, రహీమ్‌లో శిక్షణ పొందిన సంవత్సరాలను ఇలా గుర్తుచేసుకున్నాడు: "తరచుగా ప్రాక్టీస్‌లో మేము కేవలం ఒక ఫుట్‌బాల్‌ను మాత్రమే కలిగి ఉన్నాము, ఆ తర్వాత కేవలం ఒక కప్పు టీ మాత్రమే తీసుకుంటాము, కానీ మా హార్డ్ ప్రాక్టీస్, విజయం సాధించాలనే సంకల్పం, అద్భుతమైనది. దివంగత రహీమ్ సాహెబ్ నుండి కోచింగ్ మాకు విజయవంతమైన జట్టుగా మారేలా చేసింది".[30]

హైదరాబాద్

[మార్చు]

సీనియర్ నేషనల్ ఛాంపియన్‌షిప్‌గా పేరుగాంచిన సంతోష్ ట్రోఫీలో హైదరాబాద్ ఫుట్‌బాల్ జట్టును రహీమ్ నిర్వహించాడు. 1956-57, 1957-58లో వరుసగా రెండు టైటిల్స్ సాధించి, ఫైనల్స్‌లో అదే జట్టు బొంబాయిని ఓడించి జట్టుకు మార్గదర్శకత్వం వహించాడు.[31][32] 1958-59 ఎడిషన్‌లో, మద్రాస్‌లో జరిగిన సంతోష్ ట్రోఫీ టైటిల్స్‌లో హైదరాబాద్ హ్యాట్రిక్ కి దగ్గరలో ఉంది, అయితే క్వార్టర్-ఫైనల్‌లో 5-2తో సర్వీసెస్‌కి పతనమైంది.[33] హైదరాబాద్ సిటీ పోలీసు జట్టులోని చాలా మంది సభ్యులు, టోర్నమెంట్‌లో హైదరాబాద్‌కు ప్రాతినిధ్యం వహించారు.[33]

భారతదేశం

[మార్చు]

1950లో భారత జాతీయ ఫుట్‌బాల్ జట్టుకు మేనేజర్ అయ్యాడు,[34] అదే సంవత్సరం, బ్రెజిల్‌లో జరిగిన 1950 ఫిఫా ప్రపంచ కప్‌కు భారతదేశం వెళ్లలేదు.[35][36][37][38] 1949లో సిలోన్‌లో పర్యటించిన జట్టుకు శిక్షణ ఇవ్వడం భారత కోచ్‌గా రహీమ్‌కు మొదటి బాధ్యత[39] భారత ఫుట్‌బాల్ "స్వర్ణ యుగం" సమయంలో రహీమ్ భారత జట్టుకు గుర్తింపు తెచ్చాడు,[40] ఆసియాలోని అత్యుత్తమ జట్లలో ఒకటిగా అవతరించడంలో కీలకపాత్ర పోషించాడు.[41][42] 1951 మార్చిలో, న్యూఢిల్లీలో జరిగిన ప్రారంభ 1951 ఆసియా క్రీడలలో, రహీమ్ భారతదేశానికి బంగారు పతకాన్ని సాధించడంలో సహాయం చేశాడు. షియో మేవాలాల్ టోర్నమెంట్‌ను టాప్ స్కోరర్‌గా ముగించడంతో వారు తమ మొదటి ట్రోఫీని పొందేందుకు,[43][44] గోల్డ్ మెడల్ మ్యాచ్‌లో ఇరాన్‌ను 1-0తో ఓడించారు.[45][46] 1954లో, ప్రముఖ బ్రిటిష్ మేనేజర్ బెర్ట్ ఫ్లాట్లీ 1954 కొలంబో కప్‌లో రహీమ్‌కి సహాయకుడిగా మారారు.[47][48]

