వ‌ల్ల‌భ‌భాయ్ వాసారాంభాయ్ మార్వనీయ
వల్లభాయ్ వాస్రంభాయ్ మార్వనీయ గుజరాత్ రాష్ట్రం, జునాగఢ్ జిల్లాలోని ఖంద్రోల్ గ్రామానికి చెందిన
| వల్లభాయి వస్రంభాయి మార్వనీయ | |
|---|---|
 | |
| జననం | జునాగఢ్ జిల్లా, గుజరాత్ |
| వృత్తి | రైతు |
| ప్రసిద్ధి | కారట్స్ ఆఫ్ గుజరాతీస్ |
| పురస్కారాలు | జాతీయ పురస్కారం, 2017 నేషనల్ గ్రాస్ రూట్స్ ఇన్నోవేషన్ అవార్డ్స్, 2017 పద్మశ్రీ పురస్కారం, 2019 |
భారతీయ రైతు. గుజరాతీలకు క్యారెట్లను పరిచయం చేసినందుకు అతను గుర్తింపు పొందాడు. 2019లో, అతనికి భారతదేశపు నాల్గవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారం పద్మశ్రీ లభించింది.[1][2] 2017లో, రాష్ట్రపతి భవన్ భారత రాష్ట్రపతి నుండి జాతీయ అవార్డు కూడా అందుకున్నాడు.[3] మార్వానియా తన ఆవిష్కరణలకు 2017లో తొమ్మిదవ జాతీయ గ్రాస్ రూట్స్ ఇన్నోవేషన్ అవార్డులను కూడా అందుకున్నాడు.[4][5][6]
జీవిత విశేషాలు
[మార్చు]
అతను గుజ‌రాత్‌లోని జునాగఢ్ జిల్లాలో ఖాంద్రోల్ గ్రామానికి చెందినవాడు. అతనికి 1943 నాటికి 13 యేండ్లు. అతను ఐదవ తరగతి అదివిన తరువాద విద్యకు స్వస్తిచెప్పి తన తండ్రికి గల 5 ఎకరాల వ్యవసాయ క్షేత్రంలో పప్పులు, ధాన్యాలు, వేరుసెనగ పండించేందుకు తన తండ్రికి సహాయపడ్డాడు. ఆ పొలంలో పండించే పప్పులు, ధాన్యం, వేరుసెనగ వంటి పంటలను అమ్మేవారు. కానీ మొక్కజొన్న, జోవర్, రాజ్‌కో (ఒకరకమైన గడ్డి మొక్క), క్యారెట్లను పండించి పశువులకు మేతగా వేస్తుండేవారు. ఆనాటికి గుజరాత్ ప్రజలకు ఇటువంటి వ్యవసాయ ఉత్పత్తులు మనుషులు కూడా తినవచ్చని తెలియదు.[7] వ‌ల్ల‌భ‌భాయ్ వాసారాంభాయ్ మార్వనీయ క్యారెట్ మనుషులు తినే కాయ‌గూర అని గుజరాత్ ప్ర‌జ‌ల‌కి పరిచయం చేశాడు. 1943 వరకు క్యారెట్ ను ప‌శువుల దాణా కోసం మాత్రమే పండించేవారు. ఒక‌రోజు అనుకోకుండా క్యారెట్‌ను కొరికి చూసి, రుచిగా అనిపించ‌డంతో అతను దానిని మార్కెట్‌కు తీసుకెళ్లాడు. అక్క‌డి వ‌ర్త‌కులు కూడా రుచిగా ఉందని, కొన‌డంతో క్యారెట్‌ను ఎక్కువ మొత్తంలో సాగు చేయడం మొద‌లు పెట్టాడు.
