పంచతంత్రం

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search

పంచతంత్రం ప్రపంచ సాహిత్యానికి భారతదేశం అందించిన గొప్ప రచనలలో ఎన్నదగినది. క్రీ. శ. 5వ శతాబ్దం (తేదీ వివాదాస్పదం) లో విష్ణుశర్మ అనే గురువర్యుడు సంస్కృత భాషలో రచించిన ఈ గ్రంథం ఎన్నో ప్రపంచ భాషలలోకి అనువదింపబడి, ఎంతో ప్రాచుర్యం పొందింది. తన వద్ద విద్య నేర్చుకోదలచిన విద్యార్థులకు పాఠ్యగ్రంధంగా ఈ పుస్తకాన్ని ఆయన రచించాడు. ఐదు భాగాలుగా విభజించిన ఈ పుస్తకం అనేక చిన్నచిన్న కథ ల సమాహారం. మానవ జీవితంలో అవసరమైన ఎన్నో ధర్మాలను, నీతి సూత్రాలను చక్కటి కథల రూపంలో, ఆసక్తికరమైన కథనంతో విష్ణుశర్మ బోధించాడు. (మొయిద్ సిద్దికి అనే రచయిత తన "కార్పొరేట్ సోల్" పుస్తకంలో విష్ణుశర్మ, ఆర్య చాణక్యుడు ఒక్కరే అని రాశాడు.)

నేపథ్యం

[మార్చు]

దక్షిణ భారతాన మహిళారూప్యము అనే రాజ్యానికి అమరశక్తి రాజు. ఆతనికి బహుశక్తి, ఉగ్రశక్తి, అనంతశక్తి అని ముగ్గురు కొడుకులు. ఆ ముగ్గురు చదువుసంధ్యలు లేక మూర్ఖుల వలె తయారయ్యారు. ఎంత ప్రయత్నించినప్పటికీ వారికి చదువుపై శ్రద్ధ కలుగలేదు. మనోవేదన చెందిన రాజు తన బాధను మంత్రుల వద్ద వ్యక్తపరచి తరుణోపాయం సూచింపుమన్నాడు. ఒక మంత్రి విష్ణుశర్మ అనే పండితుడి గురించి చెప్పి, అతనికి రాకుమారులను అప్పగింపుమని సలహా ఇచ్చాడు.

రాజు విష్ణుశర్మను పిలిపించి, రాకుమారుల చదువు విషయమై తన వేదనను వివరించి, 'నా బిడ్డలకు విద్యా బుద్ధులు నేర్పండి. మీకు తగిన పారితోషికం ఇస్తాను' అని అన్నాడు. విష్ణుశర్మ బదులిస్తూ 'నేను విద్యను అమ్ముకోను. నీ బిడ్డలను నీతిశాస్త్ర కోవిదులను చేస్తాను. నాకేవిధమైన పారితోషికం అవసరం లేదు' అని చెప్పి రాకుమారులను తీసుకొని వెళ్ళాడు.

వారికి బోధించదలచిన పాఠ్య ప్రణాళిక ప్రకారం కొన్ని కథలను స్వయంగా రచించి, బృహత్కథ నుండి కొన్ని కథలను గ్రహించి, పంచతంత్రమును రచించాడు. ఆ కథలను వారికి చెప్పి, నీతిని బోధించి ఆరు నెలలలో వారిని నీతిశాస్త్ర కోవిదులను చేసి, రాజునకు ఇచ్చిన మాటను చెల్లించుకున్నాడు.

విశిష్టత

[మార్చు]

విషయ పరిజ్ఞానం, బోధనా సామర్థ్యం, చక్కని పాఠ్య ప్రణాళిక ఉంటే, చదువంటే ఇష్టము, ఆసక్తి లేని వారికి కూడా బోధించి విద్యావంతులను చెయ్యవచ్చని 5 వ శతాబ్దం లోనే (లేక క్రీస్తు పూర్వం 3 వ శతాబ్దమా?) విష్ణుశర్మ నిరూపించాడు. 1500 సంవత్సరాల నాటి ఈ రచన ఈనాటికీ ప్రతి సమాజానికీ అనుసరణీయమే, ఆమోదయోగ్యమే! అదే పంచతంత్రం యొక్క విశిష్టత.

పంచతంత్రం 5 విభాగాల, 84 కథల సంపుటి. కథలలోని పాత్రలు ఎక్కువగా జంతువులే. పాత్రల పేర్లు వాటి మనస్తత్వాన్ని, సహజ ప్రవృత్తినీ, నడతను సూచిస్తూ ఉంటాయి. కథనం సరళంగా ఉంటూ, సామెతలు, ఉపమానాలను గుప్పిస్తూ, ఎంతో ఆసక్తికరంగా సాగుతుంది. సమాజం గురించి, వ్యవస్థ, మానవ ధర్మం గురించిన ఎన్నో విషయాలు కథలలో మిళితమై వస్తాయి. పంచతంత్రం ఒక ప్రాంతానికి, ఒక కాలానికి పరిమితం కాని, చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయే సార్వత్రిక విజ్ఞానం.

భాగాలు

[మార్చు]

పంచతత్రం 5 విభాగాలుగా ఉన్న చక్కని ఆకృతి గల రచన. ప్రతి విభాగానికి ఒక విశిష్టమైన, విలక్షణమైన లక్ష్యం కనపడుతుంది. విభాగాల పేర్లు, ఒక్కొక్కదానిలోని కథల సంఖ్య ఇలా ఉన్నాయి.