రహీమ్ హయాంలో భారత ఫుట్‌బాల్ జట్టు గొప్ప విజయాన్ని సాధించింది.[49] 1951, 1962 లో ఆసియా క్రీడలను గెలవడమే కాకుండా,[50] భారతదేశం 1956 మెల్‌బోర్న్ ఒలింపిక్స్‌లో సెమీ-ఫైనల్‌కు చేరుకుంది, ఇది ఇప్పటికీ ఫుట్‌బాల్‌లో భారతదేశం సాధించిన గొప్ప విజయంగా పరిగణించబడుతుంది.[51][52] ఆ టోర్నమెంట్‌లో అతని కోచింగ్‌లో, నెవిల్లే డిసౌజా,[53][54] సమర్ బెనర్జీ,[55] పికె బెనర్జీ,[56][57][58] జె. కృష్ణస్వామి[59] వంటి ఆటగాళ్ళు ప్రపంచవ్యాప్తంగా కీర్తిని సాధించారు.[60] రోమ్‌లో జరిగిన 1960 సమ్మర్ ఒలింపిక్స్‌లో, భారతదేశం తమ మొదటి గేమ్‌లో 2-1తో హంగేరి చేతిలో ఓడిపోయింది, 79వ నిమిషంలో బలరామ్ ఓదార్పు గోల్ చేశాడు. 1958 ఫిఫా ప్రపంచ కప్ సెమీ-ఫైనలిస్టులు ఫ్రాన్స్‌ను కొన్ని రోజుల తర్వాత భారతదేశం దాదాపుగా కలవరపెట్టింది, దీనిలో బలరామ్ గోల్ భారతదేశానికి ఆధిక్యాన్ని అందించింది, అయితే రామ్ బహదూర్ థాపా చేసిన పొరపాటు వల్ల భారతదేశానికి ప్రసిద్ధ విజయం అందలేదు.[61]

రహీమ్ చివరి విజయం 1962లో జకార్తాలో జరిగిన ఆసియా క్రీడలలో 100,000 మంది ప్రేక్షకుల సమక్షంలో ఫైనల్స్‌లో దక్షిణ కొరియాను ఓడించి భారత్ స్వర్ణం గెలుచుకుంది.[62] పీటర్ తంగరాజ్,[63] నిఖిల్ నంది, కేస్టో పాల్, చుని గోస్వామి,[64][65] జర్నైల్ సింగ్,[66][67] తులసీదాస్ బలరామ్,[68][69] షేక్ అబ్దుల్ లతీఫ్,[70] మరియప్ప కెంపయ్య,[71] ధర్మలింగం కన్నన్, హుస్సేన్ అహ్మద్,[72] మహమ్మద్ రహమతుల్లా,[73][74] యూసుఫ్ ఖాన్,[75] అరుణ్ ఘోష్,[76] నిఖిల్ నంది,[77] అమల్ దత్తా[78] సహా తన పదవీ కాలంలో భారతీయ ప్రతిభను పెంచి పోషించినందుకు కూడా అతను ఘనత పొందాడు. రహీమ్ తర్వాత 1964లో ఇంగ్లీష్ కోచ్ హ్యారీ రైట్ నియమితుడయ్యాడు, అతను 1964 ఆసియా కప్‌లో రన్నరప్ స్థానానికి నాయకత్వం వహించాడు.[79]

వ్యూహాలు, శైలి

[మార్చు]

రహీమ్ సాబ్ భారతదేశ గొప్ప కోచ్‌గా పరిగణించబడ్డాడు. అతని పదవీకాలం భారత ఫుట్‌బాల్‌లో "స్వర్ణయుగం"గా పరిగణించబడుతుంది. రహీమ్ తన కెరీర్ ప్రారంభంలో ఉపాధ్యాయుడిగా, హైదరాబాద్ సిటీ పోలీస్ (ఫుట్‌బాల్ క్లబ్) కు కోచ్‌గా పనిచేశాడు. దాంతో అతడు కఠినమైన క్రమశిక్షణ కలవాడిగా, మంచి వ్యూహకర్తగా మారాడు. 1958 వరల్డ్ కప్‌లో బ్రెజిల్ ప్రాచుర్యం పొందకముందే రహీమ్ సాబ్ భారతీయ ఫుట్‌బాల్ జట్టులో క్లాసిక్ 4-2-4 నిర్మాణాన్ని ప్రవేశపెట్టాడు.[80]

వ్యక్తిగత జీవితం

[మార్చు]

రహీమ్ కుమారుడు, సయ్యద్ షాహిద్ హకీమ్ మాజీ ప్రొఫెషనల్ ఫుట్‌బాల్ ఆటగాడు.[81] ఇతడు 1960 సమ్మర్ ఒలింపిక్స్ టోర్నమెంట్‌లో భారతదేశానికి ప్రాతినిధ్యం వహించాడు.[82][83][84] హకీమ్ ఫిఫా అధికారిగా, ఐఏఎఫ్ స్క్వాడ్రన్ లీడర్‌గా,[85] రిఫరీగా కూడా పనిచేశాడు.[86] తరువాత తన తండ్రి వలె జాతీయ జట్టును నిర్వహించాడు. ధ్యాన్ చంద్ అవార్డును అందుకున్నాడు.[87][88]