తరువాత ఆ పంట స‌రిగా ఎద‌గ‌డానికి, మంచి దిగుబడి రావ‌డానికి చాలా ప‌రీక్ష‌లు చేసి ఒక కొత్త వంగ‌డాన్ని కూడా క‌నిపెట్టాడు.[8] దాని పేరు "మధువన్ గాజ‌ర్‌". ఈ కొత్త వంగడానికి చెందిన మొక్కల మీద‌కి తుమ్మెద‌లు అధికంగా వ‌స్తుండ‌టం వ‌ల్ల ఈ పేరు పెట్టాడు. ఉత్త‌ర భార‌త‌దేశంలో ఎక్కువ దిగుబ‌డినిస్తున్న క్యారెట్ వంగ‌డం ఇదే అని తేల్చి, నేషనల్ ఇన్నోవేషన్ ఫౌండేషన్ వారు 2017లో నేషనల్ గ్రాస్‌రూట్స్ ఇన్నోవేషన్ అవార్డును అతనికి అంద‌జేశారు. ఈ అవార్డును ఆయ‌న మాజీ రాష్ట్రపతి ప్ర‌ణ‌బ్ ముఖ‌ర్జీ చేతుల మీదుగా అందుకున్నాడు.[9]
క్యారెట్ పై పరిశోధన
[మార్చు]అతని కథ 1943లో అతనికి 13 ఏళ్ళ వయసులో ప్రారంభమైంది. వల్లభ్‌భాయ్ తన 5 ఎకరాల పొలంలో పప్పులు, ధాన్యాలు, వేరుశెనగ విక్రయించడానికి మరియు మొక్కజొన్న, జోవర్, రాజ్‌కో (ఎ) అమ్మడానికి పండించే తన తండ్రికి సహాయం చేయడానికి 5వ తరగతి తర్వాత తన విద్యను విడిచిపెట్టవలసి వచ్చింది. పశుగ్రాసం కోసం ఉద్దేశించిన గడ్డి రకం, క్యారెట్ లను పశువులకు మేతగా పెంచేవారు. ఈ ధాన్యాలు, కూరగాయలు మానవులు కూడా తినవచ్చని గుజరాత్‌లో ఎవరికీ తెలియదు. అయితే పశువులకు మేత తినిపిస్తూ, ఒకసారి వల్లభ్‌భాయ్ కూడా కొంచెం క్యారెట్ ను తినడానికి ప్రయత్నించినప్పుడు చాలా రుచిగా అనిపించింది. ఆ తర్వాత తమ పొలంలో ఉన్న మిగులు క్యారెట్‌ను అమ్ముకోవాలని తండ్రికి సూచించాడు.[10]
కానీ అతని తండ్రి ఈ ఆలోచనను చాలా హాస్యాస్పదంగా భావించాడు, ఎందుకంటే క్యారెట్‌ను అప్పట్లో పశువులకు మేతగా మాత్రమే పరిగణించేవారు. అతను వల్లభాయ్ సూచనను పట్టించుకోలేదు. కానీ వల్లభ్‌భాయ్‌కు ఈ విషయంలో చాలా నమ్మకంగా ఉన్నాడు. అతను స్వయంగా క్యారెట్లను తవ్వి వాటిని విక్రయించడానికి మార్కెట్‌కు తీసుకెళ్లాడు.
