అక్షాంశ రేఖాంశాలు: 9°55′10.23″N 78°07′09.63″E / 9.9195083°N 78.1193417°E / 9.9195083; 78.1193417

మీనాక్షి అమ్మవారి ఆలయం

వికీపీడియా నుండి
(మధుర మీనాక్షి దేవాలయం నుండి దారిమార్పు చెందింది)
Jump to navigation Jump to search
Arulmigu Meenakshi Sundaraswarar Temple
Meenakshi temple gopura and water pool
Location of Meenakshi Temple
Location of Meenakshi Temple
Location within Tamil Nadu
Location of Meenakshi Temple
Location of Meenakshi Temple
మీనాక్షి అమ్మవారి ఆలయం (India)
భౌగోళికం
భౌగోళికాంశాలు9°55′10.23″N 78°07′09.63″E / 9.9195083°N 78.1193417°E / 9.9195083; 78.1193417
దేశంIndia
రాష్ట్రంTamil Nadu
జిల్లాMadurai
ఎత్తు144 మీ. (472 అ.)
సంస్కృతి
దైవం
ముఖ్యమైన పర్వాలుChithirai Thiruvizha, Navaratri, Cradle festival, Aavanimoolam, Meenakshi Tirukkalyaanam, Alagar's river plunge
వాస్తుశైలి
నిర్మాణ శైలులుDravidian architecture[1]
శాసనాలుover 40
చరిత్ర, నిర్వహణ
నిర్వహకులు/ధర్మకర్తHindu Religious and Charitable Endowments Department
వెబ్‌సైట్https://maduraimeenakshi.hrce.tn.gov.in/

మీనాక్షి అమ్మవారి ఆలయం తమిళనాడులోని మదురై పట్టణంలో ఉంది. ఈ దేవాలయం కల వేగాయి నది ఒడ్డున ఉంది. మదురై పట్టణం తమిళనాడులో రెండవ పెద్ద పట్టణం. తమిళనాడు రాష్ట్ర సంస్కృతి, కళలు, సాంప్రదాయ వారసత్వాలు మొదలైనవాటికి నిలయంగా ఉంటుంది. ప్రపంచంలోని అతి పురాతన నగరాలలో ఒకటైన మదురై అనేక రాజ వంశాల పాలనలు చూసింది. చోళులు, పాండ్యులు, విజయనగర రాజులు, బ్రిటిష్ పాలకులు ఎంతో మంది ఈ నగరాన్ని అభివృద్ధి పరచారు. అనేక స్మారకాలు, దేవాలయాలు. భారతదేశ సంస్కృతి, కళలు, ఆధ్యాత్మికతలలో ప్రధాన పాత్ర వహించే నగరాలలో మదురై పట్టణం ఒకటి. 2500 ఏళ్ల క్రితమే సుందరేశ్వర్‌ ఆలయం (మీనాక్షి అమ్మవారి ఆలయం) నిర్మించారని చారిత్రక ఆనవాళ్లు తెలుపుతున్నాయి.[2] ఈ గుడి ఆ కాలపు జీవనవిధానాన్ని ప్రతిబింబిస్తుంది. అద్భుతమైన శిల్ప, చిత్ర కళారీతులతో ఉన్న ఈ దేవాలయం తమిళ సంస్కృతికి చిహ్నం. దీని గురించి తమిళ సాహిత్యంలో పురాతన కాలం నుంచి ప్రస్తావిస్తున్నారు.

స్థల పురాణం

[మార్చు]

మదురై పాలకుడు మలయధ్వజ పాండ్య చేసిన ఘోర తపస్సుకు మెచ్చి పార్వతి దేవి చిన్న పాప రూపంలో భూమ్మీదకు వచ్చింది. ఆమెను పెళ్లాడటానికి శివుడు సుందరేశ్వరుడుగా అవతరించాడు. అమ్మవారు పెరిగి పెద్దదై ఆ నగరాన్ని పాలించసాగింది. విష్ణుమూర్తి తన చెల్లి పెళ్ళి చేయడానికి వైకుంఠం నుంచి బయలు దేరుతాడు. అయితే సమయానికి రాలేకపోతాడు. స్థానిక దేవుడు పవలాకనైవాల్‌ పెరుమాళ్‌ ఈ వివాహం జరిపిస్తాడు. ఈ వివాహాన్నే ప్రతి ఏటా ‘చిత్తిరై తిరువళ’గా వేడుకగా నిర్వహిస్తున్నారు.