సన్మానాలు

[మార్చు]

నిర్వాహకుడు

[మార్చు]

హైదరాబాద్ సిటీ పోలీస్[89]

[మార్చు]
  • డురాండ్ కప్: 1950–51, 1954, 1957–58, 1961; రన్నరప్: 1952, 1956–57
  • రోవర్స్ కప్: 1950, 1951, 1952, 1953, 1954, 1957, 1960, 1962
  • డిసిఎం ట్రోఫీ: 1959

భారతదేశం[90][91][92]

[మార్చు]
  • ఆసియా క్రీడల బంగారు పతకం: 1951, 1962
  • కొలంబో కప్: 1952, 1954[93]
  • మెర్డెకా కప్ రన్నరప్: 1959[94]

హైదరాబాద్[95]

[మార్చు]
  • సంతోష్ ట్రోఫీ : 1956–57, 1957–58

వ్యక్తిగతం

[మార్చు]
  • ఆల్ టైమ్ ఇండియన్ ఫుట్‌బాల్ XI స్పోర్ట్స్‌కీడా కోచ్[96]

మరణం

[మార్చు]

క్యాన్సర్ కారణంగా ఆరు నెలలపాటు మంచం మీద పడుకున్న రహీమ్ 1963, జూన్ 11న మరణించాడు.[97][12]

వారసత్వం

[మార్చు]

భారత మాజీ ఫుట్‌బాల్ ప్లేయర్ ఫార్చ్యూనాటో ఫ్రాంకో "రహీమ్ సాబ్" గురించి ఈ క్రింది విధంగా వ్యాఖ్యానించాడు;

అతనితో అతను భారత ఫుట్‌బాల్‌ను సమాధికి తీసుకెళ్లాడు.[98]

రహీమ్ జ్ఞాపకార్థం, I-లీగ్ "ఉత్తమ కోచ్ అవార్డు" పేరును "సయ్యద్ అబ్దుల్ రహీమ్ అవార్డు"గా మార్చారు, ఇది ఆల్ ఇండియా ఫుట్‌బాల్ ఫెడరేషన్ ద్వారా ప్రతి సీజన్‌లో ఉత్తమ కోచ్‌కి ఇవ్వబడుతుంది.[99][100][101][102][103][104]

బయోపిక్

[మార్చు]

