బిభా చౌధురి
 | This పేజీకి ఏ ఇతర పేజీల నుండి లింకులు లేకపోవడం చేత ఇదొక అనాథ పేజీగా మిగిలిపోయింది. |
బిభా చౌదరి (3 జూలై[1] 1913 - జూన్ 2, 1991[2]) కాస్మిక్ కిరణాలపై పరిశోధనలకు ప్రసిద్ధి చెందిన భారతీయ కణ భౌతిక శాస్త్రవేత్త. డి.ఎం.బోస్ తో కలిసి పనిచేస్తూ, ఆమె ఫోటోగ్రాఫిక్ న్యూక్లియర్ ఎమల్షన్ ను ఉపయోగించి మెసాన్ లను గుర్తించి, గుర్తించిన మొదటి వ్యక్తిగా గుర్తింపు పొందింది. ఐఏయూ స్టార్ హెచ్ డీ 86081 బిభాకు ఆమె పేరు పెట్టింది.
తొలినాళ్ళ జీవితం
[మార్చు]చౌదరి కలకత్తాలో[3] జమీందారుల కుటుంబంలో జన్మించారు.[4] ఆమె తండ్రి బంకు బిహారీ చౌదరి వైద్యుడు. ఆమె తల్లి ఊర్మిళా దేవి బ్రహ్మసమాజాన్ని ఆచరించారు, ఇది యువతులను పాఠశాలకు వెళ్ళడానికి అనుమతించాలనే నమ్మకాన్ని కలిగి ఉంది. ఊర్మిళను వివాహం చేసుకోవడం ద్వారా బంకు బ్రహ్మగా మారి హిందూ వర్గాల నుండి బహిష్కరించబడ్డారు. చౌదరి పిల్లలలో చాలా మంది (చిన్నతనంలో మరణించిన రెండవ కుమార్తె మినహా) ఉన్నత విద్యావంతులయ్యారు. చౌదరి తన ఐదుగురు తోబుట్టువులలో ఒక సోదరుడితో మధ్య సంతానం.[5] ఆమె అత్త నిర్మలా దేవి సర్ నీలరతన్ సిర్కార్ను వివాహం చేసుకుంది. ఆమె సోదరి రోమా చౌదరి బ్రహ్మ బాలికా శిక్షాలయంలో ఉపాధ్యాయురాలిగా చేరింది.
విద్య
[మార్చు]కలకత్తా విశ్వవిద్యాలయంలోని రాజాబజార్ సైన్స్ కళాశాలలో భౌతిక శాస్త్రాన్ని అభ్యసించిన బిభా 1936 లో M.Sc డిగ్రీని పూర్తి చేసిన ఏకైక మహిళ. ఆమె 1939 లో గ్రాడ్యుయేషన్ తరువాత బోస్ ఇన్స్టిట్యూట్లో చేరి దేబేంద్ర మోహన్ బోస్తో కలిసి పనిచేసింది. కలిసి, వారు మెసోట్రాన్ జల్లులపై ప్రయోగాత్మకంగా పరిశీలించి ప్రచురించారు, తరువాత దీనిని మెసాన్లు అని పిలుస్తారు. ఆమె రెండు వేర్వేరు ఎత్తులలో కాస్మిక్ కిరణాలకు బహిర్గతమయ్యే ఇల్ఫోర్డ్ హాఫ్-టోన్ ప్లేట్ల బ్యాచ్లను అధ్యయనం చేసింది, ఒకటి డార్జిలింగ్లో, మరొకటి సండక్ఫు వద్ద ఉంది. కణాలు తక్కువ ఎత్తులో ద్రవ్యరాశిని తగ్గించాయి, ఇవి కాలక్రమేణా క్షీణించాయని సూచిస్తున్నాయి. రేణువులు అనేకసార్లు చెల్లాచెదురు కావడం వల్ల క్షయం వక్రంగా ఉండటాన్ని ఆమె గమనించింది.మరింత సున్నితమైన ఎమల్షన్ ప్లేట్లు అందుబాటులో లేనందున వారు దర్యాప్తును ముందుకు తీసుకెళ్లలేకపోయారు. చౌదరి మాంచెస్టర్ విశ్వవిద్యాలయంలో కాస్మిక్ కిరణాలపై పనిచేస్తూ డాక్టరేట్ అధ్యయనాల కోసం పాట్రిక్ బ్లాకెట్ ప్రయోగశాలలో చేరారు. ఆమె పిహెచ్డి థీసిస్ విస్తృతమైన గాలి జల్లులను పరిశోధించింది.
