రఘువంశము
ఈ వ్యాసం రఘువంశ కాళిదాసు కావ్యం గురించినది. సంబంధిత మరొక వ్యాసం ఇక్ష్వాకు వంశము చూడండి.
రఘువంశం - రఘుకుల (సంస్కృతం: रघुवंश) ఇతిహాస-పురాణంలోని ఒక పురాణ భారతీయ క్షత్రియ రాజవంశం, ఇది సూర్యవంశం లేదా ఇక్ష్వాకు వంశపు రాజుల వంశానికి చెందిన ఒక శాఖగా పరిగణించబడుతుంది. రఘువంశానికి చెందిన ఏ రాజు అయినా, రఘువంశీ అని పిలుస్తారు, ఫలితంగా కూడా సూర్యవంశానికి చెందినవాడు. ఇంద్రుడి నుండి అశ్వమేధ యొక్క బలి అశ్వాన్ని రక్షించిన పురాణ రాజు రఘు పేరు మీద ఈ రాజవంశం పేరు వచ్చింది. రఘువంశీ రాజులలో మాంధాత, హరిశ్చంద్ర, సాగర, భగీరథ, దిలీప, రఘు, అజ, దశరథ, రాముడు ఉన్నారు.
మహాకవి కాళిదాసు రాసిన సంస్కృత మహాకావ్యం. ఈ గ్రంథ కూర్పుకు కచ్చితమైన తేదీ తెలియకపోయినా, కవి కాలాదుల ఆధారంగా 5 వ శతాబ్దంలో వ్రాసినట్లు భావించబడుతుంది[1]. ఈ గ్రంథంలో 19 సర్గలలో రఘు రాజవంశానికి సంబంధించిన కథలు, దిలీపుని కుటుంబం, అగ్నివర్ణుని వరకు అతని వారసుల గూర్చి వివరించబడింది. వీరిలో రఘుమహరాజు, దశరథ మహారాజు, రాముడు ఉన్నారు. ఈ రచనపై 10 వ శతాబ్దపు కాశ్మీరీ పండితుడు వల్లభదేవుడు తొలి వ్యాఖ్యానం వ్రాసాడు. మల్లినాథుడు (ca.1350-1450) రాసిన సంజీవని అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందిన, విస్తృతంగా లభించే వ్యాఖ్యానం[2].
ఇవి కూడా చూడండి
[మార్చు]మూలాలు
[మార్చు]- ↑ http://www.britannica.com/biography/Kalidasa
- ↑ Dominic Goodall and Harunaga Isaacson, The Raghupañcikā of Vallabhadeva, Volume 1, Groningen, Egbert Forsten, 2003.
బయటి లింకులు
[మార్చు]- రఘు మహారాజు కథ
- రఘువంశము 1-9 సర్గలు వ్యాఖ్యానంతో
- రఘువంశము 1౦-౧9 సర్గలు వ్యాఖ్యానంతో
- Transliterated Sanskrit text at GRETIL
- Complete translation and commentary along with word meanings by Desiraju Hanumanta Rao
- Summary and partial translation by Arthur W. Ryder: 113 verses are translated, the rest are summarised in prose