రహీమ్ జీవిత చరిత్ర ఆధారంగా రూపొందిన మైదాన్ అనే సినిమా[105] రంజాన్ పండుగ సందర్భంగా 2024 ఏప్రిల్ 10న విడుదలయింది.[106][107] ఇందులో అజయ్ దేవగన్ మూడు ప్రధాన పాత్రల్లో నటించాడు.[108][109]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "History in Timeline of Indian Football". All India Football Federation. Archived from the original on 8 March 2020. Retrieved 22 October 2021.
  2. ↑ "Syed Abdul Rahim | The Architect of Modern Indian Football". Chase Your Sport (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 22 October 2021.
  3. ↑ "Forgotten on birth centenary - Legendary coach rahim - SAAB yet to get the honour and respect he deserves". www.telegraphindia.com. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 22 October 2021.
  4. ↑ Basu, Jaydeep. "In unbearable pain but with football on his mind: The last nine months of Syed Abdul Rahim's life". Scroll.in. Archived from the original on 8 January 2021. Retrieved 22 October 2021.
  5. ↑ "Who is Syed Abdul Rahim? Know about the Indian football coach set to be played by Ajay Devgn". The Financial Express. 2018-07-13. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 22 October 2021.
  6. ↑ Venkatesan, Sudarshan (2019-01-06). "The Golden Age of Indian Football under Syed Abdul Rahim". The SportsRush. Archived from the original on 11 June 2021. Retrieved 22 October 2021.
  7. ↑ "Home Sport Remembering 'the best football coach India'". New Indian Express. 18 August 2009. Retrieved 19 September 2021.
  8. ↑ Coutinho, Austin (9 February 2019). "Syed Abdul Rahim: Remembering Indian football's hero as Ajay Devgn-starrer pays homage to legendary coach". FirstPost. Retrieved 22 October 2021.
  9. ↑ Sharma, Ayushi. "'Maidan' has the Story of Syed Abdul Rahim who Battled Cancer & Won Gold". Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 22 October 2021.
  10. ↑ "Architect Of Modern Indian Football | Syed Abdul Rahim | Maidaan Movie". The Real Gems. 2020-03-04. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 22 October 2021.
  11. ↑ "Remembering Rahim Saab, the man who put India on the world football map". CatchNews.com (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 28 September 2018. Retrieved 22 October 2021.
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 12.3 N. Ganesan, "Loss to Indian Soccer", Sport & Pastime, p.14, 27 July 1963.
  13. ↑ "Syed Abdul Rahim: The architect of Indian football's "Golden age"". The Football Pink. 2018-11-23. Archived from the original on 16 January 2021. Retrieved 22 October 2021.
  14. ↑ "Hyderabad FC - reigniting the footballing spark in the City of Nizams". Indian Super League (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 27 April 2021. Retrieved 22 October 2021.
  15. ↑ "Syed Abdul Rahim: The architect of Indian football's "Golden age"". The Football Pink. 2018-11-23. Archived from the original on 16 January 2021. Retrieved 22 October 2021.
  16. ↑ "Down the memory lane - The fascinating story of Hyderabad City Police club | Goal.com". www.goal.com. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 22 October 2021.
  17. ↑ "Syed Abdul Rahim: The architect of Indian football's "Golden age"". The Football Pink. 2018-11-23. Archived from the original on 16 January 2021. Retrieved 22 October 2021.
  18. ↑ N. Ganesan, "Loss to Indian Soccer", Sport & Pastime, p.14, 27 July 1963.
  19. ↑ Ghoshal, Amoy (2014-08-15). "Indian football team at the Asian Games: 1951 New Delhi". www.sportskeeda.com. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 22 October 2021.
  20. ↑ Old-timers recollect past glory of city football The Hans India. Retrieved 22 October 2021
  21. ↑ Khanna, Ashish (2018-07-14). "Ajay Devgan to play lead in legendary football coach Syed Abdul Rahim biopic". InsideSport. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 22 October 2021.
  22. ↑ "Olympians want Padma Bhushan for Rahim". timesofindia.indiatimes.com. 17 January 2012. Archived from the original on 15 April 2017. Retrieved 22 October 2021.
  23. ↑ PTI. "On this day: India wins football gold in 1962 Asian Games". Sportstar (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 16 February 2021. Retrieved 22 October 2021.
