మాయి బఖ్తావర్
 | విజ్ఞాన సర్వస్వంతో సమ్మిళితం కావాలంటే ఈ వ్యాసం నుండి ఇతర వ్యాసాలకు మరిన్ని లింకులుండాలి. (మార్చి 2025) |
 | This పేజీకి ఏ ఇతర పేజీల నుండి లింకులు లేకపోవడం చేత ఇదొక అనాథ పేజీగా మిగిలిపోయింది. |
మాయి బఖ్తావర్ లషారి బలూచ్ సింధ్ జిల్లాలోని బాదిన్ జిల్లాలోని తాండో బాగో తహసీల్, ఉమర్కోట్ సమీపంలోని రోషనాబాద్ సమీపంలోని దోడో ఖాన్ సర్గాని గ్రామానికి చెందిన రైతు. బ్రిటిష్ పాలనలో గ్రామీణ సింధ్లో పెరిగిన ఆమె లోతైన పితృస్వామ్య సమాజంలో పేదరికం సవాళ్లను ఎదుర్కొంది. ఇన్ని అడ్డంకులు ఎదురైనా స్థానిక భూస్వాములు చేస్తున్న అన్యాయాలకు వ్యతిరేకంగా ధైర్యంగా నిలబడింది. ఆమె ప్రతిఘటన చివరికి ఒక భూస్వామి, అతని మనుషుల చేతిలో హత్యకు దారితీసింది, అణచివేతకు వ్యతిరేకంగా ధిక్కార చిహ్నంగా ఆమెను గుర్తించింది.
జీవితం.
[మార్చు]ఆమె మురాద్ ఖాన్ లషారీ ఏకైక సంతానం, అతను ఆమెకు మై బక్తవార్ అని పేరు పెట్టారు, అంటే 'అదృష్టవంతురాలు' అని అర్థం. 1898 లో, మై బక్తవార్ భూస్వామ్య కులీనుల భూములలో రైతుగా పనిచేసిన వలీ మహమ్మద్ లషారీని వివాహం చేసుకున్నారు. ఈ దంపతులకు నలుగురు పిల్లలు ఉన్నారు: మొహమ్మద్ ఖాన్, లాల్ బుక్ష్, మొహమ్మద్ సిద్ధిఖీ, కుమార్తె రస్తీ.జీవితాంతం అన్యాయానికి వ్యతిరేకంగా నిలబడిన ధైర్యవంతురాలైన మహిళగా ఆమె చిరస్మరణీయురాలు. కొంతమంది రాజకీయ ఉద్యమకారులు మరణానంతరం ఆమె వారసత్వాన్ని ఉపయోగించారు, ఆమెను "మట్టి కుమార్తె"గా, సింధీ ప్రయోజనం కోసం వీరోచిత వ్యక్తిగా చిత్రీకరించారు, ఆమె కథను వారి స్వంత అజెండాలను ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి ఉపయోగించారు.[1]
నేపథ్యం
[మార్చు]1940 లలో గ్రామీణ సింధ్లో, 80% పైగా సాగు భూమి జమీందార్లు అని పిలువబడే పెద్ద భూస్వాముల ఆధీనంలో ఉంది. హారిస్ (కౌలు రైతులు) పంటలో వాటాకు బదులుగా, ప్రధానంగా గోధుమలు లేదా పత్తి వంటి పంటల నుండి వచ్చే ఆదాయంలో కొంత భాగానికి బదులుగా భూమిని పని చేసేవారు.[2] మై బక్తవార్ గ్రామం 40,000 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో ఎస్టేట్లో భాగంగా ఉండేది. పంట కోత సమయంలో భూస్వాములు సాయుధులతో వచ్చి, దిగుబడిలో అధిక భాగాన్ని స్వాధీనం చేసుకుని, కొద్ది భాగాన్ని మాత్రమే రైతులకు వదిలిపెట్టడం అప్పట్లో ఆనవాయితీగా ఉండేది.
