పి. ఆర్. తిప్పేస్వామి
పి. ఆర్. తిప్పేస్వామి | |
|---|---|
| జననం | పటేల్ రుద్రప్ప తిప్పేస్వామి 11 ఆగస్టు 1922 |
| మరణం | 7 ఏప్రిల్ 2000 (aged 77) మైసూర్, కర్ణాటక, భారతదేశం |
| జాతీయత | భారతీయుడు |
| ఇతర పేర్లు | PRT |
| విద్యాసంస్థ | చామరాజేంద్ర అకాడమీ ఆఫ్ విజువల్ ఆర్ట్స్ (CAVA), మైసూర్ |
| వృత్తి | కళాకారుడు, జానపద రచయిత, రచయిత |
| తల్లిదండ్రులు | పటేల్ రుద్రప్ప, లక్ష్మమ్మ |
పి.ఆర్.తిప్పేస్వామి (ఆగష్టు 11, 1922 - ఏప్రిల్ 7, 2000) కర్ణాటకకు చెందిన కళాకారుడు, జానపద కళాకారుడు. పీఆర్టీగా ప్రసిద్ధి చెందాడు. 1968లో మైసూరులో "ఫోక్లోర్ మ్యూజియం" స్థాపనలో కీలక పాత్ర పోషించాడు. మ్యూజియానికి మొదటి క్యూరేటర్ కూడా ఆయనే. ఈ జానపద మ్యూజియంలో కర్ణాటక నలుమూలల నుండి వచ్చిన కళలు , హస్తకళల ప్రాతినిధ్య సేకరణ ఉంది. పి.ఆర్.తిప్పేస్వామి కర్ణాటక నలుమూలల నుంచి మెటీరియల్ తెప్పించి వసూళ్లు పెంచాడు. చిత్రదుర్గ జిల్లాలోని దొడ్డేరి గ్రామంలో 200 సంవత్సరాల క్రితం దివంగత పి.ఆర్.తిప్పేస్వామి ముత్తాత స్థానికంగా తయారు చేసిన "సిరా" మ్యూజియంలోని ప్రదర్శనలలో ఒకటి.[1]
కుటుంబం
[మార్చు]ఆయన 1922 ఆగస్టు 11న జన్మించాడు. చిత్రదుర్గ జిల్లా హిరియూర్ తాలూకాలోని హార్తికోటే గ్రామానికి చెందిన ఆయన. తండ్రి పటేల్ రుద్రప్ప, తల్లి లక్ష్మమ్మ, తాత పటేల్ తిప్పయ్య. అతని తండ్రి, తాత "హార్తికోట్" గ్రామానికి పటేల్ (గ్రామ పెద్ద) గా పనిచేశాడు, వారి న్యాయం, నైతికత కోసం చుట్టుపక్కల గ్రామాలలో ప్రజాదరణ పొందారు. వీరు జిల్లా బోర్డు సభ్యులుగా కూడా పనిచేశాడు.
నిజానికి తిప్పేస్వామి కుటుంబంలో మొదటి కుమారుడు కావడంతో పటేల్ కావాల్సి ఉంది. అతను ఆర్ట్స్ వైపు మళ్లించబడి, ఉన్నత చదువుల కోసం గ్రామాన్ని విడిచిపెట్టినందున, అతని తమ్ముడు శివరుద్రప్ప గ్రామానికి పటేల్ అయ్యాడు.
తిప్పేస్వామి 2000 ఏప్రిల్ 7న మైసూరులో మరణించాడు.
కళాకారుడు
[మార్చు]ఆయన ఒక కళాకారుడు, జలవర్ణాలలో తన నైపుణ్యంతో తనకంటూ ఒక సముచిత స్థానాన్ని ఏర్పరచుకున్నాడు. గొప్ప కవి, రాష్ట్ర కవి కువెంపు తన స్వగ్రామమైన కుప్పల్లి ప్రకృతి సౌందర్యాన్ని సంగ్రహించే తన చిత్రాల నుండి ప్రేరణ పొంది, ఆ చిత్రాలకు స్ఫూర్తినిస్తూ ఒక కవిత రాశారు. ఆ 6-7 చిత్రాలు ఇప్పటికీ మైసూరులోని కువెంపు ఇంటి "ఉదయ రవి" లో అందుబాటులో ఉన్నాయి.
కళాకారుడిగా, మ్యూజియంలో ప్రదర్శించబడే జానపద కళ ప్రపంచంలోని అత్యంత ముఖ్యమైన , ముఖ్యమైన ప్రాతినిధ్యాల కోసం ఎలా, ఎక్కడ వెతకాలి అనే దానిపై మిస్టర్ తిప్పేస్వామి స్పష్టమైన దృష్టిని కలిగి ఉన్నారు. వాటిని మ్యూజియం కోసం సేకరించడానికి ఆయన కర్ణాటక అంతటా పర్యటించారు. 1968లో మైసూరు "జానపద సంగ్రహాలయం" స్థాపనలో ఆయన కీలక పాత్ర పోషించారు. ధర్మస్థల "మంజుషా మ్యూజియం" ఏర్పాటుకు కూడా ఆయన బాధ్యత వహించారు. ఆయన జలవర్ణాలైన 'గగన్ మహల్', 'కృష్ణదేవరాయ' లను ధర్మస్థల మ్యూజియంలో ప్రముఖంగా ప్రదర్శిస్తారు.