  24. ↑ Sengupta, Somnath (13 July 2011). "Tactical Evolution Of Indian Football: Part Four – Modern Era (1999—2011)". thehardtackle.com. Kolkata: The Hard Tackle. Archived from the original on 18 September 2021. Retrieved 11 October 2022.
  25. ↑ Ronojoy Sen, Nation at Play, p. 122.
  26. ↑ Talnikar, Neil (1 November 2019). "Hyderabad Football: Retracing the city's rich legacy in the sport". khelnow.com. Khel Now. Archived from the original on 1 May 2021. Retrieved 21 August 2022.
  27. ↑ Banerjee, Ritabrata (25 April 2020). "Down the memory lane: The fascinating story of Hyderabad City Police club". www.goal.com. Goal. Archived from the original on 22 December 2021. Retrieved 2 March 2022.
  28. ↑ Bharadwaj, Sathvik K (31 August 2022). "Five most successful Indian football coaches". khelnow.com. Khel Now. Archived from the original on 5 September 2022. Retrieved 7 October 2022.
  29. ↑ Nirwane, Sarwadnya (18 January 2022). "Rovers Cup — the second oldest Football tournament in India". thesportslite.com. Mumbai: The Sports Lite. Archived from the original on 14 October 2022. Retrieved 14 October 2022.
  30. ↑ 30.0 30.1 Qadiri, Faizan (4 September 2015). "Syed Abdul Rahim: The Indian Ferguson | The visionary who guided India to their greatest success". www.sportskeeda.com. Sportskeeda. Archived from the original on 20 August 2022. Retrieved 20 August 2022.
  31. ↑ Anand, Vijay (16 March 2014). "The history of Santosh Trophy". www.sportskeeda.com. Sportskeeda. Archived from the original on 21 December 2016. Retrieved 18 December 2016.
  32. ↑ "The rise and fall of the Santosh Trophy". indianexpress.com. The Indian Express. 12 March 2014. Archived from the original on 20 December 2016. Retrieved 18 December 2016.
  33. ↑ 33.0 33.1 Kapadia, Novy (27 May 2012). "Memorable moments in the Santosh Trophy". www.sportskeeda.com. Sportskeeda. Archived from the original on 12 April 2021. Retrieved 7 March 2021.
  34. ↑ "Syed Abdul Rahim: The architect of Indian football's "Golden age"". The Football Pink. 2018-11-23. Archived from the original on 16 January 2021. Retrieved 2021-02-14.
  35. ↑ Kapadia, Novy (2 July 2013). "The 1950 FIFA World Cup: A missed opportunity for India". SportsKeeda. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 17 March 2017.
  36. ↑ Jones, Peter (11 July 2018). "Were India Banned From World Cup 1950 For Wanting To Play Barefoot?". worldfootballindex.com. World Football Index. Archived from the original on 24 October 2021. Retrieved 30 July 2021.
  37. ↑ "The Indian National Football Team". twelfthman blog. 2019-11-25. Archived from the original on 29 January 2020. Retrieved 2019-12-30.
  38. ↑ Kapadia, Novy. "Sailen Manna, The Economist". The Indian Express. Archived from the original on 30 September 2018. Retrieved 15 October 2018.
  39. ↑ N. Ganesan, "Loss to Indian Soccer", Sport & Pastime, p.14, 27 July 1963.
  40. ↑ Majumdar, Rounak (22 April 2019). "The Golden Years of Indian Football". www.chaseyoursport.com. Kolkata: Chase Your Sport. Archived from the original on 7 November 2020. Retrieved 28 January 2022.
  41. ↑ Sengupta, Somnath (26 December 2010). "Legends of Indian Football: Rahim Saab". www.thehardtackle.com. The Hard Tackle. Archived from the original on 15 June 2011. Retrieved 20 October 2011.
  42. ↑ Nizamuddin, Mohammed (14 July 2018). "Old-timers recollect past glory of city football". Hyderabad, Telangana: The Hans India. Archived from the original on 22 October 2021. Retrieved 5 September 2021.
  43. ↑ Ghoshal, Amoy. "Indian football team at the Asian Games: 1951 New Delhi". www.sportskeeda.com. Sportskeeda. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 21 March 2017.
  44. ↑ Ghoshal, Amoy (2014-08-15). "Indian football team at the Asian Games: 1951 New Delhi". www.sportskeeda.com. Archived from the original on 22 March 2017. Retrieved 2021-02-15.
  45. ↑ "Indian Legend Sahu Mewalal Passes Away". www.goal.com. Goal. 28 December 2008. Archived from the original on 28 December 2008. Retrieved 28 December 2008.
  46. ↑ "Sheoo Mewalal". Olympedia. Archived from the original on 17 October 2021. Retrieved 17 October 2021.