భూ యాజమాన్యంలో తీవ్రమైన విభజన వల్ల ఏర్పడిన విస్తృతమైన, లోతుగా పాతుకుపోయిన పేదరికాన్ని పరిష్కరించడానికి సింధ్ ప్రభుత్వం కౌలు హక్కులను సమీక్షించడానికి, ప్రావిన్సులో వ్యవసాయ సంస్కరణను అన్వేషించడానికి మార్చి 1947 లో హరి కమిటీ ఆఫ్ ఎంక్వైరీని నియమించింది. పాకిస్తాన్ ఏర్పడిన తర్వాత ఈ నివేదిక విడుదల చేసినప్పటికీ, జమీందారు వ్యవస్థను రద్దు చేయవద్దని సిఫారసు చేసింది. బదులుగా, భూస్వాముల నుండి రైతులు తమ ఉత్పత్తిలో పూర్తి వాటాను పొందేలా, పదవీకాలం భద్రతను కల్పించేలా కమిటీ సంస్కరణలను ప్రతిపాదించింది.
రైతుల సాధికారతకు అంకితమైన మరొక సంస్థ సింధ్ హరి కమిటీ, ఇది 1930 లో మీర్పుర్ఖాస్లో స్థాపించబడింది. రైతులకు భూ యాజమాన్య హక్కులు కల్పించడమే దీని ప్రధాన లక్ష్యం. సింధ్ లో పేదరికాన్ని మరింత తీవ్రతరం చేసిన రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత, హైదర్ బక్స్ జటోయ్ కమిటీలో ప్రధాన వ్యక్తిగా అవతరించారు. 1940 నుండి తరువాతి దశాబ్దం వరకు, అతను ప్రావిన్సు వ్యవసాయ సంస్కరణ చర్చలను రూపొందించడంలో కీలక పాత్ర పోషించారు. యుద్ధానంతర ఉద్రిక్త వాతావరణంలో, పెరుగుతున్న జాతీయవాద ఒత్తిడి మధ్య, 'అధ్ బటేయో' ఉద్యమం అని పిలువబడే బటాయ్ (భాగస్వామ్య పంటలు) వ్యవస్థను సంస్కరించే ప్రచారం 1946 లో పునరుద్ధరించబడింది. 1947 జూన్ 20 - 22 న, హైదర్ బక్స్ జటోయ్ న్యాయవాద ఉద్యమం మై బఖ్తావర్ గ్రామం డోడో ఖాన్ సర్గాని నుండి కేవలం 10 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్న జుడోలో ఒక సమావేశాన్ని నిర్వహించింది.
మాయి బఖ్తావర్ గౌరవార్థం పేరు పెట్టబడిన ప్రదేశాలు
[మార్చు]- ఇస్లాంకోట్లోని మాయి బఖ్తావర్ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయానికి మాయి బఖ్టావర్ పేరు పెట్టారు
- షహీద్ బెనజీరాబాద్ బాలికల మొదటి క్యాడెట్ కళాశాలకు కూడా మాయి బఖ్తావర్ పేరు పెట్టారు.
- సింధ్ ప్రభుత్వం కున్రీ తాలూకాకు సంబంధించిన యూనియన్ కౌన్సిల్లో బఖ్తావర్కు పేరు పెట్టింది
- రెండు పాఠశాలలకు కూడా ఆమె పేరు పెట్టారు.
- ప్రభుత్వ, ప్రభుత్వేతర సంస్థలు మాయి బఖ్తావర్ లషారి షహీద్ పేరిట తమ ఉత్తమ పనితీరు అవార్డులను ప్రదానం చేస్తున్నాయి.[3][4]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ Shafi, Mohammad (1972). "Language Controversy in Sindh". Pakistan Forum. 2 (11): 9–19. doi:10.2307/2568980. ISSN 0315-7725. JSTOR 2568980. Retrieved 21 October 2024.
- ↑ Ansari, Sarah (May 2023). ""He who tills has the right to eat": "Development" and the Politics of Agrarian Reform in late 1940s and early 1950s Sindh". Critical Pakistan Studies (in ఇంగ్లీష్). 1 (1–2): 50–75. doi:10.1017/cps.2024.9. Retrieved 23 October 2024.
- ↑ Suad Joseph (1 January 2000). Encyclopedia of Women & Islamic Cultures: Methodologies, paradigms and sources. University of California Press. p. 279. ISBN 978-90-0413-247-4.
- ↑ "بختاور شهيد : (Sindhianaسنڌيانا)". www.encyclopediasindhiana.org.