చిన్న పిల్లవాడిగా, సహాయం లేకుండా వాటిని నేల నుండి బయటకు తీయడం అతనికి చాలా కష్టమైనప్పటికీ అతను వదల్లేదు. అతను రెండు గత్రీ (బస్తాలు) క్యారెట్లను మార్కెట్‌కి తీసుకెళ్లి, తన సాధారణ కస్టమర్‌లలో ఒకరిని రుచి చూడమని అడిగాడు. వినియోగదారుడు రుచిని ఇష్టపడి, దాదాపు 5 కిలోల బరువున్న ఒక బస్తాను రూ. 4కు కొనుగోలు చేశాడు. అతను మరో వినియోగదారుని కూడా తీసుకువచ్చాడు. వల్లభాయ్ తన మొదటి క్యారెట్ నుండి 8 రూపాయలు సంపాదించాడు.[10]
“ఆ రోజుల్లో, 50 పైసలు కూడా మాకు చాలా డబ్బు. నేను రోజు సంపాదన అందజేసినప్పుడు రూ.8 అదనంగా రావడం చూసి మా నాన్న ఆశ్చర్యపోయారు. అప్పుగా తీసుకున్న కూరగాయలకు జనం డబ్బులు తిరిగిచ్చి ఉండొచ్చని భావించాడు. ఇది క్యారెట్ అమ్మి సంపాదించిన డబ్బు అని చెప్పగానే అతను నమ్మలేకపోయాడు. రూ. 8 అనేది మేము కొన్నిసార్లు మొత్తం నెలలో కూడా సంపాదించలేము, ”అని వల్లభ్‌భాయ్ చెప్పాడు.[10]
“మార్కెట్‌కి వెళ్లడానికి నేను టాంగావాలాకి 25 పైసలు ఇస్తాను, ఆ రోజు ఇంటికి తిరిగి వస్తున్నప్పుడు అతనికి 50 పైసలు ఇచ్చాను. అతను చాలా సంతోషంగా ఉన్నాడు, నేను అతని ముఖాన్ని మరచిపోలేను, ” అని అతను చెప్పాడు.
దీని తరువాత, అతని తండ్రి క్యారెట్ పండించడానికి, అమ్మడానికి అతనికి మద్దతు ఇచ్చాడు. తాము విన్న ఈ కొత్త కూరగాయను కొనుగోలు చేసేందుకు ప్రజలు కూడా వారి వద్దకు వచ్చేవారు. తీపి, బలమైన మరియు పచ్చిగా కూడా తినగలిగే దీనిని ప్రజలు ఇష్టపడ్డారు.
అయితే, కొంతమంది క్యారెట్ తినే ముందు శుభ్రం చేయాల్సిన శాఖల గురించి ఫిర్యాదు చేశారు. వల్లభ్‌భాయ్ ఈ శాఖలను తగ్గించే పనిని ప్రారంభించాడు, తద్వారా కూరగాయలు నేరుగా మట్టిలోకి పెరిగాయి. అతను ఈ లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి విత్తనాలు, నీరు అందించుటకు వివిధ పద్ధతులను అనుసరించాడు. ఆకారాన్ని చెక్కుచెదరకుండా ఉంచడానికి అతను క్యారెట్లను మట్టి నుండి జాగ్రత్తగా తీయడం కూడా చేసేవాడు.
కొద్ది రోజులకు, జునాగఢ్ నవాబ్, ముహమ్మద్ మహబత్ ఖాన్ III ఈ అద్భుత కూరగాయ గురించి తెలుసుకున్నాడు. ఇక్కడి నుండి జీవితం మలుపు తిరిగింది. వల్లభ్‌భాయ్ నవాబ్ ప్యాలెస్‌లోని లంగర్‌లకు క్యారెట్లను సాధారణ సరఫరాదారు అయ్యాడు. అయితే, భారతదేశం, పాకిస్తాన్ విభజన తర్వాత, మహబత్ ఖాన్ జునాగఢ్ వదిలి కరాచీలో స్థిరపడ్డాడు. వల్లభాయ్ తన సంపాదన కోసం మార్కెట్‌పై ఆధారపడవలసి వచ్చింది.[10]
రాబోయే సంవత్సరాల్లో, అతను తన పొలంలో డ్రిప్ ఇరిగేషన్, మల్చింగ్ పద్ధతులను కూడా అనుసరించాడు. నెమ్మదిగా తన పొలాలను 4 ఎకరాల నుండి 40 ఎకరాలకు విస్తరించాడు.
