రాణి చెన్నభైరదేవి
రాణి చెన్నభైరాదేవి విజయనగర సామ్రాజ్యం కింద ఉన్న నాగిరే ప్రావిన్స్‌కు 16వ శతాబ్దపు జైన రాణి. ఆమెను అధికారికంగా మహామండలేశ్వరి రాణి చెన్నభైరాదేవి అని పిలుస్తారు . ఆమె 1552 నుండి 1606 వరకు, 54 సంవత్సరాల కాలం పాటు భారత చరిత్రలో అత్యంత ఎక్కువ కాలం పాలించిన రాణిగా పరిగణించబడుతుంది. ఆమె 1559, 1570లో పోర్చుగీసులపై చేసిన యుద్ధాలకు కూడా ప్రసిద్ధి చెందింది, ఆమె గెలిచింది, ఇది పోర్చుగీసులతో వాణిజ్య సంబంధాలను ప్రారంభించడానికి సహాయపడింది.[1][2]
ఆమె భట్కల్, హొన్నావర్ నౌకాశ్రయాల ద్వారా యూరోపియన్, అరబ్ ప్రాంతాలకు పెద్ద మొత్తంలో మిరియాలు, ఇతర సుగంధ ద్రవ్యాలను ఎగుమతి చేయడంతో పోర్చుగీసు నుండి "ది క్వీన్ ఆఫ్ పెప్పర్" అనే బిరుదును సంపాదించింది.[3]
నాగిరే ప్రావిన్స్
[మార్చు]గెరుసొప్ప ప్రావిన్స్ అని కూడా పిలువబడే నాగిరే ప్రావిన్స్, విజయనగర రాజు నియంత్రణలో ఉన్న చిన్న ప్రావిన్సులలో ఒకటి, దీనిని మహామండల అని పిలుస్తారు. ఈ ప్రావిన్స్ షరావతి నది ఒడ్డున అనుసరించి దక్షిణ గోవా నుండి మలబార్ వరకు విస్తరించింది. గెరుసొప్ప ప్రావిన్స్ యొక్క రాజధానిగా పనిచేసింది. ఈ ప్రావిన్స్ సుగంధ ద్రవ్యాలతో సమృద్ధిగా ఉండేది, పశ్చిమ తీరంలో భట్కల్, హొన్నావర్, కార్వార్ వంటి ముఖ్యమైన ఓడరేవులను కలిగి ఉంది. భారతదేశంలో రెండవ ఎత్తైన జలపాతం అయిన జోగ్ జలపాతం గెరుసొప్ప సమీపంలో ఉంది. వాస్తవానికి స్థానికులు జోగ్ జలపాతాన్ని ఈ ప్రావిన్స్ తర్వాత 'గెరుసొప్ప జలపాతం' అని పిలుస్తారు.[4]
బిల్గి, కేలాడి ప్రావిన్సులు నాగిరే యొక్క పొరుగువారు, వారి రాజ్యాలను విస్తరించడానికి తరచుగా నాగిరేను జయించడానికి ప్రయత్నించారు.[5] వారిని ఎదుర్కోవడానికి, చెన్నభైరాదేవి బీజాపూర్ రాజులతో మంచి సంబంధాన్ని పెంచుకుంది.
చరిత్ర
[మార్చు]విజయనగరంలోని సాలువ రాజవంశం ఒక శాఖ రాజులు గెరుసోప్పేను పాలించగా, మరొక రాజవంశం హాడువల్లిని (భట్కల) పాలించింది. హాడువల్లి రాజు ఇమ్మడి దేవరాయ (ఐడి1) పోర్చుగీసుతో పోరాడాడు. 1542లో మడాగోవా సమీపంలో జరిగిన ఘోరమైన యుద్ధంలో ఆయన ఓడిపోయిన తరువాత పోర్చుగీసువారు ఆయన రాజధాని భట్కలాను తగలబెట్టారు.[6] ఆయన భార్య చెన్నాదేవి చెన్నభైరదేవి అక్క.
పోర్చుగీస్ కెప్టెన్ అల్ఫోన్సో డిసౌజా భట్కలపై దాడి చేసి, చెన్నదేవిని ఓడించి, భట్కలను తగలబెట్టాడు, ఓడరేవులో కార్టేజ్ కాని మహమ్మదీయ నౌకలకు ఆశ్రయం కల్పించాడని, పోర్చుగీసుతో ఒప్పందం ప్రకారం కప్పాకు చెల్లించలేదని ఆమెపై ఆరోపించాడు.[7] తన అక్క తరువాత, చెన్నభైరదేవి హడువల్లితో పాటు గెరుసోప్పే అధికారాన్ని పొందింది.