భాగం పేరు అర్థం కథల సంఖ్య
1 మిత్ర భేద; మిత్రభేదము మిత్రులని విడదీయడం 22
2 మిత్ర సంప్రాప్త; మిత్ర లాభము మిత్రులని సంపాదించడం 6
3 కాకోలూకీయము కాకులు, గుడ్లగూబలు 16
4 లోభప్రనాశమ్‌; లుబ్ధ నాశము సంపదలను కోల్పోవడం 11
5 అపరీక్షితకారకం; అసంప్రేక్ష్య కారిత్వము చెడు చేయకోరడం (బుద్ధిహీనంగా చర్య తీసుకోవడం ) 14

మొదటి నాలుగు భాగాలలో జంతువులు ప్రధాన పాత్రలు కాగా, ఐదవ దానిలో మానవులు ప్రధాన పాత్రలు

కథాంశం

[మార్చు]

పంచతంత్రం ఒక అద్భుతమైన కల్పిత కథల సంకలనం. వీటిలో ఎక్కువ కథల్లో జంతువుల పాత్రలు ఎక్కువ. ఆయా జంతువుల శీలాలు, ప్రవర్తనలు మనకి తెలిసినవే:[1] ఇది ముగ్గురు అవివేకులైన రాజకుమారులకు నీతి బోధిస్తుంది.[2] నీతి అనేది పాశ్చాత్య భాషలలోకి అనువదించడానికి కష్టమైనప్పటికీ, దీని అర్థం "వివేకంగల ఐహికమైన ప్రవర్తన" లేదా "జీవితంలో వివేకవంతమైన ప్రవర్తన".[3]

ఒక చిన్న పరిచయం మినహా - ఈ కథ రచయిత విష్ణు శర్మ రాకుమారులకు వివరిస్తున్నట్లు నడుస్తుంది. దీనిలో ప్రతి భాగం ఒక ప్రధాన కథను కలిగి ఉంటుంది, దీనిలో ఒక పాత్ర, మరొక పాత్రతో కథ చెబుతున్నట్లు పలు పిట్ట కథలు ఉంటాయి.[4] ఈ కథలు రష్యన్ బొమ్మలు వలె ఒకదానిలో ఒకటి ఉంటాయి, ఒక కథాంశం వేరొకదానిలో ప్రారంభమవుతుంది, కొన్నిసార్లు మూడు లేదా నాలుగు కథలు ప్రారంభమవుతాయి. ఈ కథలు కాకుండా, పాత్రలు కూడా వాటి ఉద్దేశ్యాన్ని వివరించడానికి పలు సంక్షిప్త రచనలు పేర్కొంటాయి.[5]

మిత్రభేదం, స్నేహితులని విడదీయడం

మొదటి పుస్తకంలో, అడవి రాజు అయిన పింగళక అను సింహం, సంజీవక అనే ఒక ఎద్దు మధ్య స్నేహం చిగురిస్తుంది. కరటక ('భయంకరమైన అరుపు'), దమనక ('విజయం') అనేవి సింహం రాజుకి సేవకులైన నక్కలు. కరటక సలహాకు వ్యతిరేకంగా దమనక అసూయతో సింహం - ఎద్దుల మధ్య స్నేహాన్ని పాడుచేస్తుంది. ఈ అంశం ముఫ్పై కథలుగా విభజించబడింది, వీటిలో ఎక్కువ కథలను రెండు నక్కలు చెబుతాయి. ఇది ఐదు పుస్తకాల్లో అతిపెద్ద పుస్తకం, మొత్తం రచనలో ఇది 45% ఉంటుంది.

మిత్రసంప్రాప్తి, "మిత్ర లాభం, స్నేహితులను సంపాదించడం.

ఇది కాకి యొక్క కథ. వలలో చిక్కుకున్న పావురాల గుంపుని విడిపించేందుకు సహాయపడిన ఎలుకను చూసి, ఇతరులు అడ్డగించినప్పటికీ, ఎలుకతో స్నేహంగా ఉండటానికి కాకి నిర్ణయించుకుంటుంది. కథలో వీటితో తాబేలు, కొంగ స్నేహం చేస్తాయి. కొంగ వలలో చిక్కుకున్నప్పుడు, దానిని రక్షించేందుకు ఒకదానికొకటి సహకరించుకుంటాయి , తర్వాత మళ్లీ వలలో చిక్కుకున్న తాబేలును రక్షించేందుకు కలిసి పనిచేస్తాయి. ఇది మొత్తం కథలో 22% ఉంటుంది.

కాకోలూకీయం, కాకులు , గుడ్లగూబలు.

ఇది కాకులు, గుడ్లగూబల మధ్య యుద్ధం గురించి తెలుపుతుంది. కాకుల్లో ఒక కాకి తన ప్రత్యర్థి గుడ్లగూబ బృందంలో ప్రవేశించడానికి దాని స్వంత బృందం నుండి వెళ్లగొట్టినట్లు నటిస్తుంది. ఇలా చేయడం ద్వారా వారి రహస్యాలను తెలుసుకుంటుంది , వాటి బలహీనతలను కూడా తెలుసుకుంటుంది. అది తర్వాత తన కాకుల బృందాన్ని సమావేశపరిచి, గుడ్లగూబలు నివసిస్తున్న గుహ అన్ని ప్రవేశద్వారాల్లో మంట పెట్టి, వాటి శ్వాసను అడ్డగించడం ద్వారా చంపుదామని చెబుతుంది. ఇది మొత్తం కథలో 26%ఉంటుంది. [6]

లాభప్రానాసం, సంపదలను కోల్పోవడం.

ఇది కోతి, మొసలి మధ్య కృత్రిమంగా ఏర్పడిన సహజీవన సంబంధం చుట్టూ తిరుగుతుంది. మొసలి దాని భార్య కోలుకునేలా చేసేందుకు కోతి యొక్క గుండెను సాధించడానికి వారి మధ్య సంబంధంతో కుట్ర పన్నుతుంది; ఈ విషయం తెలుసుకున్న కోతి, ఈ కుట్రను ఛేదిస్తుంది.

అపరీక్షితాకారణకమ్, ఆతురతతో చర్య.

ఒక బ్రాహ్మణుడు తన కుమారుడిని అతని స్నేహితుడైన ఒక ముంగిసతో విడిచి పెట్టి వెళతాడు, తిరిగి వచ్చిన తర్వాత, ఆ ముంగిస నోటికి ఉన్న రక్తాన్ని చూసి, దానిని అనుమానించి చంపేస్తాడు. అతను తర్వాత ఆ ముగింస ఒక పాము బారినుండి తన కొడుకును రక్షించిందని తెలుసుకుంటాడు.