అవార్డులు
[మార్చు]తిప్పేస్వామి కవి, ఇంద్రశాస్త్రవేత్త కూడా. "కర్ణాటక లలిత కళా అకాడమీ" చైర్మన్ గా కూడా పనిచేసి 1999లో కన్నడ రాష్ట్రోత్సవం, కె.వెంకటప్ప అవార్డుతో పాటు మరెన్నో అవార్డులను గెలుచుకున్నారు.
ఆయన జీవితం, సాధించిన విజయాల స్మారక సంపుటి "హారతి జ్యోతి" 2007లో కర్ణాటక మాజీ విద్యాశాఖ మంత్రి శ్రీ హెచ్.విశ్వనాథ్ సంపాదకత్వంలో వెలువడింది.
2013లో తన బంధువులు, స్నేహితులు, అభిమానులు కలిసి పీఆర్ తిప్పేస్వామి ఫౌండేషన్ ట్రస్టును ఏర్పాటు చేశారు. ఈ ట్రస్టు ఆధ్వర్యంలో 2014 ఆగస్టు 12, 13, 14 తేదీలలో కన్నడ, సాంస్కృతిక శాఖ, కర్ణాటక లలితకళ, జానపద అకాడమీ, మైసూరులోని శ్రీ కళానికేతన స్కూల్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ సంయుక్తంగా 3 రోజులపాటు "పి.ఆర్.టి కళాసంబ్రమ" కార్యక్రమాన్ని నిర్వహిస్తున్నాయి.
గుల్బర్గా చెందిన సీనియర్ కళాకారుడు ఎ. ఎస్. పాటిల్ కు "పిఆర్టి కళాసంభ్రమ" ముగింపు కార్యక్రమంలో పిఆర్టి (పిఆర్ తిప్పేస్వామి కళా ప్రశస్తి) పేరిట ఒక అవార్డును సిఎం సిద్ధారామయ్య అందజేశారు.
ఇదే కార్యక్రమంలో రచయిత్రి మానస సంపాదకత్వంలో "కాయకా యోగి" అనే స్మారక చిహ్నాన్ని మైసూరు విశ్వవిద్యాలయం ఉపకులపతి ప్రొఫెసర్ కె.ఎస్.రంగప్ప, కళాకారుడు డేవిడ్ దర్శకత్వం వహించిన డాక్యుమెంటరీ చిత్రాన్ని సహకార శాఖ మంత్రి హెచ్.ఎస్.మహదేవప్రసాద్ విడుదల చేశారు. పిడబ్ల్యుడి మంత్రి డాక్టర్ హెచ్ సి మహదేవప్ప ఈ కార్యక్రమానికి అధ్యక్షత వహిస్తారు. 3 రోజుల పాటు జరిగే ఈ కలశంబరంలో మంత్రులు వి.శ్రీనివాసప్రసాద్, దేవసేన, సుత్తూరు శ్రీ తదితరులు పాల్గొన్నారు. వర్క్ షాప్ లో 25 మంది ఆర్టిస్టులు పాల్గొంటున్నారు.
సాహిత్య రచనలు
[మార్చు]"శిల్పి సంకుల", "కలకోశం", "కలవిద కంద", "హోరట్గర కెంచప్ప", "బెలేడు బండ భారతీయ చిత్రకళే" మొదలైనవి ఇతని ముఖ్యమైన రచనలు. ఇతని బహుళ ప్రతిభ కారణంగా "చతుర్ముఖ బ్రహ్మ" (నాలుగు ముఖాల బ్రహ్మ) అని పిలువబడ్డాడు. ఆయన రచనలకు, ముఖ్యంగా పెయింటింగ్స్ కు ఎంతో మంది అనుచరులు, అభిమానులు ఉన్నారు. అనేక సంఘాలు, అభిమాన సంఘాలు క్రమం తప్పకుండా ఆయన పెయింటింగ్స్ సెమినార్లు, ఎగ్జిబిషన్లు నిర్వహిస్తుంటాయి. ఆయన రచనలకు గుర్తింపుగా బెంగళూరులో స్మారక చిహ్నం నిర్మించాలనే డిమాండ్ ఉంది.
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "P.R. Thippeswamy 'Kala Sambhrama' on Sept. 5". Star of Mysore (in అమెరికన్ ఇంగ్లీష్). 2019-09-03. Retrieved 2020-12-15.