భారత సైన్స్ , టెక్నాలజీ మంత్రిత్వ శాఖ

Ministry of Science and Technology
Branch of Government of India
Ministry of Science & Technology
Central అవలోకనం
స్థాపనం	May 1971
అధికార పరిధి	Government of India
ప్రధాన కార్యాలయం	New Delhi
వార్షిక బడ్జెట్	₹16,361 crore (US$2.0 billion) (2023-24 est.)
Minister responsible	Narendra Modi

సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ మంత్రిత్వ శాఖ అనేది భారతదేశంలో సైన్స్ & టెక్నాలజీకి సంబంధించిన నియమాలు, నిబంధనలు & చట్టాల సూత్రీకరణ, నిర్వహణకు బాధ్యత వహించే భారత ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖ.

సంస్థ

మంత్రిత్వ శాఖ కింది విభాగాలను కలిగి ఉంది:

బయోటెక్నాలజీ విభాగం

ప్రధాన వ్యాసం: డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ బయోటెక్నాలజీ స్వయంప్రతిపత్త సంస్థలు

• నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఇమ్యునాలజీ , ఢిల్లీ
• నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ సెల్ సైన్స్ , పూణే
• నేషనల్ బ్రెయిన్ రీసెర్చ్ సెంటర్ , మనేసర్
• కలాం ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హెల్త్ టెక్నాలజీ , విశాఖపట్నం
• సెంటర్ ఫర్ DNA ఫింగర్‌ప్రింటింగ్ & డయాగ్నోస్టిక్స్ , హైదరాబాద్
• ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ బయోసోర్సెస్ అండ్ సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్, ఇంఫాల్
• నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ప్లాంట్ జీనోమ్ రీసెర్చ్, ఢిల్లీ
• ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ స్టెమ్ సెల్ బయాలజీ అండ్ రీజెనరేటివ్ మెడిసిన్, బెంగళూరు
• ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ లైఫ్ సైన్సెస్ , భువనేశ్వర్
• రాజీవ్ గాంధీ సెంటర్ ఫర్ బయోటెక్నాలజీ , తిరువనంతపురం
• ట్రాన్స్లేషనల్ హెల్త్ సైన్స్ & టెక్నాలజీ ఇన్స్టిట్యూట్, ఫరీదాబాద్
• నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ యానిమల్ బయోటెక్నాలజీ, హైదరాబాద్
• నేషనల్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ బయోమెడికల్ జెనోమిక్స్ , కల్యాణి, పశ్చిమ బెంగాల్

ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు

• భారత్ ఇమ్యునోలాజికల్స్ అండ్ బయోలాజికల్స్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్ (BIBCOL), బులంద్‌షహర్ , ఉత్తరప్రదేశ్
• ఇండియన్ వ్యాక్సిన్ కార్పొరేషన్ లిమిటెడ్, ఢిల్లీ

శాస్త్రీయ & పారిశ్రామిక పరిశోధన విభాగం

• టెక్నాలజీ ప్రమోషన్, డెవలప్‌మెంట్ అండ్ యుటిలైజేషన్ ప్రోగ్రామ్ (TPDU)
  • ఇండస్ట్రియల్ R&D ప్రమోషన్ ప్రోగ్రామ్ (IRDPP)
  • టెక్నాలజీ డెవలప్‌మెంట్ అండ్ ఇన్నోవేషన్ ప్రోగ్రామ్ (TDIP)
    • సాంకేతిక అభివృద్ధి & ప్రదర్శన కార్యక్రమం (TDDP)
    • టెక్నోప్రెన్యూర్ ప్రమోషన్ ప్రోగ్రామ్ (TePP)
  • సాంకేతిక నిర్వహణ కార్యక్రమం (TMP)
  • అంతర్జాతీయ సాంకేతిక బదిలీ కార్యక్రమం (ITTP)
  • కన్సల్టెన్సీ ప్రమోషన్ ప్రోగ్రామ్ (CCP)
  • టెక్నాలజీ ఇన్ఫర్మేషన్ ఫెసిలిటేషన్ ప్రోగ్రామ్ (TIFP)
  • మహిళల కోసం సాంకేతిక అభివృద్ధి వినియోగ కార్యక్రమం (TDUPW)
• స్వయంప్రతిపత్త సంస్థలు
  • కన్సల్టెన్సీ డెవలప్‌మెంట్ సెంటర్ (CDC)
  • కౌన్సిల్ ఆఫ్ సైంటిఫిక్ అండ్ ఇండస్ట్రియల్ రీసెర్చ్ (CSIR)
• ప్రభుత్వ రంగ సంస్థలు
  • నేషనల్ రీసెర్చ్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ (NRDC)
  • సెంట్రల్ ఎలక్ట్రానిక్స్ లిమిటెడ్ (CEL)
• ఆసియన్ అండ్ పసిఫిక్ సెంటర్ ఫర్ ట్రాన్స్‌ఫర్ ఆఫ్ టెక్నాలజీ (APCTT)
• పరిపాలన
• ఫైనాన్స్

సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విభాగం

ప్రధాన వ్యాసం: డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ (భారతదేశం)

• టెక్నాలజీ ఇన్ఫర్మేషన్, ఫోర్‌కాస్టింగ్ & అసెస్‌మెంట్ కౌన్సిల్ (TIFAC)
• విజ్ఞాన్ ప్రసార
• నేషనల్ అక్రిడిటేషన్ బోర్డ్ ఫర్ టెస్టింగ్ అండ్ కాలిబ్రేషన్ లాబొరేటరీస్ (NABL)
• నేషనల్ అట్లాస్ అండ్ థీమాటిక్ మ్యాపింగ్ ఆర్గనైజేషన్ (NATMO), కలకత్తా
• సర్వే ఆఫ్ ఇండియా , డెహ్రాడూన్
• IISc
• IISERలు
• ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ నానో సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ
• ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ మెడికల్ సైన్సెస్ అండ్ టెక్నాలజీ, త్రివేండ్రం
• నేషనల్ క్వాంటం మిషన్ ఇండియా
• వాడియా ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హిమాలయన్ జియాలజీ , డెహ్రాడూన్

మంత్రుల జాబితా

సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ మంత్రి మంత్రిత్వ శాఖకు అధిపతి. ఇది కేంద్ర మంత్రివర్గంలో కీలకమైన కార్యాలయం.