అనుకరణలు

[మార్చు]

14 వ శతాబ్దం ప్రాంతాలలో నారాయణుడు అనే పండితుడు వివిధ గ్రంథాలనుండి సేకరించిన కథలతో హితోపదేశము అనే గ్రంథాన్ని సంస్కృతంలో రచించాడు. అందులో మిత్రలాభము, సుహృద్భేదము, విగ్రహము, సంధి అనే నాలుగు భాగాలు ఉన్నాయి. ఈ పుస్తకం కూడా పంచతంత్రం వలెనే ప్రారంభమై అలాగే సాగుతుంది. దీనిలో కూడా విష్ణుశర్మ అనే పండితుడు రాకుమారులకు వివిధ కథల ద్వారా విద్యాబోధన చేస్తాడు. అక్కడక్కడా కథా స్థలాలు, పాత్రల పేర్లలో మార్పులు తప్పించి, గ్రంథం పూర్తిగా పంచతంత్రం పోకడలోనే ఉంది.

హితోపదేశం అచ్చు పంచతంత్రం లాగానే ఉండటంతో కాలక్రమేణా పంచతంత్రం విషయం లోని విభాగాలు ఏవి అనే విషయంపై కొన్ని సందిగ్ధాలు ఏర్పడ్డాయి.

సా.శ. 1199లో పూర్ణభద్రుడు పంచాఖ్యానక అనే పేరుతో, 1656-60 లో మేఘవిజయుడు పంచాఖ్యానోద్ధార అనేపేరుతో ప్రచురించిన మరి రెండు అనుకరణలు కనబడుతున్నాయి. ఈ రచయితలిద్దరూ జైన మతస్థులు.ఇవికాక సరళమైన భాషలోకి విశేషంగా సంగ్రహపరచిన పంచతంత్రమ్పేరుతో మరియొక అనుకరణ కూడా ఉంది. ఇవి ముఖ్య అనుకరణలు కాగా, ఇరవై వరకు వేరే అనుకరణలు ఉన్నాయి. వేర్వేరు ప్రాంతాలలో విభిన్న సంక్షిప్త రూపాలలో ఇవి లభిస్తున్నవి. కాని తంత్రాఖ్యాయికి అనే పేరుతో కాశ్మీరు, నేపాలు పరిసర ప్రాంతాలలో లభించినది ప్రస్తుతం లభించినవాటిలో అతి పురాతనమైనది.

బౌద్ధ, జాతక కథలే పంచతంత్రానికి మాతృకలని ఒక వాదం ఉంది.కాదు, జైన గాథలని మరొక వాదం ఉంది.కాని చాలా మంది చరిత్ర కారులు దీనిని తోసిపుచ్చారు. ఇందుకంటే బౌద్ధ, జైన ధర్మాలు బోధించే నీతికి, పంచతంత్రంలోని నీతికి తూర్పు, పడమర వ్యత్యాసం ఉంది.పంచతంత్రంలోని నీతి లౌకిక యుక్తుల ద్వారా ఏవిధంగా విజయం సాధించ గలమో, ముఖ్యంగా రాజ్యపాలనా వహించ వలసిన క్షత్రియులు ఏయే విధాల ద్వారా కార్య సాధకులు కాగలరో ఇందులో వివరించుట జరిగింది.

తెలుగు అనువాదాలు

[మార్చు]

తెలుగు లో అయిదు అనువాదాల వరకు వచ్చినట్లు తెలుస్తోంది. వాటి రచయితలు:

  1. బైచరాజు వేంకటనాథుడు
  2. దూబగుంట నారాయణ కవి
  3. పరవస్తు చిన్నయసూరి
  4. వేములపల్లి ఉమామహేశ్వరరావు
  5. కందుకూరి వీరేశలింగం పంతులు
  6. పురాణ పండ రంగనాధ్ - బొమ్మల పంచతంత్రం

చిన్నయసూరి తన అనువాదానికి నీతి చంద్రిక అని పేరు పెట్టాడు. తెలుగులో ప్రసిద్ధి పొందిన అనువాదం ఇదే. కానీ ఈ అనువాదం పంచతంత్రాన్ని కాక నారాయణుడి హితోపదేశాన్ని అనువదించినట్లుగా కనిపిస్తుంది. పరవస్తు చిన్నయసూరి నీతిచంద్రిక రెండు భాగములను మాత్రమే రచించగా, మిగిలిన భాగాలను కందుకూరి వీరేశలింగం పంతులు రచించాడు. తెలుగు సాంప్రదాయంగా విరామచిహ్నాలు లేకుండా సాగిన వేములపల్లి ఉమామహేశ్వర రావు అనువాదం కూడా చదవదగ్గది.

పంచతంత్రం ధారావాహికగా

[మార్చు]

పంచతంత్రం ధారావాహికగా తెలుగులో ప్రచురించిన ఘనత చందమామ పత్రికకు దక్కింది. సరళమైన తెలుగులో, ఆకర్షణీయమైన బొమ్మలతో కొన్ని సంవత్సరాల పాటు, పంచతంత్రం ధారావాహికగా ప్రచురించారు.

ప్రపంచ సాహిత్య చరిత్రలో పంచతంత్రం

[మార్చు]

పంచతంత్ర (IAST: Pañcatantra, సంస్కృతం: पञ्चतन्त्र, 'ఐదు సూత్రాలు') పద్య, గద్యాల్లో రచించబడ్డ కల్పిత కథల సంగ్రహం. కొంతమంది విద్వాంసులు క్రీస్తు పూర్వం 3వ శతాబ్దంలో రచించినట్లు భావించే[7] మూల సంస్కృత రచనను విష్ణు శర్మ రచించాడు. అయితే, ఇది "మనం ఊహించడానికి కూడా సాధ్యం కాని జంతువుల కల్పిత కథలతో" పురాతన మౌఖిక సంప్రదాయాలని ఆధారంగా చేసుకుని రచించబడింది.[8] ఇది "ఖచ్చితంగా చాల ఎక్కువగా అనువదించబడిన భారతదేశపు సాహిత్య అంశం" అని చెప్పవచ్చు.[9] ఈ కథలు ప్రపంచంలో మంచి ప్రాచుర్యాన్ని పొందాయి.[10] ఉల్లేఖన Edgerton (1924):[11]

…there are recorded over two hundred different versions known to exist in more than fifty languages, and three-fourths of these languages are extra-Indian. As early as the eleventh century this work reached Europe, and before 1600 it existed in Greek, Latin, Spanish, Italian, German, English, Old Slavonic, Czech, and perhaps other Slavonic languages. Its range has extended from Java to Iceland… [In India,] it has been worked over and over again, expanded, abstracted, turned into verse, retold in prose, translated into medieval and modern vernaculars, and retranslated into Sanskrit. And most of the stories contained in it have "gone down" into the folklore of the story-loving Hindus, whence they reappear in the collections of oral tales gathered by modern students of folk-stories.

