సతీనాథ్ సారంగి
సతీనాథ్ (సత్యు) సారంగి 1954 సెప్టెంబరు 25 న జార్ఖండ్ లోని చక్రధర్ పూర్ లో జన్మించారు. 1984 నుంచి భోపాల్ లో ఉంటున్నారు. సారంగి స్థానిక, జాతీయ, అంతర్జాతీయ సమూహాల నెట్వర్క్ నడుపుతున్న బహుళ కార్యకలాపాలలో నిమగ్నమయ్యారు, ఆరోగ్య, ఆర్థిక అవసరాలను కొనసాగించడం, చట్టపరమైన క్లెయిమ్లతో పోరాడటం, వైద్య సహాయం అందించడం, 1984 భోపాల్ విపత్తును గుర్తుంచుకునేలా కృషి చేశారు. సారంగి అనేక ఉద్యమ సంస్థల స్థాపకురాలు, సంభావన ట్రస్ట్ వ్యవస్థాపకురాలు, నిర్వాహకురాలు కూడా.
అధ్యయనాలు
[మార్చు]విద్యార్హతలు: మాస్టర్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ (ఎంటెక్) (మెటలర్జికల్ ఇంజినీరింగ్), ఇండియన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ (బెనారస్ హిందూ యూనివర్సిటీ), వారణాసి.[1] అతను 1980 లో పిహెచ్డి కోసం చేరాడు, కాని 1984 లో మానేశాడు.
1984 కి ముందు క్రియాశీలత
[మార్చు]బిహార్ లో స్వయం నిర్ణయాధికారం కోసం ఆదివాసీల పోరాటం, సొసైటీ ఆఫ్ సోషల్ వర్కర్స్, నిమ్న కులాల వ్యవసాయ కార్మికులను సంఘటితం చేయడంలో నిమగ్నమైన విద్యార్థులతో సహా వివిధ ప్రచారాలలో పాల్గొనడంతో సారంగి ప్రచారకుడిగా పని ప్రారంభమైంది.
భోపాల్లో క్రియాశీలత
[మార్చు]భోపాల్ దుర్ఘటన జరిగిన మరుసటి రోజు సారంగి భోపాల్ చేరుకున్నాడు, 1984 డిసెంబర్ 2-3 రాత్రి గ్యాస్ విడుదలైంది. వెంటనే ఆరోగ్య సమస్యలను బహిర్గతం చేయడం, బాధితుల హక్కులను కాపాడటం ప్రారంభించారు. దీంతో పోలీసులు, అధికారుల దౌర్జన్యాలను ఎదుర్కోవాల్సి వచ్చింది. ఇతర కార్యకర్తలు భోపాల్ నుంచి బయలుదేరినప్పుడు ఆయన అండగా నిలిచారు. బాగా చదువుకున్న ఆయన బాధితులకు, వారి సంఘాలకు, సంఘాలకు అండగా నిలిచారు.[2]
1984 డిసెంబరులో, భోపాల్ విపత్తులో యూనియన్ కార్బైడ్ నుండి ప్రాణాలతో బయటపడిన వారి సంస్థ అయిన జహరీలీ గ్యాస్ కాండ్ సంఘర్ష్ మోర్చా (విష వాయువు ఎపిసోడ్ పోరాట ఫ్రంట్) వ్యవస్థాపకులలో ఒకడు. 1986లో భోపాల్ గ్రూప్ ఫర్ ఇన్ఫర్మేషన్ అండ్ యాక్షన్ (బీజీఐఏ)ను స్థాపించారు. 1989లో అమెరికా, యూకే, ఐర్లాండ్, నెదర్లాండ్స్ దేశాల్లో పర్యటించారు.
అవార్డులు
[మార్చు]- ఎం. టెక్ పరీక్షలో అగ్రస్థానంలో నిలిచినందుకు విశ్వవిద్యాలయం బంగారు పతకం.
- విశిష్ట పూర్వ విద్యార్ధి అవార్డు, డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ మెటలర్జికల్ ఇంజనీరింగ్, బిహెచ్యు 2008.