కెరీర్, పరిశోధన
[మార్చు]చొచ్చుకుపోయే సంఘటనల సాంద్రత విస్తృతమైన గాలి షవర్ మొత్తం కణ సాంద్రతకు అనులోమానుపాతంలో ఉంటుందని చౌదరి నిరూపించారు.[4] ది మాంచెస్టర్ హెరాల్డ్ ఆమెను "మీట్ ఇండియాస్ న్యూ ఉమెన్ సైంటిస్ట్ - ఆమెకు కాస్మిక్ కిరణాలపై కన్ను ఉంది" అనే వ్యాసంలో ఇంటర్వ్యూ చేసింది, "ఈ రోజు మనకు చాలా తక్కువ మంది మహిళా భౌతిక శాస్త్రవేత్తలు ఉండటం విషాదం." [3]
ఎనిమిదేళ్ల పాటు టాటా ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫండమెంటల్ రీసెర్చ్ లో పనిచేసి పీహెచ్ డీ తర్వాత భారత్ కు తిరిగి వచ్చారు. టిఐఎఫ్ఆర్లో ఉన్న సమయంలో, చౌదరి కాస్మిక్ కిరణ అధ్యయనాలు కె మెసాన్ల ఆవిష్కరణకు బాగా దోహదం చేశాయి.బిభా 1953 లో తాత్కాలికంగా టిఐఎఫ్ఆర్ను విడిచిపెట్టి, తరువాత సెంటర్ నేషనల్ డి లా రెచెర్చే సైంటిఫిక్ (పారిస్) పరిధిలోని కాస్మిక్ కిరణ భౌతిక శాస్త్రవేత్త ఎల్ లెప్రిన్స్ రింగుయెట్ ప్రయోగశాలలో చేరారు. ఆమె ఆల్ప్స్ లోని క్లౌడ్ చాంబర్లలో అనేక కొత్త కె మెసాన్లను అధ్యయనం చేసి గుర్తించింది, 1957 లో నువోవో సిమెంటోలో పరిశోధనను ప్రచురించింది. 1954 లో ఆమె మిచిగాన్ విశ్వవిద్యాలయంలో విజిటింగ్ రీసెర్చర్గా ఉన్నారు. హోమీ భాభా ఇంకా టాటా ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఫండమెంటల్ రీసెర్చ్ ను స్థాపించడం వల్ల ఆమె నియమించబడింది, ఉత్తమ గ్రాడ్యుయేట్ విద్యార్థులపై సలహా కోసం ఆమె థీసిస్ ఎగ్జామినర్లను సంప్రదించింది. ఫిజికల్ రీసెర్చ్ లాబొరేటరీలో చేరి కోలార్ గోల్డ్ ఫీల్డ్స్ ప్రయోగాల్లో పాలుపంచుకుంది. సాహా ఇనిస్టిట్యూట్ ఆఫ్ న్యూక్లియర్ ఫిజిక్స్ లో పనిచేయడానికి కోల్ కతాకు వెళ్లారు.[3] ఆమె ఫ్రెంచ్ భాషలో భౌతిక శాస్త్రాన్ని బోధించింది.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ The University of Manchester Library Archived Information.
- ↑ Roy, Pragya (2019-06-18). "Bibha Chowdhuri: The Invisibilised Physicist| #IndianWomenInHistory". Feminism In India (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). Retrieved 2019-12-21.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Bhattacharya, Amitabha (2018). "The woman who could have won a Nobel". The Telegraph (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2018-11-28.
- ↑ 4.0 4.1 Roy, S. C.; Singh, Rajinder (2018). "Historical Note: Bibha Chowdhuri – Her Cosmic Ray Studies in Manchester". Indian Journal of History of Science. 53 (3). doi:10.16943/ijhs/2018/v53i3/49466. ISSN 0019-5235.
- ↑ "Bibha Chowdhuri – A Forgotten Legend". whastic.com. 15 August 2020. Retrieved 12 September 2020.