ప్రపంచ భాషలలోకి అనువాదాలు

[మార్చు]

ఇది పలు సంస్కృతుల్లో పలు పేర్లుతో పేరు గాంచింది. భారతదేశంలోనే, ఇది సంస్కృత తంత్రాఖ్యాయికా [12] (సంస్కృతం: तन्त्राख्यायिका) తో సహా కనీసం 25 పాఠాంతరాలను కలిగి ఉంది. ఇది హితోపదేశం అనే గ్రంథానికి ప్రేరణ అని చెప్పవచ్చు. ఇది 570 CEలో బోర్జుయా చే పహ్లావీ లోకి అనువదించబడింది. ఇది కళింగ, దమంగ్‌లు వలె ఒక సైరియాక్ అనువాదానికి ఆధారంగా మారింది.[13] పర్షియన్ విద్వాంసుడు అబ్దుల్లా ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫాచే 750 CEలో అరబిక్‌లోకి Kalīlah wa Dimnah వలె అనువదించబడింది[14] (అరబ్బీ: كليلة و دمنة‎). 12వ శతాబ్దం నుండి ఒక పర్షియన్ వెర్షన్ కలీలా, డిమ్నా [15] (ఫార్సీ: کلیله و دمنه‎) వలె పేరు పొందింది. ఇతర పేర్లల్లో Kalīleh o Demneh లేదా Anvār-e Soheylī [16] (ఫార్సీ: انوار سهیلی‎, 'ది లైట్స్ ఆఫ్ కానోపుస్') లేదా ది ప్యాబ్లెస్ ఆఫ్ బిడ్పాయి [17][18] (లేదా పిల్పాయి, పలు యూరోపియన్ భాషల్లో) లేదా ది మోరాల్ ఫిలాసాపియే ఆఫ్ డోనీ (ఆంగ్లం, 1570) ఉన్నాయి.

అరబిక్ సంస్కరణ

[మార్చు]

మధ్య పర్షియన్ నుండి ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫా పంచతంత్ర ను కలీలా వా దిమ్మా (Kalīla wa Dimna) వలె అనువదించాడు. దీనిని "మొట్టమొదటి అద్భుతమైన అరబిక్ సాహిత్య గద్యంగా భావిస్తారు."[19] సంస్కృత సంస్కరణ పహ్లవీ నుండి అరబిక్‌కు మారడానికి పట్టిన కొన్ని వందల సంవత్సరాల్లో కొన్ని ముఖ్యమైన తేడాలు సంభవించాయి:

  • పరిచయం, మొదటి పుస్తకంలోని ప్రధాన కథ మారిపోయాయి.[20]
  • రెండు నక్కల పేర్లు కలిలా, డిమ్నాగా మారాయి. 'పంచతంత్ర' అనే సంస్కృత పదం ఒక హిందూ అంశం వలె జోరాస్ట్రియన్ పహ్లవీలో సులభమైన సమాన పదం లేనందున, వాటి పేర్లు (కలిలా , డిమ్నా ) వారి రచనలో సాధారణ, సాంప్రదాయిక పేర్లుగా మారాయి.
  • మొదటి భాగం తర్వాత ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫాచే ఒక భాగం జోడించబడింది. ఎద్దు "షాంజాబెహ్" మరణానికి కారణంగా నక్క డిమ్నాని సంశయించి న్యాయస్థానంలో విచారణ చేస్తారు. .ఈ విచారణ రెండు రోజుల పాటు సాగుతుంది. తర్వాత పులి, చిరుతపులులు ముందుకు వచ్చి, డిమ్నాను దోషిగా నిర్ణయిస్తాయి. అతనికి చివరికి విశ్రాంతి ఇస్తారు.
  • కొన్ని జంతువుల పేర్లు మార్చబడ్డాయి. నాల్గవ భాగంలో మొసలి ఆల్గిలిమ్‌గా మారింది. ముంగిస వెజెల్ (ఒక రకమైన ముంగిస) గా మారింది. బ్రాహ్మణుడి పాత్రను ఒక "సన్యాసి"గా మార్చారు.

ప్రతి భాగానికి నీతిని జోడించాడు:

  1. ఇతరులను తప్పుగా అర్థం చేసుకోరాదు , స్నేహాన్ని కొనసాగించడానికి ప్రయత్నించాలి.
  2. (జోడించబడిన భాగం) నిజాన్ని ఎంతోకాలం దాచిపెట్టలేము.
  3. స్నేహితులు జీవితాన్ని పరిపూర్ణం చేసేవారు.
  4. మానసిక బలం , మోసం అనేవి చెడు స్వభావం కంటే బలమైనవి.
  5. స్నేహితులను వంచించరాదు , అన్ని సమయాల్లోనూ అప్రమత్తంగా ఉండాలి.
  6. తక్షణమే నిర్ణయాలను తీసుకోరాదు.

ఇతర కల్పిత కథలతో సంబంధాలు

[మార్చు]

పంచతంత్ర , "ఈసప్స్" (Aesop's) కల్పిత కథల్లోని కొన్ని కథల మధ్య పోలికలు ఉన్నాయి. ఉదాహరణలు: 'యాస్ ఇన్ ప్యాంథెర్స్ స్కిన్', 'యాస్ విత్అవుట్ హార్ట్ అండ్ ఇయర్స్'.[21] 'ది బ్రోకెన్ పాట్' అనేది ఈసప్ 'ది మిల్క్‌మెయిడ్ అండ్ హెర్ పెయిల్‌'తో, [22] ది గాడ్-గివింగ్ స్నేక్ అనేది ఈసప్ 'ది మ్యాన్ అండ్ ది సెర్పెంట్‌తో సారూప్యతను కలిగి ఉన్నాయి.[23] ఇతర ప్రధాన కథల్లో "టార్టాయిస్, గీస్, టైగర్, బ్రాహ్మిణ్ అండ్ ది జాకల్‌"లు ఉన్నాయి. ఇలాంటి జంతువుల కల్పితకథలు ప్రపంచంలోని ఎక్కువ సంస్కృతుల్లో కనిపిస్తాయి, అయితే కొంతమంది జానపద రచయితలు ఈ కథలకు భారతదేశాన్ని ప్రధాన వనరుగా భావిస్తారు.[24][25] దీనిని "ప్రపంచంలోని కల్పితకథల సాహిత్యానికి ప్రధాన అంశం"గా భావిస్తారు.[26]

