పాటియాలాకు చెందిన మెహతాబ్ కౌర్
మెహతాబ్ కౌర్ (14 సెప్టెంబర్ 1922 - 24 జూలై 2017) పాటియాలా తొమ్మిదవ, చివరి పాలక మహారాజా యాదవీంద్ర సింగ్ (1913-1974) రెండవ భార్య. ఆమె పంజాబ్ మాజీ ముఖ్యమంత్రి అమరీందర్ సింగ్ తల్లి. 1971 లో పూర్వపు భారతీయ సంస్థానాధీశుల బిరుదులను తొలగించకపోయి ఉంటే, ఆమె భర్త మరణానంతరం ఆమెను రాజమాత (రాణి తల్లి) గా పరిగణించేవారు, ప్రజాదరణ పొందిన వాడుకలో దీనిని సాధారణంగా అలా పిలిచేవారు.
ప్రారంభ సంవత్సరాలు
[మార్చు]మెహతాబ్ కౌర్ పంజాబ్ ప్రావిన్స్ (బ్రిటిష్ ఇండియా) లోని లుధియానాలో మొహిందర్ కౌర్ గా జన్మించింది, పాటియాలా రాష్ట్రానికి చెందిన ఒక గొప్ప వ్యక్తి, పాటియాలా రియాసత్ ప్రజ్ఞా మండల్ (పాటియాలా స్టేట్ పీపుల్స్ ఫోరం, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ పార్టీకి అనుబంధ సంస్థ) సభ్యురాలు సర్దార్ హర్ చంద్ సింగ్ జైజీ (షెర్గిల్) కుమార్తె. ఆగస్టు 1938 లో, ఆమె 16 వ పుట్టినరోజుకు ఒక నెల ముందు, ఆమె పాటియాలా పాలక మహారాజా యాదవీంద్ర సింగ్ను వివాహం చేసుకున్నారు.[1] ఆమె మహారాజు రెండవ భార్య. సీనియర్ మహారాణి పేరు మోహిందర్ కౌర్, ఆమె సహ భార్యను స్వాగతించడానికి ప్యాలెస్లో ఉన్నందున, చిన్న మొహిందర్ కౌర్ మెహతాబ్ కౌర్ అనే కొత్త పేరును పొందింది.
మహారాణిగా
[మార్చు]
ఈ వివాహానికి కొన్ని నెలల ముందు యద్విందర్ సింగ్ తన తండ్రి తరువాత పాటియాలా మహారాజుగా బాధ్యతలు చేపట్టారు. అతని మొదటి వివాహం సంతానం లేనిది (మిగిలిపోయింది). అయితే, వివాహం జరిగిన 10 నెలలకే మెహతాబ్ కౌర్ దౌత్యవేత్త, రాజకీయ నాయకుడు నట్వర్ సింగ్ కు కాబోయే భార్య హేమిందర్ కౌర్ అనే కుమార్తె జన్మించడంతో తల్లి అయ్యారు. మరుసటి సంవత్సరం రూపిందర్ కౌర్ అనే మరో కుమార్తె జన్మించింది, తరువాత మార్చి 1942 లో చాలా కాలంగా ఎదురుచూస్తున్న వారసుడు అమరీందర్ సింగ్ జన్మించారు. ఆయన తరువాత 1944 లో రెండవ కుమారుడు మల్విందర్ సింగ్ జన్మించారు.[1]
భారతదేశానికి 1947లో స్వాతంత్ర్యం వచ్చింది. 1948 జూలై 15 న పాటియాలా సంస్థానం భారత యూనియన్లో విలీనం చేయబడింది, మహారాజా పాలక అధికారం ముగిసింది. పాటియాలా కొన్ని ఇతర సంస్థానాలతో విలీనం చేయబడి పిఇపిఎస్యు (పాటియాలా అండ్ ఈస్ట్ పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్) ఏర్పడింది, ఇది భారత యూనియన్లోని ఒక రాష్ట్రం. యద్విందర్ సింగ్ ఈ కొత్త రాష్ట్రానికి రాజప్రముఖ్ లేదా ఉత్సవ గవర్నర్ గా నియమించబడ్డారు. పాటియాలా రాజకుటుంబం వారి పరిస్థితి కొత్త వాస్తవాలకు సర్దుబాటు చేయడానికి శ్రద్ధగా పనిచేసింది, మహారాణి మెహతాబ్ కౌర్ (ఇప్పుడు ఆమె పిలువబడే పేరు) పరివర్తనలో ముఖ్యమైన సహకారం అందించింది.
భారతదేశం విభజన మూల్యం చెల్లించి స్వాతంత్ర్యం పొందింది, పంజాబ్ ప్రావిన్స్ ఆ క్రూరమైన తిరుగుబాటు భారాన్ని భరించింది. పాటియాలా, భారతదేశం, పాకిస్తాన్ మధ్య కొత్తగా నిర్వచించబడిన సరిహద్దుకు సమీపంలో ఉన్న ఒక ప్రధాన పట్టణంగా, పదుల సంఖ్యలో హిందూ, సిక్కు శరణార్థులను అందుకుంది, వారు పాకిస్తాన్గా మారిన భూభాగాలలోని తమ ఇళ్లను విడిచిపెట్టవలసి వచ్చింది. పాటియాలా రాజకుటుంబం ఈ శరణార్థులకు సహాయంగా అనేక శిబిరాలు, సహాయ ప్రాజెక్టులను నిర్వహించింది. ముఖ్యంగా ఇద్దరు మహారాణిలు సహాయక వంటశాలలు, వారికి వైద్య ఏర్పాట్లను పర్యవేక్షించారు.
రాజకీయ జీవితం
[మార్చు]తన రాష్ట్రం పాటియాలా, తూర్పు పంజాబ్ స్టేట్స్ యూనియన్లో విలీనం చేయబడిన సమయంలో, మహారాజాకు జీవితాంతం పిఇపిఎస్యు రాజప్రముఖ్ (ఉత్సవ గవర్నర్) పదవి ఇవ్వబడింది. ఏదేమైనా, 1956 లో, భారతదేశంలో అంతర్గత సరిహద్దులను మరింత పునర్వ్యవస్థీకరించిన తరువాత పిఇపిఎస్యు పటం నుండి అదృశ్యమైంది, మహారాజా పదవి బాధ్యతలను (సౌకర్యాలను) పూర్తిగా కోల్పోయారు.[2][3]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 "Obituary | A sister, a guardian, the royal mother: Rajmata of Patiala is no more". Hindustan Times (in ఇంగ్లీష్). 2017-07-24. Retrieved 2023-10-28.
- ↑ "Rajmata Mohinder Kaur no more". The Tribune. 25 July 2017. Archived from the original on 25 జూలై 2017. Retrieved 25 July 2017.
- ↑ Tribune of India Its development vs Panth in Patiala