- గౌరవ గ్రాడ్యుయేట్/పిహెచ్డి క్వీన్ మార్గరెట్ విశ్వవిద్యాలయం, ఎడిన్బర్గ్ 2009 లో క్వీన్ మార్గరెట్ విశ్వవిద్యాలయం, ఎడిన్బర్గ్ 2009.
- గ్రౌండ్ జీరో పేట్రియాట్, తెహెల్కా పత్రిక, 2009.
- మ్యాన్ ఆఫ్ ది ఇయర్, ది వీక్ మ్యాగజైన్ 2010.[3]
- అవార్డు ఆఫ్ ఎక్సలెన్స్ 2010-11, అసోసియేషన్ ఆఫ్ ఐటీ- బిహెచ్యు పూర్వ విద్యార్థులు, న్యూ ఢిల్లీ.
- సంభవనా ట్రస్ట్ 1999లో జపనీస్ తాజిరి మునయకి బహుమతి, 2001లో అత్యుత్తమ మానవతా కృషికి జాతీయ 'ఇన్నర్ ఫ్లేమ్ అవార్డు', 2002లో అంతర్జాతీయ మార్గరెట్ మీడ్ అవార్డు, 2009లో క్లీన్మెడ్ 2009/హెల్త్ కేర్ వితౌట్ హార్మ్ (హెచ్సిడబ్ల్యుహెచ్) యుఎస్ఎ నుండి అంతర్జాతీయ పునరుత్పాదక ఆరోగ్య సంరక్షణ అవార్డు లభించాయి.
ప్రచురణలు
[మార్చు]- ఎస్. సారంగి, టి. జైది, ఆర్. కె. పాల్, డి. కట్గార, వి. జి. గడగ్, ఎస్. ములాయ్,, డి. ఆర్. వర్మ, ఎఫెక్ట్స్ ఆఫ్ ఎక్స్పోజర్ ఆఫ్ పేరెంట్స్ టు టాక్సిక్ గ్యాసెస్ ఇన్ భోపాల్ ఆన్ ది ఆఫ్స్ప్రింగ్. అమెరికన్ జర్నల్ ఆఫ్ ఇండస్ట్రియల్ మెడిసిన్ 53 (8), 2010
- సతీనాథ్ సారంగి. ప్రపంచ పారిశ్రామిక విపత్తు, జాతీయ రాష్ట్ర వైఫల్యం, ఆరోగ్య సంరక్షణ యొక్క స్థానిక స్వీయ-సదుపాయం. గ్లోబల్ సోషల్ పాలసీ, వాల్యూమ్. 9 (3) pp 316–318 2009
- బర్న్, ఎస్. ములే, ఎస్. సారంగి భోపాల్ గ్యాస్ విపత్తు ఇరవై ఐదు సంవత్సరాల తరువాత బ్రిటిష్ కొలంబియా సెంటర్ ఫర్ డిసీజ్ కంట్రోల్, వాంకోవర్, BC, కెనడా, మెమోరియల్ యూనివర్శిటీ ఆఫ్ న్యూఫౌండ్లాండ్, సెయింట్ జాన్స్, NL, కెనడా.