ఫ్రెంచ్ కల్పితకథారచయిత జీన్ డె లా ఫాంటైన్ అతని రెండవ కల్పితకథలకు పరిచయంలో రచనకు అతని రుణపడిన మొత్తాన్ని ప్రముఖంగా ఒప్పుకున్నాడు:

"ఇది నేను ప్రజలకు అందించే రెండవ కల్పితకథల పుస్తకం... దీనిలో అత్యధిక భాగానికి నేను పిల్పే, ఒక భారతీయ సన్యాసి నుండి ప్రేరణ పొందనట్లు అంగీకరిస్తున్నాను."[27]

ఇది అరేబియన్ నైట్స్, సింధుబాద్‌లోనూ పలు కథలకు , పలు పాశ్చాత్య పిల్లల పాటలు , జానపద గేయ గాథలకు కూడా మూలంగా చెప్పవచ్చు.[28]

మూల కథ పై వివాదాలు

[మార్చు]

ఈ పంచతంత్రలోని పలు కథలు బౌద్ధ జాతక కథలులో కొన్ని కథలతో సారూప్యతను కలిగి ఉన్నాయి, దీనిని సుమారు 400 BCEలో చారిత్రాత్మక బుద్ధుడు మరణించడానికి ముందు సూచించినట్లు పేర్కొంటారు, కాని "ఈ కథలను బౌద్ధులు రచించలేదని స్పష్టమైంది. [...] రచయిత అతని కథలను జాతక కథలు నుండి కాని మహభారతం నుండి సేకరించాడో లేదా పురాతన భారతదేశంలోని మౌఖిక సాహిత్యం లోని సాధారణ కథల సంహితాన్ని చెబుతున్నాడో స్పష్టంగా తెలియలేదు."[29] పలువురు విద్వాంసులు వీటిని ప్రారంభ జానపద సంప్రదాయాల ఆధారంగా రచించినట్లు విశ్వసిస్తారు, అయితే సరైన నిర్ధారణ లేదు.[30] W. నోర్మాన్ బ్రౌన్ ఈ సమస్యపై చర్చించాడు, ఆధునిక భారతదేశంలో, పలు జానపద కథలు సాహిత్య మూలాల నుండి తీసుకున్నట్లు, జానపద కథల నుండి సాహిత్యాన్ని తీసుకోలేదని గుర్తించాడు.[31]

పంచతంత్రపై ప్రారంభ పాశ్చాత్య విద్వాంసుల్లో ఒకరు Dr. జానెస్ హెర్టెల్ పుస్తకాన్ని మాకియవెలిన్ పాత్రను కలిగి ఉన్నట్లు భావించాడు. ఇదే విధంగా, ఎడ్జెర్టన్ "ఇటువంటి 'నీతి' కథలు నైతికతపై ఆధారపడవు; అవి నీతిరహితమైనవి , తరచూ దుర్నీతి కథలు. ఇవి జీవితంలోని సంబంధాల్లో , ప్రత్యేకంగా ప్రభుత్వంలోని రాజకీయాల్లో గడసరితనం , ఆచరణీయ జ్ఞానాన్ని కీర్తిస్తాయ"ని పేర్కొన్నాడు.[21] ఇతర విద్వాంసులు ఈ నిర్ధారణను ఏకాభిప్రాయంగా కొట్టిపారేశారు , వాటిని dharma లేదా సరైన నీతి ప్రవర్తనను బోధించే కథలుగా భావించారు.[32] అలాగే:[33]

On the surface, the Pañcatantra presents stories and sayings which favor the outwitting of roguery, and practical intelligence rather than virtue. However, [..] From this viewpoint the tales of the Pañcatantra are eminently ethical. [...] the prevailing mood promotes an earthy, moral, rational, and unsentimental ability to learn from repeated experience[.]

ఆలివెల్లీ పరిశోధించినది:[29]

Indeed, the current scholarly debate regarding the intent and purpose of the Pañcatantra — whether it supports unscrupulous Machiavellian politics or demands ethical conduct from those holding high office — underscores the rich ambiguity of the text.

ఉదాహరణకు, మొట్టమొదటి ప్రధాన కథలో, చెడు దమనకా ('విజయం') విజయం సాధిస్తుంది, కరటాకా కాదు. ఎందుకంటే, ఇది కొంచెం కొంచెంగా పాశ్చాత్యదిశగా అనువదించబడుతున్న పరిణామంలో కాలిలా , డిమ్నా మొదటి భాగంలోని చెడు-విజయం సాధించే నేపథ్యం తరచూ జీయూష్, క్రిస్టియన్ , ముస్లిం మత గురువులచే దుర్మార్గంగా పేర్కొనబడింది - అయితే ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫా (అతని స్వంత గజిబిజి సమయంలో శక్తివంతమైన మతపరమైన మూఢభక్తులను శాంతిపర్చాలనే ఉద్దేశ్యంతోనే) జాగ్రత్తగా అతని అరబిక్ అద్భుత కథలోని మొదటి భాగం చివరిలో మొత్తం అదనపు భాగాన్ని జోడించాడు, దానిలో డిమ్నాను ఖైదు చేసినట్లు , విచారణ తర్వాత మరణ శిక్ష విధించినట్లు పేర్కొన్నాడు.

పూర్వ-ఇస్లామిక్ యదార్ధ ది పంచతంత్ర లో ఇటువంటి పిడివాద నీతి బోధన లేదు. 1888లో జోసెఫ్ జాకబ్స్ పరిశీలించినప్పుడు, "...అలా ఆలోచించినట్లయితే, కల్పితకథల చాలా raison d'être అనేది నీతిని సూచించకుండా దానికి వర్తిస్తుంది."[34]

వివిధ సంస్కృతులకు అనువాదాలు

[మార్చు]

ఆరవ శతాబ్దం నుండి నేటి వరకు ఈ రచన యొక్క పలు వేర్వేరు సంస్కరణలు , అనువాదాలు వెలువడ్డాయి.[35] యదార్ధ భారతీయ సంస్కరణ మొట్టమొదటిగా 570లో బోర్జుయాచే ఒక విదేశీ భాషలోకి అనువదించబడింది, తర్వాత 750లో అరబిక్‌లోకి అనువదించబడింది , ఇది అన్ని యూరోపియన్ సంస్కరణలకు మూలంగా మారింది.