  47. ↑ "Asian Quadrangular Tournament (Colombo Cup) 1952–1955". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Archived from the original on 27 September 2022. Retrieved 3 January 2023.
  48. ↑ Sengupta, Somnath (10 May 2011). "India National Football Team: The Tactical Dilemma". thehardtackle.com. The Hard Tackle. Archived from the original on 2 January 2023. Retrieved 2 January 2023.
  49. ↑ Nizamuddin, Mohammed (14 July 2018). "Old-timers recollect past glory of city football". Hyderabad, Telangana: The Hans India. Archived from the original on 22 October 2021. Retrieved 5 September 2021.
  50. ↑ Khanna, Ashish (2018-07-14). "Ajay Devgan to play lead in legendary football coach Syed Abdul Rahim biopic". InsideSport. Archived from the original on 3 July 2021. Retrieved 2021-02-15.
  51. ↑ "Olympians want Padma Bhushan for Rahim". timesofindia.indiatimes.com. New Delhi: The Times of India. TNN. 17 January 2012. Archived from the original on 15 April 2017. Retrieved 3 April 2012.
  52. ↑ Esamie, Thomas (sources: The Sydney Morning Herald; personal records of Alan Garside Snr) (25 October 1999). "Games of the XVI. Olympiad: Football Tournament (Melbourne, Australia, 24th November – 8th December 1956)". RSSSF. Archived from the original on 22 September 2008. Retrieved 14 October 2022.{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  53. ↑ "Neville Stephen D'Souza". Archived from the original on 19 January 2017. Retrieved 9 May 2016.
  54. ↑ Shetty, Chittu. "Legends of Mumbai Football: India's Olympic hero Neville D'souza". Football Counter. Archived from the original on 21 August 2022. Retrieved 9 May 2020.
  55. ↑ "Badru Banerjee: সবুজ-মেরুনের হয়ে তুমুল সাফল্য, তবে বদ্রু মনে থাকবেন অলিম্পিক্সের জন্যেই". www.anandabazar.com. Kolkata, West Bengal: Anandabazar Patrika. 20 August 2022. Archived from the original on 21 August 2022. Retrieved 20 August 2022.
  56. ↑ Amitabha Das Sharma (20 March 2020). "P.K. Banerjee, the colossus of Indian football". The Hindu. Archived from the original on 22 November 2020. Retrieved 25 March 2020.
  57. ↑ "One of Indian football's greatest, PK Banerjee dies at 83". The New Indian Express. 20 March 2020. Archived from the original on 22 November 2020. Retrieved 26 March 2020.
  58. ↑ Rahim, Amal Dutta, P.K. and Nayeem: The Coaches Who Shaped Indian Football Archived 3 జూన్ 2012 at the Wayback Machine.
  59. ↑ "J. Krishnaswamy". Olympedia. Archived from the original on 1 December 2021. Retrieved 1 December 2021.
  60. ↑ "India's star Olympic football captain Samar 'Badru' Banerjee dies". timesofindia.indiatimes.com. Kolkata, West Bengal: The Times of India. 20 August 2022. Archived from the original on 20 August 2022. Retrieved 20 August 2022.
  61. ↑ Qadiri, Faizan (4 September 2015). "Syed Abdul Rahim: The Indian Ferguson | The visionary who guided India to their greatest success". www.sportskeeda.com. Sportskeeda. Archived from the original on 20 August 2022. Retrieved 20 August 2022.
  62. ↑ PTI. "On this day: India wins football gold in 1962 Asian Games". Sportstar (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 16 February 2021. Retrieved 2021-02-15.
  63. ↑ "Thangaraj passes away". www.thehindu.com. The Hindu. 26 November 2008. Archived from the original on 29 June 2018. Retrieved 15 December 2008.
  64. ↑ Sarkar, Dhiman (1 March 2020). "Chuni Goswami – A footballer who could count India's president as his fan". www.hindustantimes.com. Hindustan Times. Archived from the original on 22 October 2022. Retrieved 22 October 2022.
  65. ↑ "Chuni Goswami Profile: International Football Career". www.iloveindia.com. I love India. Archived from the original on 19 May 2020. Retrieved 1 May 2020.
  66. ↑ Basu, Jaydeep (7 May 2020). "Jarnail Singh: The Tough Guy of Indian Football's Golden Era". newsclick.in. NewsClick. Archived from the original on 26 April 2022. Retrieved 6 October 2022.
  67. ↑ Sengupta, Somnath (4 April 2011). "Legends Of Indian Football: Jarnail Singh". thehardtackle.com. Mumbai: The Hard Tackle. Archived from the original on 7 January 2022. Retrieved 7 October 2022.
