బొబ్బిలి సంస్థానం
బొబ్బిలి ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని చారిత్రాత్మక సంస్థానం. ఇది 1652 సంవత్సరంలో పెద్దరాయుడు చేత స్థాపించబడింది.
పరిచయం
[మార్చు]బొబ్బిలి ఎస్టేట్ అనేది మద్రాసు ప్రెసిడెన్సీ వైజాగ్ పాటమ్ జిల్లాలో ఉన్న ఒక జమీందారీ, ఇది ప్రస్తుతం భారతదేశంలోని ఆంధ్రప్రదేశ్ రాష్ట్రంలోని విజయనగరం జిల్లాలొ ఉంది. ఇందులో 1907 నాటికి 153 జిరాయితి గ్రామాలు, 53 అగ్రహారాలు, 5 మొఖసాలు ఉన్నాయి, 1938 నాటికి ఆదాయం 8,33,000. ఇది అత్యంత ప్రభావవంతమైన జమీందారీ ఒకటి . ఇది 300 చదరపు మైళ్ళకు పైగా విస్తరించి ఉంది. ఇది కిర్లంపూడి, దొంటమూరు మొదలైన అనేక ఎస్టేట్లలో వాటాలను కూడా కొనుగోలు చేసింది. ఇది బ్రిటిష్ రాజ్ కాలంలో అభివృద్ధి చెందింది.
చరిత్ర
[మార్చు]ఈ ఎస్టేట్లోని జమీందార్లు వెంకటగిరి ఎస్టేట్ చెందిన రాజకుటుంబానికి చెందినవారు. వెంకటగిరి ఎస్టేట్ యజమానుల 21వ వారసుడు పెద్ద రాయుడు. సర్కార్ జిల్లాలకు చికాకోల్ నవాబు షేర్ మొహమ్మద్ ఖాన్ దండయాత్ర సమయంలో, పెద్ద రాయుడు అతనితో పాటు వెళ్లి తన శౌర్యం నిరూపించుకున్నాడు, దీనికి అతనికి వంశపారంపర్య బిరుదును రంగరావు, లీజుకు రాజం హుండా అనే బిరుదు లభించింది. జమీందార్ ఒక కొత్త కోటను నిర్మించి, ఆ ప్రదేశానికి బొబ్బిలి (మొదట బెబ్బులి అంటే పులి లేదా షేర్ అని అర్ధం) అని పేరు పెట్టారు. వారు విజయనగరం రాజ నిరంతరం పోరాడుతూ ఉన్నారు, ఇది బొబ్బిలి యుద్ధానికి దారితీసింది.
బొబ్బిలి యుద్ధం
[మార్చు]1757లో జరిగిన బొబ్బిలి యుద్ధం, ఈ ప్రాంత చరిత్రలో ఒక ముఖ్యమైన సంఘటన. ఇది విజయనగరం, ఫ్రెంచ్ జనరల్ మార్క్విస్ డి బుస్సీ మధ్య బొబ్బిలికి వ్యతిరేకంగా జరిగింది. బొబ్బిలి సైన్యం విజయనగరం-ఫ్రెంచ్ మిత్రరాజ్యాలను విపరీతమైన శౌర్యవుతో ఎదుర్కొంది, కాని యుద్ధంలో ఓడిపోయింది, వారసుడు యుద్ధభూమి నుండి తప్పించుకున్నాడు. తరువాత అతను బ్రిటిష్ పాలనలో ఈ భూభాగాన్ని తిరిగి స్థాపించాడు.
బొబ్బిలి రాజుల వంశక్రమం
[మార్చు]
- రాజా నిర్వాణ రాయడప్ప - 1652
- రాజా లింగప్ప
- రాజా వేంగళరాయ రంగారావు
- రాజా రంగపతి రంగారావు
- రాజా రాయడప్ప రంగారావు
- రాజా గోపాలకృష్ణ రంగారావు ( - 1757)
- రాజా వెంకట రంగారావు (1794 - 1801)
- రాజా సీతా చలపతి రంగారావు
- రాజా సీతా రామకృష్ణ రాయడప్ప రంగారావు (1802 - 1830)
- రాజా శ్వేతాచలపతి రంగారావు (1830 - 1862)
- రాణీ లక్ష్మీ చెల్లయమ్మ (1868 - 1881)
- రాజా వేంకట శ్వేతాచలపతి రంగారావు (1881 - 1916)
- రాజా కుమారకృష్ణ రంగారావు (1916 - 1920)
- రాజా శ్వేతా చలపతి రామకృష్ణ రంగారావు (1920 - 1948)
ప్రస్తుత కుటుంబ సభ్యులు
[మార్చు]- రాజా వేంకట గోపాల కృష్ణ రంగారావు
- రాజా వెంకట సుజయ కృష్ణ రంగారావు ప్రస్తుత యం.ఏల్.ఏ. బొబ్బిలి శాసనసభా నియోజకవర్గం
- రాజా రామ కృష్ణ రంగారావు
- రాజా వెంకట శ్వేతాచలపతి కుమార కృష్ణ రంగారావు మాజీ మున్సిపల్ ఛైర్ పర్స్ న్ బొబ్బిలి మువ్సిపాలిటి
- రాజా విశాల్ గోపాల కృష్ణ రంగారావు.
మూలాలు
[మార్చు]- బొబ్బిలి సంస్థాన చరిత్ర సాహిత్య పోషణ, డా. బోనాల సరళ, ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం నుండి పి.హెచ్.డి.పట్టం పొందిన గ్రంథం, ఋత్విక్ సాహిత్య ప్రచురణలు, హైదరాబాదు, 2002.