ప్రారంభ వివిధ సంస్కృతుల అనువాదాలు

[మార్చు]

పంచతంత్ర దాని ప్రస్తుత సాహిత్య రూపాన్ని 4వ-6వ శతాబ్దాల CEలో సాధించింది, అయితే నిజానికి 200 BCEలో రచించబడింది. 1000 CEకి ముందు సంస్కృత పాఠాలు ఏవీ ఉనికిలో లేవు.[36] భారతీయ సాంప్రదాయం ప్రకారం, ఇది పండితుడు విష్ణు శర్మ రచించాడు. ఇది ప్రపంచ సాహిత్యంలో అత్యధిక ప్రభావంతమైన సంస్కృత రచనల్లో ఒకటిగా పేరు గాంచింది, ఇది భక్తులు వలె విచ్చేసిన బౌద్ధ మతగురువులచే ఉత్తరం నుండి టిబెట్ , చైనాకు , తూర్పు నుండి దక్షిణ తూర్పు ఆసియాకు ఎగుమతి అయ్యింది (మౌఖిక , సాహిత్య రూపాలు రెండింటిలోనూ).[37] ఇవి టిబెటిన్, చైనీస్, మంగోలియా, జావానీస్ , లావో ఉత్పన్నాలతో సహా అన్ని ఆగ్నేయ దేశాల్లో సంస్కరణలకు కారణమయ్యాయి.[28]

భారతదేశం నుండి రచనను బోర్జుయే తీసుకున్న విధానం

[మార్చు]

పంచతంత్ర 570 CEలో ఖోస్రూ I అనుషిరావన్ యొక్క సాసానిద్ సామ్రాజ్యంలో పశ్చిమప్రాంతాల్లో కూడా చేరుకుంది, ఇది అతను ప్రముఖ వైద్యుడు బోర్జుయే దీనిని సంస్కృతం నుంి మధ్య పర్షియన్ భాషలోకి అనువదించాడు, దీనిని Karirak ud Damanak [38] లేదా Kalile va Demne లిప్యంతరీకరించబడింది.[39]

షా నామా (ది బుక్ ఆఫ్ ది కింగ్స్ , ఫెర్డోసీ రచించిన పెర్షియా యొక్క గత 10వ శతాబ్దపు జాతీయ ఇతిహాసం)లో చెప్పిన కథ ప్రకారం, బోర్జుయే "ఒక వనమూలికను ఒక మిశ్రమంలో కలిపి, దానిని ఒక మృతదేహంపై జల్లినప్పుడు, అది తక్షణమే ప్రాణం పోసుకుంటుందని" చదివి, దానిని సాధించేందుకు హిందూ దేశానికి పర్యటన చేస్తానని అతని రాజు నుండి అనుమతిని అభ్యర్థించాడు.[40] అతను అక్కడికి చేరుకున్న తర్వాత, అతనికి అటువంటి వనమూలిక కనిపించలేదు, బదులుగా ఒక తెలివైన యోగి "వేరొక అంతర్వేశనాన్ని చెప్పాడు. ఆ వనమూలిక శాస్త్రజ్ఞుడు; శాస్త్రం అనేది కొండ, పలువురు దానిని చేరుకోలేకపోయారు. మృతదేహం అనేది జ్ఞానం లేని మనిషి, జ్ఞానం లేని మనిషి ఎక్కడైనా ప్రాణం లేకుండానే ఉంటాడు. జ్ఞానం ద్వారా మనిషి నూతన శక్తిని పొందుతాడు." ఆ యోగి కలీలా పుస్తకాన్ని సూచించాడు, అతను ఆ పుస్తకాన్ని చదివి, దానిని కొంతమంది పండితులతో అనువదించేందుకు రాజు యొక్క అనుమతిని పొందాడు.[40]

ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫాచే అరబిక్ రచన

[మార్చు]

బోర్జుయే యొక్క 570 CE పాహ్లావీ అనువాదం (Kalile va Demne, ప్రస్తుతం ఉనికిలో లేదు) కొద్దికాలంలోనే సైరియాక్‌లోకి అనువదించబడింది, సుమారు రెండు శతాబ్దాల తర్వాత 750 CEలో ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫాచే అరబిక్‌లోకి అరబిక్ శీర్షిక Kalīla wa Dimmaతో అనువదించబడింది.[41] పెర్షియాలో (ఇరాన్) ముస్లిం దండయాత్ర తర్వాత, ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫ్ యొక్క సంస్కరణ (నేటికి దాని పూర్వ-ఇస్లామిక్ సంస్కృత యథార్థ రచన నుండి రెండు భాషలు తొలగించబడ్డాయి) ప్రపంచ సాహిత్యాన్ని మెరుగుపరిచే కీలకమైన ఉనికిలో ఉన్న రచన వలె ఉద్భవించింది.[42] ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫా యొక్క రచనను మధురమైన అరబిక్ గద్య శైలికి ఒక నమూనాగా పేర్కొంటారు, [43], "అరబిక్ సాహిత్య గద్యంలో మొట్టమొదటి అద్భుత రచనగా భావిస్తారు."[19]