- దయా ఆర్ వర్మ, రితేష్ పాల్, డయానా కట్గార, సతీనాథ్ సారంగి, తస్నీమ్ జైదీ, స్టీవెన్ హోలెరన్, రాజశేఖర్ రామకృష్ణన్, శ్రీ ములే. భారతదేశంలోని భోపాల్లో 1984లో జరిగిన యూనియన్ కార్బైడ్ విపత్తు వల్ల ప్రభావితమైన పురుషులలో పెరుగుదల. ది జర్నల్ ఆఫ్ ది ఫెడరేషన్ ఆఫ్ అమెరికన్ సొసైటీస్ ఫర్ ఎక్స్పెరిమెంటల్ బయాలజీ 22: 1137.1,2008
- బ్రిడ్జేట్ హన్నా, వార్డ్ మోర్హౌస్, సతీనాథ్ సారంగి (2005) ది భోపాల్ రీడర్, అదర్ ఇండియా ప్రెస్, గోవా, ఇండియా, ది అపెక్స్ ప్రెస్, న్యూయార్క్, యుఎస్ఏ [1]
- సతీనాథ్ సారంగి, మెడికల్ క్రైమ్, సెమినార్ 544, న్యూ ఢిల్లీ, డిసెంబర్ 2004
- నిశాంత్ రంజన్, సతీనాథ్ సారంగి, వి.టి.పద్మనాభన్, స్టీవ్ హోలెన్, రాజశేఖర్ రామకృష్ణన్, దయా ఆర్. (అక్టోబరు 2003). "మిథైల్ ఐసోస్యానేట్ ఎక్స్పోజర్ అండ్ గ్రోత్ పాటర్న్స్ ఓఎఫ్ అడోలెసెంట్స్ ఇన్ భోపాల్".[permanent dead link]
- సతీనాథ్ సారంగిః భోపాల్ పరిణామంః ప్రభావితమైన మహిళల తరాలు. సైలెంట్ ఇన్వేడర్స్-పెస్టిసైడ్స్, లైవ్లీహుడ్స్ అండ్ ఉమెన్స్ హెల్త్, ఎడిటెడ్ బై మిరియం జాకబ్స్ అండ్ బార్బరా దిన్హామ్, జెడ్ బుక్స్, లండన్ 2003 [2]
- సతీనాథ్ సారంగిః లే డి సాస్ట్రే ఇంపుని డి భోపాల్, పౌర్ క్యూ వైవ్ లా టెర్రే, రోజర్ కాన్స్, బెనాయిట్ హాప్కిన్ ఎడిట్ చేసిన, ఈపిఏ-హాచెట్ లివ్రే, 2003
- సతీనాథ్ సారంగిః భోపాల్ నేరాలు, న్యాయం కోసం ప్రపంచ ప్రచారం[permanent dead link]. సామాజిక న్యాయం. శాన్ ఫ్రాన్సిస్కో, వాల్యూమ్ 29, నంబర్ 3,2002
- బార్బరా దిన్హమ్, సతీనాథ్ సారంగిః ది భోపాల్ గ్యాస్ ట్రాజెడీ-1984 నుండి? 1984 భోపాల్ గ్యాస్ విషాదం? కార్పొరేట్ బాధ్యత ఎగవేత, పర్యావరణం, పట్టణీకరణ IIED, లండన్, సం. 14 నెం. 1, ఏప్రిల్ 2002
- సారంగి S: పారిశ్రామిక విపత్తు వైద్య పీడకలగా మారుతుంది. వైద్య నైతికతలో సమస్యలు. వాల్యూ. 9, నెం. 3, జూలై-సెప్టెంబర్ 2001, ముంబై, ఇండియా.[3]
- సారంగి సతీనాథ్ః భోపాల్ గ్యాస్ విషాదం. ఇండియా డిజాస్టర్స్ రిపోర్ట్-టువర్డ్స్ ఎ పాలసీ ఇనిషియేటివ్, ఎడిటెడ్ బై పరశురామ్ ఎస్, ఉన్నికృష్ణన్ పి. వి. ఆక్స్ఫర్డ్ యూనివర్శిటీ ప్రెస్, న్యూ ఢిల్లీ, 2000
- సతీనాథ్ సారంగి, ది మూవ్మెంట్ ఇన్ భోపాల్ అండ్ ఇట్స్ లెసన్స్, ఎన్విరాన్మెంటల్ విక్టిమ్స్, ఎడిటెడ్ బై క్రిస్టోఫర్ విలియమ్స్, ఎర్త్ స్కాన్ పబ్లికేషన్స్ లిమిటెడ్, లండన్, 1998
- సతీనాథ్ సారంగి, "భోపాల్ విపత్తు సర్వైవర్స్ కోసం హెల్త్ కేర్ ప్లాన్, గోయింగ్ నోవేర్" ఎకనామిక్ అండ్ పొలిటికల్ వీక్లీ, XXXIII:16,18 ఏప్రిల్ 883-84, ముంబై, ఇండియా, 1998.