రాణి పాలన
[మార్చు]మహామండలేశ్వరి చెన్నభైరదేవి మంచి పరిపాలకుడని చరిత్రకారులు ప్రశంసించారు. ఆమె 1552 నుండి 1606 వరకు పాలించింది.[8]
భైరాదేవి అగనాషిని నది ఒడ్డున మీర్జాన్ కోట నిర్మించి, దానిని మిరియాలు వ్యాపారాన్ని నియంత్రించడానికి ఉపయోగించింది.[9]
చెన్నభైరాదేవి రాజ్యంలో దక్షిణ గోవా, ఉత్తర కన్నడ, దక్షిణ కన్నడ, భట్కల, మల్పే, హొన్నావర, మిర్జాన్, అంకోలా, బైందూర్, కార్వార్ ఉన్నాయి. ఈ తీరంతో పాటు, కనుమలపై భరంగి, మరాబిడి, కరూరు, హన్నార్, బీదనూర్, సౌల్నాడు, అవినహళ్లి ప్రాంతాలు చెన్నభైరదేవి పాలనలో ఉండేవి. ఆమె పాలనలో మిరియాలు, దాల్చినచెక్క, జాజికాయ, అల్లం, గంధపు కలప ఐరోపాకు ఎగుమతి చేయబడ్డాయి.
ఆమె పాలనలోని మీర్జన్ కోట, కానూర్ కోటల అవశేషాలు ఇప్పటికీ చూడవచ్చు. ఆమె 1562లో కర్కాలలో చతుర్ముఖ బసదిని నిర్మించింది. పోర్చుగీసు వారి మతమార్పిడి నుండి తప్పించుకోవడానికి చెన్నభైరాదేవి రాజ్యంలో ఆశ్రయం పొందిన కొంకణిలకు రాణి తన రాజ్యంలో ఆశ్రయం కల్పించింది. ఒక జైన రాణి అనేక శైవ, వైష్ణవ, శక్తి ఆలయాలను నిర్మించడానికి, పునరుద్ధరించడానికి సహాయం చేసింది. బాడేరు లేదా వేణుపురలోని యోగనరసింహ స్వామి ఆలయం, వర్ధమాన బసది పునరుద్ధరణలో కూడా రాణి సహాయం చేసింది. "కర్ణాటక శబ్దానుశాసన" అనే వ్యాకరణ గ్రంథ రచయిత, స్వాది దిగంబర జైన మఠానికి చెందిన అభినవ భట్టకలంక ఈ రాణి పోషకురాలిగా ఉన్నారు.
.jpg)
పోర్చుగీసుతో యుద్ధం
[మార్చు]రాణి 1559, 1570లలో పోర్చుగీసులతో పోరాడి రెండు యుద్ధాలను గెలుచుకుంది. ఆమె 1571 నాటి సంయుక్త సైన్యానికి కూడా నాయకత్వం వహించింది. ఈ ఐక్య సైన్యంలో గుజరాత్ సుల్తాన్లు, బీదర్ సుల్తాన్లు, బీజాపూర్ ఆదిల్ షాహీలు, కేరళలోని జామోరిన్ పాలకులతో సహా అనేక మంది రాజులు ఉన్నారు.[10]
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Chitra Ramaswamy (15 April 2014). "Where the Pepper queen ruled". Deccan Herald. Retrieved 17 March 2021.
- ↑ "Chennabhairadevi, The Pepper Queen of India Who Ruled for 54 Years". Times of India. 7 March 2016. Retrieved 17 March 2021.
- ↑ "Chennabhairadevi the pepper queen of India who ruled for 54 years". The New Indian Express. 7 March 2016. Retrieved 17 October 2022.
- ↑ "Chennabhairadevi, The Pepper Queen of India Who Ruled for 54 Years". Bangalore Mirror. 7 March 2016. Retrieved 17 March 2021.
- ↑ Swatee Jog (21 July 2022). "The Pepper Queen of Karnataka". Deccan Herald. Retrieved 15 October 2022.
- ↑ Dr. Gajanana, Sharma (2021). Chennabhairadevi : Karimenasina Raniya Akalanka Charithe. Ankitha Pusthaka. p. 11. ISBN 9788195113125.
- ↑ Dr. Gajanana, Sharma (2021). Chennabhairadevi : Karimenasina Raniya Akalanka Charithe. Ankitha Pusthaka. p. 14. ISBN 9788195113125.
- ↑ Padmashree Bhat (12 January 2021). "ಕಾಳುಮೆಣಸಿನ ರಾಣಿ' ಚೆನ್ನಭೈರಾದೇವಿ ಆಳಿದ ಹೊನ್ನಾವರದ ಕಾನೂರಿನ ಇಂದಿನ ದುಸ್ಥಿತಿ ಬಿಚ್ಚಿಟ್ಟ ಅನಿರುದ್ಧ!" [Sad state of 'The Queen of Pepper' Chennabhairadevi's Kanur]. Vijaya Karnataka (in Kannada). Retrieved 18 January 2021.
{{cite news}}: CS1 maint: unrecognized language (link) - ↑ Nayak, Dinesh M (9 April 2016). "Mirjan fort, a delight for history buffs". The Hindu. Retrieved 15 October 2022.
- ↑ "Ruling for 54 years, This Little-known 'Pepper Queen' Once Defeated Mighty Portugal". The Better India. 25 November 2019. Retrieved 18 October 2022.