మోతీబాయి కపాడియా
 | విజ్ఞాన సర్వస్వంతో సమ్మిళితం కావాలంటే ఈ వ్యాసం నుండి ఇతర వ్యాసాలకు మరిన్ని లింకులుండాలి. (ఫిబ్రవరి 2025) |
 | This పేజీకి ఏ ఇతర పేజీల నుండి లింకులు లేకపోవడం చేత ఇదొక అనాథ పేజీగా మిగిలిపోయింది. |
మోతీబాయి రుస్తోంజీ కపాడియా LRCP FRCS (1867–1930) ఒక భారతీయ వైద్యురాలు, ఆమె భారతదేశంలో పురుషులతో పాటు పాశ్చాత్య వైద్యంలో శిక్షణ పొందిన మొదటి భారతీయ మహిళా వైద్యురాలిగా గుర్తింపు పొందింది. 1884లో, ఆమె ముంబైలోని గ్రాంట్ మెడికల్ కాలేజీలో ప్రవేశం పొంది , అక్కడే పట్టభద్రురాలైంది. రాయల్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఫిజీషియన్స్ (LRCP) లైసెన్సియేట్ పొందిన తర్వాత, ఆమె అహ్మదాబాద్‌లోని విక్టోరియా జూబ్లీ మహిళల ఆసుపత్రికి అధిపతిగా నియమించబడింది . 1891లో, ఆమె FRCS అర్హత సాధించింది .
1911లో, జార్జ్ V, మేరీ పట్టాభిషేకం తర్వాత 1911 ఢిల్లీ దర్బార్ ఆనర్స్‌లో కపాడియా కైసర్-ఇ-హింద్ పతకాన్ని అందుకున్నారు .
ప్రారంభ జీవితం, విద్య
[మార్చు]
మోతీబాయి కపాడియా 1867లో ముంబైలో, అప్పటి బొంబాయిలో ఒక సంపన్న పార్సీ కుటుంబంలో జన్మించారు . 1884లో, ఆమెకు తెలిసిన అనేక మంది వ్యక్తుల నుండి వ్యతిరేకత ఉన్నప్పటికీ, కపాడియా డఫెరిన్ ఫండ్ ద్వారా ముంబైలోని గ్రాంట్ మెడికల్ కాలేజీలో ప్రవేశం పొందింది . అక్కడ, ఆమె తండ్రి ఆమెను పురుషులతో కలిసి చదువుకోవడానికి అనుమతించారు. ఆమె 1887లో పట్టభద్రురాలైంది, తరువాత కామా ఆసుపత్రిలో ఒక సంవత్సరం పనిచేసింది. 1888లో ఆమె ఇంగ్లాండ్‌కు వెళ్లి రట్టన్‌బాయి మలబారితో కలిసి LRCPని పొందింది.[1][2][3][4]
కెరీర్
[మార్చు]
1889లో, బ్రిటన్ నుండి తిరిగి వచ్చిన తర్వాత, పారిశ్రామికవేత్త రాంచోడ్‌లాల్ చోటాలాల్ కపాడియాను గుజరాత్‌లోని అహ్మదాబాద్‌లో కొత్తగా స్థాపించబడిన విక్టోరియా జూబ్లీ హాస్పిటల్, దాని డిస్పెన్సరీకి , ఆ తర్వాత బాంబే ప్రెసిడెన్సీలో నియమించారు . అక్కడ, ఆమె ఒక ప్రసిద్ధ మహిళా వైద్యురాలు, మంచి పని చేసారు, , 36 సంవత్సరాలు ఆ పదవిలో కొనసాగారు. 1891లో, ఆమె FRCS అర్హత సాధించింది . అహ్మదాబాద్‌లో, ఆమె కలుపుర్, ఖాడియా మధ్య ఎక్కడో ఒక వీధిలో నివసించింది . 1897లో, క్వీన్ విక్టోరియా డైమండ్ జూబ్లీకి సన్నాహకంగా డ్రాఫ్ట్ ఇంగ్లీష్ ప్రసంగం ఇవ్వడానికి అహ్మదాబాద్‌లోని లేడీస్ క్లబ్‌కు ప్రాతినిధ్యం వహించడానికి ఆమెను ఎంపిక చేశారు.[5][6][7]
తరువాత కపాడియా బ్రిటన్‌కు తిరిగి వెళ్లారు, ఆ తర్వాత ఆమె 1921లో SS దేవన్హాలో భారతదేశానికి తిరిగి వచ్చారు. కెనడియన్ విద్యావేత్త జెరాల్డిన్ ఫోర్బ్స్ ప్రకారం , కపాడియాతో సహా బొంబాయికి చెందిన వైద్యులు ఆ రంగంలో శిక్షణ ఇచ్చిన ఆసుపత్రి సహాయకుల ఫలితంగా బెంగాల్‌లో పాశ్చాత్య వైద్యం విస్తరించింది.[8]
మరణం, వారసత్వం