అయితే మదుర మీనాక్షి అమ్మవారి ఆలయ చిత్తిరై ఉత్సవాలలో కరోనా కారణంగా భక్తులకు గత రెండేళ్లు అనుమతి నిరాకరించారు. ఇక 2022 ఏప్రిల్ 5న ప్రారంభమైన ఈ ఉత్సవాలు 12 రోజుల పాటు నిర్వహిస్తారు. ప్రధానంగా మీనాక్షి అమ్మవారి పట్టాభిషేకం 2022 ఏప్రిల్ 12న, తమిళ సంవత్సరాది రోజైన 2022 ఏప్రిల్ 14న మీనాక్షి-సుందరేశ్వరర్‌ తిరుకల్యాణం సందర్భాల్లో భక్తులు అథిక సంఖ్యలో హజరవుతారు.[3]

ఆలయ నిర్మాణం

[మార్చు]
మదురై మీనాక్షి అమ్మ వారి ఆలయం

ఈ ఆలయం 15 ఎకరాలలో విస్తరించి ఉంది. ఈ ఆలయంలో ఎనిమిది గోపురాలు ఉన్నాయి. సుందరపాండ్యన్‌, పరాక్రమ పాండ్యన్‌లు 13,14 శతాబ్దాల్లో తూర్పు, పశ్చిమ గోపురాలను, 16వ శతాబ్దంలో శివ్వంది చెట్టియార్‌ దక్షిణ గోపురాన్ని కట్టించారు. తూర్పు గోపురం సమీపంలో అష్టలక్ష్మీ మండపం ఉంటుంది. ఇక్కడ మొత్తం 16 గోపురాలు ఉన్నాయి. ఈ ఆలయాన్ని 16వ, 17వ శతాబ్దాలలో హిందూ నాయక రాజవంశ పాలకుడు విశ్వనాథ నాయక్ పునర్నిర్మించారు. ఆలయ నగర ప్రణాళిక భాగంగా మీనాక్షి ఆలయ పునఃరూపకల్పనలో నాయక పాలకులు శిల్ప శాస్త్రాలు అని పిలువబడే వాస్తుశిల్పంపై హిందూ గ్రంథాలను అనుసరించారు. నగరం కేంద్రీకృత చతురస్రాలు, వాటి చుట్టూ వలయాకార రహదారి మార్గాల ఆకృతిలో నిర్మించబడింది, వీధులు మీనాక్షి-సుందరీశ్వర ఆలయం పరిసరాలతో ముగుస్తాయి.[4] Theseఈ వీధులు ఆది, చిత్రై, అవని, మూల, మాసి, ఇతర సంప్రదాయ తమిళ హిందూ నెలల పేర్లను ఉపయోగిస్తాయి. ఈ ప్రతి నెలలో, హిందువులు అదే పేరుతో ఉన్న వీధి గుండా ఆలయ కంచాలను పండుగగా తీసుకెళ్లే సంప్రదాయాన్ని ప్రారంభించారు.[4]ఉదయిస్తున్న సూర్య (సూర్య దేవుడు) కి స్వాగతం పలికేందుకు ఆలయం, నగరం మరోసారి తూర్పు ముఖంగా ఉన్నాయి.[3]

దండయాత్రలు

[మార్చు]

శైవ తత్వశాస్త్రానికి చెందిన తిరుజ్ఞాన సంబన్‌దార్‌ ఈ ఆలయం గురించి ఏడవ శతాబ్దంలో పేర్కొన్నాడు. అనంతం ఖిల్జీ సేనాన, మాలిక్‌ కపూర్‌ దీన్ని ఈ ఆలయాన్ని కూల్చివేశారు.ఈ దాడిలో గుడికి సంబంధించిన ఆనవాళ్లన్నీ ధ్వంసమైపోయాయి.భారతదేశంలోని ఉత్తరాన, భారత ఉపఖండాన్ని ఢిల్లీ సుల్తానేట్ స్వాధీనం చేసుకుంది. 13వ శతాబ్దం చివరి నాటికి ముస్లిం సైన్యాలు దోచుకోవడానికి మధ్య భారతదేశంపై దాడి చేయడం ప్రారంభించాయి. 1308లో దేవగిరికి చెందిన మరాఠాలు యాదవులు, 1310లో వరంగల్‌కు చెందిన తెలుగు కాకతీయులు, 1311లో ద్వారసముద్రంలోని కన్నడ హొయసలు, సుల్తాన్ అలా ఉద్ దిన్ ఖాల్జీ యొక్క అపఖ్యాతి పాలైన నపుంసకుడు మలికూచ్ ముస్లిం జనరల్, మలికూచ్ ముస్లింల నుండి వాగ్దానం చేసిన వార్షిక నివాళులతోపాటు భారీ సంపదను లొంగదీసుకుని సేకరించారు. 1311లో అతని ఢిల్లీ సుల్తానేట్ దళాలు దోపిడి కోసం దక్కన్ ద్వీపకల్పంలోకి లోతుగా వెళ్లాయి, హిందూ రాజులు వార్షికంగా నివాళులర్పించారు.[42][43][44] మదురై, చిదంబరం, శ్రీరంగం, వృద్ధాచలం, రామేశ్వరం, ఇతర పవిత్ర ఆలయ పట్టణాలపై మాలిక్ కాఫుర్ దాడి చేసి బంగారు, ఆభరణాల మూలాలైన దేవాలయాలను ధ్వంసం చేసినట్లు ఢిల్లీ సుల్తానేట్ ఆస్థాన చరిత్రకారులు వదిలిపెట్టిన రికార్డులు చెబుతున్నాయి. అతను 1311లో ద్వారసముద్రం, పాండ్య రాజ్యం నుండి అపారమైన దోపిడిని ఢిల్లీకి తీసుకువచ్చాడు.[45][46][47]