#	ఫోటో	పేరు	పదవీకాలం		వ్యవధి	ప్రధాన మంత్రి	పార్టీ
1		సి. సుబ్రమణ్యం	1971 మే 2	1974 అక్టోబరు 10	3 సంవత్సరాలు, 161 రోజులు	ఇందిరా గాంధీ	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
2		TA పై	1974 అక్టోబరు 10	1975 జనవరి 2	84 రోజులు
3		ఇందిరా గాంధీ	1975 జనవరి 2	1977 మార్చి 24	2 సంవత్సరాలు, 81 రోజులు
(3)		ఇందిరా గాంధీ	1980 అక్టోబరు 19	1984 అక్టోబరు 31	4 సంవత్సరాలు, 12 రోజులు
4		రాజీవ్ గాంధీ	1984 డిసెంబరు 31	1985 జనవరి 14	14 రోజులు	రాజీవ్ గాంధీ
5		విశ్వనాథ్ ప్రతాప్ సింగ్	1989 డిసెంబరు 5	1990 నవంబరు 10	340 రోజులు	వీపీ సింగ్	జనతాదళ్
6		చంద్ర శేఖర్	1990 నవంబరు 10	1991 జూన్ 21	223 రోజులు	చంద్ర శేఖర్	సమాజ్‌వాదీ జనతా పార్టీ (రాష్ట్రీయ)
7		పివి నరసింహారావు	1991 జూన్ 21	1996 మే 16	4 సంవత్సరాలు, 330 రోజులు	పివి నరసింహారావు	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
8		అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి	1996 మే 16	1996 జూన్ 1	16 రోజులు	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి	భారతీయ జనతా పార్టీ
9		హెచ్‌డి దేవెగౌడ	1996 జూన్ 1	1996 జూన్ 29	28 రోజులు	దేవెగౌడ	జనతాదళ్
10		యోగిందర్ కె అలగ్ (స్వతంత్ర బాధ్యత)	1996 జూన్ 29	1998 మార్చి 19	1 సంవత్సరం, 263 రోజులు	దేవెగౌడ IK గుజ్రాల్	స్వతంత్రుడు
11		మురళీ మనోహర్ జోషి	1998 మార్చి 19	2004 మే 22	6 సంవత్సరాలు, 64 రోజులు	అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి	భారతీయ జనతా పార్టీ
12		కపిల్ సిబల్ (29-జనవరి-2006 వరకు స్వతంత్ర బాధ్యతలు)	2004 మే 23	2009 మే 22	4 సంవత్సరాలు, 364 రోజులు	మన్మోహన్ సింగ్	భారత జాతీయ కాంగ్రెస్
13		పృథ్వీరాజ్ చవాన్ (స్వతంత్ర బాధ్యత)	2009 మే 28	2010 నవంబరు 10	1 సంవత్సరం, 166 రోజులు
(12)		కపిల్ సిబల్	2010 నవంబరు 10	2011 జనవరి 19	70 రోజులు
14		పవన్ కుమార్ బన్సాల్	2011 జనవరి 19	2011 జూలై 12	174 రోజులు
15		విలాస్‌రావ్ దేశ్‌ముఖ్	2011 జూలై 12	2012 ఆగస్టు 10	1 సంవత్సరం, 29 రోజులు
16		వాయలార్ రవి	2012 ఆగస్టు 14	2012 అక్టోబరు 28	79 రోజులు
17		జైపాల్ రెడ్డి	2012 అక్టోబరు 28	2014 మే 26	1 సంవత్సరం, 210 రోజులు
18		డా. జితేంద్ర సింగ్ (స్వతంత్ర బాధ్యత)	2014 మే 26	2014 నవంబరు 9	167 రోజులు	నరేంద్ర మోదీ	భారతీయ జనతా పార్టీ
19		హర్షవర్ధన్	2014 నవంబరు 9	2021 జూలై 7	6 సంవత్సరాలు, 240 రోజులు
(18)		డా. జితేంద్ర సింగ్ (స్వతంత్ర బాధ్యత)	2021 జూలై 7

సహాయ మంత్రుల జాబితా

సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ మంత్రిత్వ శాఖలో రాష్ట్ర మంత్రి

సహాయ మంత్రి	ఫోటో	పార్టీ		పదవీకాలం		సంవత్సరాలు
సంతోష్ కుమార్ గంగ్వార్		భారతీయ జనతా పార్టీ		1999 అక్టోబరు 13	1999 నవంబరు 22	40 రోజులు
బాచి సింగ్ రావత్				1999 నవంబరు 22	2004 మే 22	4 సంవత్సరాలు, 182 రోజులు
సుజనా చౌదరి		తెలుగుదేశం పార్టీ		2014 నవంబరు 9	2018 మార్చి 8	3 సంవత్సరాలు, 119 రోజులు