  68. ↑ Kapadia, Novy. "Tulsidas Balaram – The tormented genius of Indian football". www.sportskeeda.com. Sportskeeda. Archived from the original on 19 September 2016. Retrieved 13 May 2016.
  69. ↑ Kapadia, Novy. "Tulsidas Balaram – The tormented genius of Indian football". www.sportskeeda.com. Sportskeeda. Archived from the original on 19 September 2016. Retrieved 13 May 2016.
  70. ↑ Gautam, Saibal (5 January 2019). "From Latif to Prasad to Chhetri: The appointment of Indian football captains has a dark history". scroll.in. Scroll. Archived from the original on 15 August 2022. Retrieved 15 August 2022.
  71. ↑ Kapadia, Novy (15 July 2013). "Mariappa Kempaiah – India's legendary midfielder". www.sportskeeda.com. Sportskeeda. Archived from the original on 26 August 2020. Retrieved 26 August 2020.
  72. ↑ "INDIAN FOOTBALL NEWS (APRIL 2021): Ahmed Hussein, former Olympian footballer passed away". www.kolkatafootball.com. Kolkata. Archived from the original on 8 May 2021. Retrieved 23 August 2021.
  73. ↑ "Mohammed Rahmatullah to undergo heart surgery in the USA". timesofindia.indiatimes.com. Kolkata: The Times of India. 12 March 2014. Archived from the original on 22 August 2021. Retrieved 22 August 2021.
  74. ↑ "Olympians want Padma Bhushan for Rahim". timesofindia.indiatimes.com. 17 January 2012. Archived from the original on 15 April 2017. Retrieved 3 April 2012.
  75. ↑ "The plight of Mohd. Yousuf Khan". The Hindu. 14 July 2003. Archived from the original on 16 October 2014. Retrieved 14 October 2014.
  76. ↑ Sengupta, Somnath; Ghosh, Aindrila; Sengupta, Bhaktimoy (23 August 2013). ""Lack of Focus on Youth Development Is The Biggest Problem of Indian Football" – Arun Ghosh (Exclusive Interview)". thehardtackle.com. Kolkata: The Hard Tackle. Archived from the original on 27 January 2022. Retrieved 26 August 2022.
  77. ↑ "আশি পেরিয়েও কোচিংয়ে প্রবীণতম অলিম্পিয়ান কোচ". eisamay.indiatimes.com. Kolkata: Ei Samay Sangbadpatra. 25 November 2016. Archived from the original on 25 March 2022.
  78. ↑ Sengupta, Somnath (13 July 2011). "Tactical Evolution of Indian Football (Part Three): PK Banerjee – Amal Dutta – Nayeemuddin". thehardtackle.com. Kolkata: The Hard Tackle. Archived from the original on 14 July 2011. Retrieved 2021-03-16.
  79. ↑ Nandi, Dhritiman (23 August 2015). "Performance Of Foreign Coaches In Indian National Football Team". Indian Football Network. Archived from the original on 23 June 2016. Retrieved 22 February 2016.
  80. ↑ Prasad, Ashin (4 April 2020). "Home-grown trailblazers: The greatest Indian coaches in football". Sportstar. Retrieved 22 October 2021.
  81. ↑ "Syed Abdul Rahim". upscwithnikhil.com. Archived from the original on 27 July 2021. Retrieved 21 August 2022.
  82. ↑ "Hakim's tribute to his father". Sportskeeda. 6 March 2013. Archived from the original on 20 March 2021. Retrieved 22 October 2021.
  83. ↑ Das, N Jagannath (10 October 2009). "Remembering Syed Abdul Rahim". www.newindianexpress.com. The New Indian Express. Archived from the original on 27 April 2021. Retrieved 27 April 2021.
  84. ↑ "Hakim's tribute to his father". www.sportskeeda.com. Sportskeeda. 6 March 2013. Archived from the original on 20 March 2021. Retrieved 2021-02-15.
  85. ↑ Football News, Press Trust of India (22 August 2021). "SS Hakim, 1960 Rome Olympian and son of Syed Abdul Rahim, dies at 82". sportslounge.co.in. New Delhi: Sports Lounge. Archived from the original on 19 October 2021. Retrieved 17 February 2023.
  86. ↑ "Syed Shahid Hakim". Olympedia. Archived from the original on 15 August 2022. Retrieved 14 December 2021.
  87. ↑ Ansari, Aarish (22 August 2021). "Syed Shahid Hakim, a Rome 1960 Olympian, dies at 82". olympics.com. The Olympics. Archived from the original on 26 October 2021. Retrieved 17 February 2023.
  88. ↑ Das, Haraprasad (22 August 2021). "Former Olympian And FIFA Referee Syed Shahid Hakim Passes Away". pragativadi.com. New Delhi: Pragativadi. Archived from the original on 17 February 2023. Retrieved 17 February 2023.
  89. ↑ Manazir, Wasi. "Gilded Nizams: Remembering the Hyderabad City Police | Barefoot Indian Football Magazine". www.barefootmag.in. Barefoot Magazine. Archived from the original on 2 July 2013. Retrieved 13 April 2013.