14వ శతాబ్దంలో జరిగిన ఇస్లామిక్ దండయాత్ర తమిళ హిందూ దేవాలయ పట్టణాల ఆదరణకు ఆకస్మికంగా ముగింపు పలికింది.[48] తమిళ హిందువులు ఈ పట్టణాలను పునరుద్ధరించారు కానీ మదురై వంటి కొన్ని ప్రదేశాలలో చాలా కాలం పట్టింది.[43] ఆక్రమణ, విధ్వంసం తరువాత, ఢిల్లీ సుల్తాన్ ముహమ్మద్ బిన్ తుగ్లక్ మదురైలో జలాలుద్దీన్ అహ్సన్ ఖాన్ అనే ముస్లిం గవర్నర్‌ను నియమించాడు, అతను 1335లో ఢిల్లీ సుల్తానేట్ నుండి విడిపోయి మధురై సుల్తానేట్‌ను ప్రారంభించాడు. సుల్తానేట్ ఆలయ పట్టణాల నుండి నివాళులర్పించారు, వారికి మద్దతు ఇవ్వడానికి బదులుగా,, కొన్ని సందర్భాల్లో వాటిని భారీగా దెబ్బతీశారు, స్థానిక ప్రజలపై దౌర్జన్యం విధించారు. ముస్లిం మదురై సుల్తానేట్ సాపేక్షంగా స్వల్పకాలికం, బుక్కరాయ ఆధ్వర్యంలోని హిందూ విజయనగర సామ్రాజ్యం 1378 CEలో దానిని తొలగించింది.[48] కమాండర్ కుమార కంపన భార్య గంగాదేవికి ఆపాదించబడిన మధుర విజయం అనే ఒక కవితా పురాణం ప్రకారం, ఆమె అతనికి కత్తిని ఇచ్చింది, మదురైని విముక్తి చేయమని, తప్పులను సరిదిద్దమని, మీనాక్షి ఆలయాన్ని దాని శిథిలాల నుండి తిరిగి తెరవమని కోరింది. విజయనగర పాలకులు విజయం సాధించారు, శిథిలాలను తొలగించారు, క్రియాశీల పూజల కోసం ఆలయాన్ని తిరిగి తెరిచారు.[49] వారు 16వ శతాబ్దంలో అనేక ఇతర ప్రాంతీయ దేవాలయాలతో పాటు ఆలయాన్ని పునరుద్ధరించారు, మరమ్మ

పునర్నిర్మాణం

[మార్చు]

16వ శతాబ్దంలో మదురై మొదటి నాయక రాజు విశ్వనాథనాయకుడు ఈ గుడి పునర్నిర్మాణానికి పూనుకున్నాడు. తరువాత తిరుమల నాయక రాజు దీని అభివృద్ధికి పెద్ద ఎత్తున ధన సహాయం చేశాడు.

పండుగలు

[మార్చు]

మీనాక్షి తిరుకల్యాణం ఈ ఆలయంలో జరిగే ముఖ్యమైన పండుగ. దీన్ని ఏటా ఏప్రిల్‌లో నిర్వహిస్తారు. రథోత్సవం, తెప్పోత్సవంతో పాటు పలు ఉత్సవాలు జరుపుతారు. ఇక్కడ నవరాత్రి, శివరాత్రి ఉత్సవాలను వైభవంగా నిర్వహిస్తారు.[5]

రవాణా సౌకర్యాలు

[మార్చు]

ఈ దేవాలయం చేరుకోవడానికి రవాణా సదుపాయం ఉంది. దేశంలోని అన్ని ప్రధాన నగరాల నుంచి మదురైకు రైలు సౌకర్యం ఉంది.

మూలాలు

[మార్చు]
  1. "This Temple Is Covered in Thousands of Colorful Statues". National Geographic. 2 August 2017. Retrieved 26 February 2019.
  2. "Madurai Meenakshi Temple Foreigners Darshan Entry Fee Booking". https://gokshetra.com/ (in ఇంగ్లీష్). 2023-09-12. Retrieved 2023-09-12. {{cite web}}: External link in |website= (help)
  3. 3.0 3.1 "నేటినుంచి మదురైలో చిత్తిరై ఉత్సవాలు". www.andhrajyothy.com (in ఇంగ్లీష్). 2022-04-05. Retrieved 2022-04-05.
  4. 4.0 4.1 King 2005, pp. 72–73.
  5. "మురిసిన మదురై". www.andhrajyothy.com (in ఇంగ్లీష్). 2022-04-16. Retrieved 2022-04-16.

వెలుపలి లంకెలు

[మార్చు]