- సతీనాథ్ సారంగి, "భోపాల్ లో యూనియన్ కార్బైడ్ విషపూరిత వారసత్వం" రాడికల్ జర్నల్ ఆఫ్ హెల్త్ (న్యూ సిరీస్) సం. II: I, 68-71, ముంబై, ఇండియా, 1996.
- సతీనాథ్ సారంగి, "ఇంజర్డెడ్ సైకిష్" రాడికల్ జర్నల్ ఆఫ్ హెల్త్ (న్యూ సిరీస్ వాల్యూమ్. I, 66-70, ముంబై, ఇండియా, 1995.
- సతీనాథ్ సారంగి "భోపాల్ డిజాస్టర్ః జ్యుడీషియరీస్ ఫెయిల్యూర్" ఎకనామిక్ అండ్ పొలిటికల్ వీక్లీ, 18 నవంబర్ 2907-2909, ముంబై, ఇండియా, 1995.
ఉపన్యాసాలు
[మార్చు]చెకోస్లోవేకియా, ఫ్రాన్స్, హాంకాంగ్, ఐర్లాండ్, ఇటలీ, జపాన్, మలేషియా, నెదర్లాండ్స్, దక్షిణ కొరియా, స్వీడన్, యునైటెడ్ కింగ్డమ్, యునైటెడ్ స్టేట్స్ ఆఫ్ అమెరికాలలో బహిరంగ సమావేశాలు, సెమినార్లు, సమావేశాలలో ప్రసంగించారు: కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయం, బర్కిలీ, మసాచుసెట్స్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ, బోస్టన్, మసాచుసెట్స్ విశ్వవిద్యాలయం, ఆమ్హెర్స్ట్, స్టాన్ఫోర్డ్ విశ్వవిద్యాలయం, శాన్ ఫ్రాన్సిస్కో, కొలంబియా విశ్వవిద్యాలయం, న్యూయార్క్, మిచిగాన్ విశ్వవిద్యాలయం, ఆన్ ఆర్బర్, యూనివర్సిటీ ఆఫ్ మేరీల్యాండ్, కాలేజ్ పార్క్, మేరీల్యాండ్, యూనివర్సిటీ ఆఫ్ ది డిస్ట్రిక్ట్ ఆఫ్ కొలంబియా, వాషింగ్టన్ డీసీ, లండన్ స్కూల్ ఆఫ్ ఎకనామిక్స్, లండన్, యూనివర్సిటీ ఆఫ్ ససెక్స్, బ్రైటన్, స్కూల్ ఆఫ్ ఓరియంటల్ అండ్ ఆఫ్రికన్ స్టడీస్, లండన్, లండన్ స్కూల్ ఆఫ్ హైజీన్ అండ్ ట్రాపికల్ మెడిసిన్, లండన్, ఇంటర్నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ సోషల్ స్టడీస్, ది హేగ్, నెదర్లాండ్స్ తదితర ప్రాంతాలు.[4]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "ITBHUGlobal.org: The Chronicle: Satinath Sarangi (B. Tech. Metallurgy 1978, M Tech 1980) honored with Man of the Year Award by the Week Magazine". Archived from the original on 27 September 2012. Retrieved 6 December 2012.
- ↑ Eckerman I. The Bhopal Saga - causes and consequences of the world's largest industrial disaster Universities Press (India) Private Ltd, Hyderabad 2005
- ↑ "ITBHUGlobal.org: The Chronicle: Satinath Sarangi (B. Tech. Metallurgy 1978, M Tech 1980) honored with Man of the Year Award by the Week Magazine". Archived from the original on 27 September 2012. Retrieved 6 December 2012.
- ↑ Biography of Sathyu Sarangi