[మార్చు]1911 డిసెంబర్ 12న, జార్జ్ V, మేరీ పట్టాభిషేకం తర్వాత 1911 ఢిల్లీ దర్బార్ ఆనర్స్‌లో కపాడియా కైసర్-ఇ-హింద్ పతకాన్ని అందుకున్నారు . కపాడియా 1930లో మరణించారు. భారతదేశంలో పురుషులతో పాటు పాశ్చాత్య వైద్యంలో శిక్షణ పొందిన మొదటి భారతీయ మహిళా వైద్యురాలిగా ఆమె ఘనత పొందింది. చరిత్రకారుడు మకరంద్ మెహతా కపాడియాను గుజరాత్‌ను ప్రభావితం చేసే వ్యక్తిగా అభివర్ణించారు. రచయిత కవితా రావు కపాడియాను తన లేడీ డాక్టర్స్ పుస్తకంలో చేర్చడానికి తగినంతగా గుర్తించదగినదిగా భావించారు , అయినప్పటికీ ఆమెపై తగినంత ఆర్కైవల్ మెటీరియల్ కనుగొనలేకపోవడంతో ఆమెను తొలగించారు.[9][10][11]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Gujarat's first lady doctor treated sexism and untouchability too". The Times of India. 18 May 2013. Archived from the original on 12 May 2024.
- ↑ The Journal of Family Welfare (in ఇంగ్లీష్). Family Planning Association of India. 1975. p. 68.
- ↑ "Memoirs from a woman's notebook". Eastern Evening News. 6 February 1888. p. 3. Retrieved 7 July 2024 – via British Newspaper Archive.
- ↑ The Indian Magazine (in ఇంగ్లీష్). National Indian Association in Aid of Social Progress and Education in India. 1889. p. 545.
- ↑ Darukhanawala, H. D. (1953). Parsi Lustre On Indian Soil Vol Ii. p. 132.
- ↑ "The Countess of Dufferin's Fund (1911)". National Association For Supplying Female Medical Aid To The Women Of India Twenty-fifth Annual Report. India: Superintendent Government Printing. 1909. p. 9.
- ↑ Lahiri, Shompa (2000). "Introduction". Indians in Britain: Anglo-Indian Encounters, Race and Identity, 1880-1930 (in ఇంగ్లీష్). London: Frank Cass Publishers. pp. 12–13. ISBN 0-7146-4986-4.
- ↑ Ramanna, Mridula (2012). "3. Changing reactions to hospitalisation". Health Care in Bombay Presidency, 1896-1930 (in ఇంగ్లీష్). Delhi: Primus Books. p. 103. ISBN 978-93-80607-24-5.
- ↑ Who's who in India (in ఇంగ్లీష్). Lucknow: Newul Kishore Press. 1912. p. 180. ISBN 978-5-87230-125-7.
- ↑ "UK, Registers of Employees of the East India Company and the India Office, 1746-1939". The India Office List India. 1911. p. 193. Retrieved 7 July 2024 – via Ancestry.com.
- ↑ Narayanan, Nayantara (8 July 2021). ""There's a lot of blood, sweat and tears": The price that India's first women doctors paid to break barriers". caravanmagazine.in (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 28 September 2023. Retrieved 9 July 2024.