కొంతమంది విద్వాంసులు మిత్ర లాభ (స్నేహితులను పొందడం) యొక్క సంస్కృత నియమాలను వివరిస్తున్న రెండవ భాగం యొక్క ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫా యొక్క అనువాదం బ్రీథెర్న్ ఆఫ్ ఫ్యూరిటీకి (Ikwhan al-Safa ) సంఘటిత ఆధారంగా మారింది - పేరు తెలియని 9వ శతాబ్దపు CE అరబ్ సర్వ విద్యాపారంగతులు అద్భుత సాహిత్య ప్రయత్నం ఎన్‌సైక్లోపీడియా ఆఫ్ ది బ్రెథ్రెన్ ఆఫ్ సిన్సియారిటీ భారతీయ, పర్షియన్, గ్రీకు విజ్ఞానాన్నీ క్రోడీకరించింది. గోల్జిహెర్‌చే సూచించింబడిన ఒక సలహా, తర్వాత ఫిలిప్ K. హిట్టీ తన హిస్టరీ ఆఫ్ ది అరబ్స్‌లో ఈ విధంగా పేర్కొన్నారు "ఈ నామం Kalilah wa-Dimnah లో రింగ్డోవ్ కథ నుండి తీసుకుంది, దీనిలో కొన్ని జంతువులు విశ్వాసపాత్ర స్నేహితులు వలె మెలగడం (ikhwan al-safa ) ద్వారా వేటగాళ్ల వలల నుండి తప్పించుకోవడానికి ఒక దానికి ఒకటి సహాయం చేసుకున్నాయి." వారి జాతి వ్యవస్థలో ముఖ్యమైన భాగమైన రిసాలాలో (సంహతం) పరస్పర సహాయం గురించి బ్రెథ్రెన్ మాట్లాడినప్పుడు ఈ కథను ఒక ఉదాహరణగా పేర్కొన్నాడు.

మిగిలిన యూరోప్‌లో వ్యాప్తి

[మార్చు]

పంచతంత్ర యొక్క పూర్వ-ఆధునిక యూరోపియన్ అనువాదాలు అన్ని ఈ అరబిక్ సంస్కరణ నుండి తీసుకోబడ్డాయి. అరబిక్ నుండి ఇది 10వ లేదా 11వ శతాబ్దంలో సిరియాక్‌లోకి మళ్లీ అనువదించబడింది, 1080లో గ్రీకులోకి, 1121లో అబ్దుల్ మాలీ నాస్ర్ అల్లా మున్షీచే 'ఆధునిక' పర్షియన్‌లోకి, 1252లో స్పెయిన్‌లోకి (పురాతన క్యాస్టిలైన్, Calyla e Dymna ) అనువదించబడింది.

మరింత ముఖ్యంగా, ఇది 12వ శతాబ్దంలో రాబీ జోయెల్‌చే హీబ్రూలోకి అనువదించబడింది. ఈ హిబ్రూ సంస్కరణను జాన్ ఆఫ్ కాప్యూ Directorium Humanae Vitae, లేదా "డైరెక్టరీ ఆఫ్ హ్యూమెన్ లైఫ్" అనే పేరుతో లాటిన్‌లోకి అనువదించాడు, 1480లో ముద్రించాడు, ఇది అత్యధిక యూరోపియన్ సంస్కరణలకు మూలంగా మారింది. పంచతంత్ర యొక్క ఒక జర్మన్ అనువాదం Das Der Buch Beyspiele 1483లో ముద్రించబడింది, ఇది బైబిల్ ముద్రించిన తర్వాత గుటెన్‌బెర్గ్ యొక్క ప్రెస్ ముద్రించిన ప్రారంభ పుస్తకాల్లో ఒకటిగా పేరు గాంచింది.[28]

లాటిన్ సంస్కరణను 1552లో ఆంటోనియా ఫ్రాన్సికో డోనీ ఇటాలియన్‌లోకి అనువదించాడు. ఈ అనువాదం 1570లో మొట్టమొదటి ఆంగ్ల అనువాదానికి ఆధారంగా మారింది: సర్ థామస్ నార్త్ దీనిని ఎలిజబెథీన్ ఆంగ్లంలోకి ది ఫ్యాబ్లెస్ ఆఫ్ బిడ్పాయి: ది మోరల్ ఫిలాసఫీ ఆఫ్ డోనీ (జోసెఫ్ జాకబ్స్, 1888లో మళ్లీ ముద్రించబడింది) అనే పేరుతో అనువదించాడు.[17] లా ఫాంటైన్ 1679లో "ది ఇండియన్ సాగే పిల్పే" ఆధారంగా ది ఫ్యాబ్లెస్ ఆఫ్ బిడ్పాయిను ప్రచురించాడు.[28]

ఆధునిక కాలం

[మార్చు]

తులనాత్మక సాహిత్య రంగంలో వైతాళికుడు థియోడోర్ బెన్ఫే యొక్క అధ్యయనాలకు పంచతంత్ర ఆధారంగా చెప్పవచ్చు.[44] అతను పంచతంత్ర చరిత్ర చుట్టూ అలుముకున్న కొన్ని సందేహాలను నివృత్తి చేయడానికి ప్రయత్నాలను ప్రారంభించాడు, అతను హెర్టెల్ (Hertel 1908, Hertel 1912 harv error: multiple targets (2×): CITEREFHertel1912 (help), Hertel 1915), Edgerton (1924) రచనలో అన్నింటినీ ముగించాడు.[28] హెర్టెల్ భారతదేశంలో పలు శాఖలను ప్రత్యేకంగా పురాతన అందుబాటులోని సంస్కృత శాఖ కాశ్మీర్‌లోని తంత్రఖాయాయికా గుర్తించాడు, 1199 CEలో జైన్ సన్యాసి పూర్ణభద్రచే ఉత్తర పాశ్చాత్య కుటుంబ సంస్కృత రచన అని పిలిచే దానిలో మూడు ప్రారంభ సంస్కరణలు విలీనం చేయబడ్డాయి, పునరమర్చబడ్డాయి. "ఇవి అన్ని దేని నుండి సంగ్రహించబడ్డాయి అనే అంశంలో కోల్పోయిన సంస్కృత రచనలో ఉపయోగకర రుజువును అందించడానికి" ప్రయత్నించి ఎడ్గెర్టన్ అన్ని రచనలు ఒక నిమిషంలో చదివాడు, అతను అసలైన సంస్కృత పంచతంత్రాన్ని పునఃరూపొందించినట్లు విశ్వసించాడు; ఈ సంస్కరణను దక్షిణ కుటుంబ రచనగా పిలుస్తారు.