అతని పద్ధతులు క్యారెట్ నాణ్యతను రోజురోజుకు మెరుగుపరిచాయి. అందువల్ల, అతని దిగుబడి బాగానే ఉన్నప్పటికీ, ఈ క్యారెట్‌లకు మార్కెట్లో విపరీతమైన డిమాండ్ ఉంది. వల్లభ్‌భాయ్ తన వివిధ రకాల క్యారెట్‌ల విత్తనాలను పండించాలని ఆలోచించి, వాటిని ఇతర రైతులకు పంపిణీ చేయడం ప్రారంభించాడు. విత్తనోత్పత్తికి ఉత్తమమైన మొక్కలను ఎంచుకుని తక్కువ విస్తీర్ణంలో పెంచాడు. కాలక్రమేణా, విత్తనాలకు డిమాండ్ కూడా పెరిగింది. కాబట్టి 1985 నాటికి అతను పెద్ద ఎత్తున విత్తనాలను పండించడం ప్రారంభించాడు. ఆ రకానికి మధువన్ గజర్ అని పేరు పెట్టాడు.
ఖరీఫ్ 2016-2017 సమయంలో, నేషనల్ ఇన్నోవేషన్ ఫౌండేషన్ (NIF) భారతదేశం రాజస్థాన్ అగ్రికల్చరల్ రీసెర్చ్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ (RARI), జైపూర్‌లో ఈ రకానికి ధ్రువీకరణ ట్రయల్స్ నిర్వహించింది. మధువన్ గజర్ క్యారెట్ రకం గణనీయంగా ఎక్కువ రూట్ దిగుబడిని కలిగి ఉన్నట్లు కనుగొనబడింది (74.2 t/ha). మొక్కల బయోమాస్ (ఒక మొక్కకు 275 గ్రా). 2016-2017 సమయంలో, గుజరాత్, మహారాష్ట్ర మరియు రాజస్థాన్ వంటి వివిధ రాష్ట్రాల్లో NIF ద్వారా రైతుల పొలాల్లో ట్రయల్ నిర్వహించబడింది; దిగుబడి పరంగా మధువన్ గజర్ క్యారెట్ రకం పనితీరు అద్భుతంగా ఉందని నివేదికలు చూపించాయి. క్యారెట్ చిప్స్, జ్యూస్‌లు మరియు ఊరగాయలు వంటి వివిధ విలువ జోడించిన ఉత్పత్తులకు కూడా ఈ రకాన్ని ఉపయోగిస్తారు.[10]
పురస్కారాలు
[మార్చు]మధువన్ గజర్ క్యారెట్ రకం అభివృద్ధి, ప్రచారం కోసం వల్లభాయ్ వివిధ అవార్డులు మరియు గుర్తింపును అందుకున్నారు. రాష్ట్రపతి భవన్‌లో భారత రాష్ట్రపతిచే 9వ జాతీయ గ్రాస్‌రూట్స్ ఇన్నోవేషన్ అవార్డును అందుకున్నాడు.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Biofortified carrot developed by Farmer scientist". Jagranjosh.com. 9 April 2020.
- ↑ "This 95-Year-Old Won an Innovation Award for Introducing Carrots to Gujarat in 1943". The Better India (in ఇంగ్లీష్). 27 July 2017.
- ↑ "The 6 Padma". The Indian Express (in ఇంగ్లీష్). 4 February 2019.
- ↑ "Meet the Farmers who won the Padma Shri Award". Krishi Jagran (in ఇంగ్లీష్).
- ↑ "Here is the complete list of Padma awardees 2019". Archived from the original on 2019-01-26. Retrieved 2019-01-26.
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Padma Awards ,Government of India. Archived from the original (PDF) on 26 జనవరి 2019. Retrieved 25 January 2019.
- ↑ "This 95-Year-Old Won an Innovation Award for Introducing Carrots to Gujarat in 1943".
- ↑ "సాగులో కొత్త పోకడలు". ntnews. 29 January 2020. Archived from the original on 25 జూలై 2020. Retrieved 25 July 2020.
- ↑ "గుజ‌రాత్‌కు క్యారెట్ తిన‌డం నేర్పింది ఈయ‌నే!". Archived from the original on 2017-07-30. Retrieved 2019-01-26.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 Katoch, Manabi (2017-07-27). "This 95-Year-Old Won an Innovation Award for Introducing Carrots to Gujarat in 1943". The Better India (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 2024-12-13. Retrieved 2024-06-23.