  90. ↑ "Triumphs and Disasters: The Story of Indian Football, 1889—2000" (PDF). Archived from the original (PDF) on 13 August 2012. Retrieved 20 October 2011.
  91. ↑ Media Team, AIFF (15 August 2022). "Indian Football Down the Years: Looking back at the glorious moments". www.the-aiff.com (in ఇంగ్లీష్). New Delhi: All India Football Federation. Archived from the original on 21 September 2022. Retrieved 20 October 2022.
  92. ↑ Bhattacharya, Ayan (10 September 2023). "বাংলা ভাগের ক্ষত কিভাবে বিষিয়ে দিল মোহনবাগান আর ইস্টবেঙ্গলকে?" [How did the wound of the partition of Bengal poisoned both Mohun Bagan and East Bengal?]. inscript.me. Kolkata: ইনস্ক্রিপ্ট বাংলা নিউজ. Archived from the original on 7 November 2023. Retrieved 7 November 2023.
  93. ↑ Morrison, Neil (1999). "Asian Quadrangular Tournament (Colombo Cup) 1952–1955: 1954 (Calcutta, India)". RSSSF. Archived from the original on 20 August 2022. Retrieved 17 August 2022.
  94. ↑ Chaudhuri, Arunava (1999). "The Indian Senior Team at the 1959 Merdeka Cup". www.indianfootball.de. IndianFootball. Archived from the original on 8 June 2018.
  95. ↑ Kapadia, Novy (27 May 2012). "Memorable moments in the Santosh Trophy". www.sportskeeda.com. Sportskeeda. Archived from the original on 12 April 2021. Retrieved 7 March 2021.
  96. ↑ Ghoshal, Amoy (23 November 2016). "All time Indian XI". sportskeeda.com. Sportskeeda. Archived from the original on 24 June 2021. Retrieved 21 June 2021.
  97. ↑ Shukla, Kaushal. "Indian Football: Visionary coach and master tactician, Syed Abdul Rahim's genius stands test of time". Scroll.in. Archived from the original on 9 January 2021. Retrieved 22 October 2021.
  98. ↑ Banerjee, P.K; Chatterjee, Anirban (2019). BEYOND 90 MINUTES: An Autobiography. Notion Press. p. 106. ISBN 9781684662623. Retrieved 22 October 2021.
  99. ↑ Dutta, Raja (2019-03-29). "The 2018/19 I-League End of Season Awards | Sportsbeatsindia". Archived from the original on 20 June 2020. Retrieved 2021-03-27.
  100. ↑ "I-League 2020–21: List of Award Winners as TRAU FC Win Maximum Accolades". News18 (in ఇంగ్లీష్). 27 March 2021. Archived from the original on 27 March 2021. Retrieved 2021-03-27.
  101. ↑ "Chennai City sweep I-League awards". theshillongtimes.com. The Shillong Times. 21 March 2019. Archived from the original on 21 March 2019. Retrieved 29 October 2020.
  102. ↑ "There was little competition for the 'Best Striker Award' as Aser Pierrick Dipanda Dicka of Shillong Lajong grabbed the award". Business Standard. 2 May 2017. Archived from the original on 25 June 2018. Retrieved 2 May 2017.
  103. ↑ "Chhetri, Khalid, Dipanda among others win individual I-League awards". thefangarage.com. The Fan Garage. 2 May 2017. Archived from the original on 30 June 2018. Retrieved 2 May 2017.
  104. ↑ "I-League 2017–18: Minerva Punjab presented with winners' trophy; NEROCA's Gift Raikhan named season's best coach". firstpost.com. Chandigarh: The FirstPost News. 22 March 2018. Archived from the original on 23 March 2018. Retrieved 23 March 2018.
  105. ↑ "First look of Syed Abdul Rahim's biopic "Maidaan" released". The Bridge. 2020-01-30. Archived from the original on 10 April 2021. Retrieved 22 October 2021.
  106. ↑ "Ajay Devgn starrer Maidaan gets new release date; to hit the big screen on February 17, 2023". Bollywood Hungama. 1 October 2022. Archived from the original on 10 October 2022. Retrieved 2 October 2022.
  107. ↑ "The Family Man's Priyamani replaces Keerthy Suresh in Ajay Devgn's Maidaan". indiatoday.in. Mumbai: India Today. 19 January 2020. Archived from the original on 26 April 2022. Retrieved 19 January 2020.
  108. ↑ "First look of Syed Abdul Rahim's biopic "Maidaan" released". The Bridge. 2020-01-30. Archived from the original on 10 April 2021. Retrieved 2021-02-15.
  109. ↑ Dixit, Ayush Mohan (19 August 2019). "[First look] Ajay Devgn, Keerthy Suresh's Maidaan, based on football coach Syed Abdul Rahim, goes on floors". Times Now News 18. Archived from the original on 19 August 2019. Retrieved 19 August 2019.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=సయ్యద్_అబ్దుల్_రహీమ్&oldid=4184740" నుండి వెలికితీశారు