ఆధునిక అనువాదాల్లో, ఆర్థర్ W. రైడర్ యొక్క అనువాదం (Ryder 1925), పద్య భాగాన్ని పద్య భాగం, ప్రాసతో కూడిన కవిత్వాన్ని కవిత్వం వలె అనువదించాడు, ఇది ప్రజాదరణ పొందింది.[45] 1990ల్లో, పంచతంత్ర యొక్క రెండు ఆంగ్ల సంస్కరణలు ప్రచురించబడ్డాయి, పెంగ్విన్ (1993) చే చంద్ర రాజన్ యొక్క అనువాదం (వాయవ్య రచన ఆధారంగా), ఆక్స్‌ఫోర్డ్ విశ్వవిద్యాలయ ప్రచురణ కేంద్రం (1997) చే ప్యాట్రిక్ ఆలైవెల్లీ యొక్క అనువాదం (దక్షిణ రచన ఆధారంగా) ప్రచురించబడింది. ఆలైవెల్లీ యొక్క అనువాదం క్లే శాంస్క్రీట్ లైబ్రరీచే 2006లో మళ్లీ ప్రచురించబడింది.[46]

ఇటీవల రక్తమయమైన అబాసిద్ ఉమాయాద్ సామ్రాజాన్ని కూలదీసిన సమయంలో బాగ్దాద్‌లో ఇబ్న్ ఆల్-ముఖ్వాఫ్ అతని అద్భుత రచనను రచించేటప్పుడు అక్కడ చారిత్రాత్మక సాంఘిక పరిసరాలు బహుళసాంస్కృతిక కువైట్ కథారచయిత సులైమాన్ ఆల్-బాసిమ్‌చే ఒక మెరికలుగా ఉండే షేక్‌స్పియర్ యొక్క డ్రామా యొక్క అంశంగా (, ఎటువంటి సందేహం లేకుండా, శీర్షిక కూడా) మారింది.[47] ఇరాక్‌లో నేడు క్రమంగా పెరుగుతున్న రక్తదాహానికి ఒక వివరణాత్మక రూపకం వలె ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫా యొక్క జీవిత చరిత్ర సంబంధించిన నేపథ్యం పనిచేస్తుంది - స్పష్టమైన జాతి, మతం, రాజకీయ సమానతలతో సహా ఒక అనేకత్వ స్థాయిల్లో పౌరులు కొట్లాడుకునేందుకు ఒక చారిత్రాత్మక సుడిగుండంగా మారింది.

నవలారచయిత్రి డోరిస్ లెస్సింగ్ ఐదు పంచతంత్ర పుస్తకాల్లో[48] మొదటి రెండు పుస్తకాల రాంసే వుడ్ యొక్క 1980 "మళ్లీ చెప్పిన కథ"కు ఆమె పరిచయంలో ఇలా పేర్కొంది

"… it is safe to say that most people in the West these days will not have heard of it, while they will certainly at the very least have heard of the Upanishads and the Vedas. Until comparatively recently, it was the other way around. Anyone with any claim to a literary education knew that the Fables of Bidpai or the Tales of Kalila and Dimna — these being the most commonly used titles with us — was a great Eastern classic. There were at least twenty English translations in the hundred years before 1888. Pondering on these facts leads to reflection on the fate of books, as chancy and unpredictable as that of people or nations."

మూలాలు

[మార్చు]
  1. Ryder 1925, అనువాదకుని పరిచయం: "కనుక, సింహం బలమైనది కాని ఎద్దు చతురతను కలిగి లేదు, నక్క జిత్తులమారి, కొంగ తెలివిలేనిది, పిల్లి కపటి. ఇందులోని జంతువుల పాత్రలు మరింత స్పష్టమైన , మానవుల కంటే మరింత నగర ప్రాంతాల్లో నివసిస్తాయి, ఇక్కడ జీవితం యొక్క రూపాన్ని సిఫార్సు చేసారు- అన్ని మనోభావాలు చురుకైనవి, మోసగించనవి , స్వచ్ఛమైన అభిప్రాయాలు; ప్రతీ చెడు ఆదర్శానికి చలోక్తులను ఖండించే వీక్షణ, నిరంతర ఆనందానికి మూలాల సరిపోలని హాస్యంతో బయటిపెడుతుంది." , Olivelle 2006, pp. 26–31 చూడండి
  2. ఈ కారణంగానే, రాంసే వుడ్ దీనిని మిర్రర్స్ ఫర్ ప్రిన్సెస్ సాహిత్య ప్రక్రియకు ఒక ప్రారంభ పురోగామి వలె భావించాడు.
  3. Ryder 1925, అనువాదకుని పరిచయం: "పంచతంత్ర అనేది ఒక నీతి-శాస్త్ర లేగా నీతి రచన. నీతి అనే పదానికి అర్థం “జీవితంలో తెలివైన ప్రవర్తన.” ఈ పదానికి సరైన అర్ధాన్ని ఇచ్చే పదం ఆంగ్లం, ఫ్రెంచ్, లాటిన్ లేదా గ్రీకుల్లో లేదని తెలుసుకున్న తర్వాత పాశ్చాత్య నాగరకత కొంతవరకు సిగ్గు పడాలి. తర్వాత నీతి అనేది ఏమిటి అని వివరించడానికి పలు పదాలు ఉన్నప్పట్టికీ, ఒకటి స్పష్టమైన, ముఖ్యమైన , సంతృప్తి పరిచింది."
  4. Edgerton 1924, p. 4
  5. Ryder 1925, అనువాదకుని పరిచయం: "ఈ గద్య భాగాలు భీతి రచనలు , పరువు , అధికారం యొక్క ఇతర వనరుల నుండి తీసుకున్న అత్యధిక భాగంగా చెప్పవచ్చు. కొన్ని ఆంగ్ల మృగ-కల్పితకథల్లో జంతువులు వలె షేక్‌స్పియర్ , బైబిల్ నుండి సూచనలచే వాటి చర్యలను సమర్దించుకుంటాయి. ఈ జ్ఞానవంతమైన గద్య భాగాలు పంచతంత్రం లోని యదార్ధ పాత్రను కలిగి ఉన్నాయి. అయితే, ఈ కథలు స్వచ్ఛమైన కథాంశం ప్రకారం చాలా అద్భుతంగా ఉంటాయి; కాని సౌమ్యం, తెలివి , హాస్యోక్తులు వంటి అంశాలు మాత్రమే ఉత్తమ కథా-పుస్తకాల్లో పంచతంత్ర ను అత్యున్నత స్థానాన్ని కల్పించాయి".
  6. Olivelle 2006, p. 23
  7. Jacobs 1888, పరిచయం, పుట xv; Ryder 1925, అనువాదకుని పరిచయం, హెర్టెల్ ఇలా పేర్కొన్నాడు: "సుమారు 200 B.C లో కాశ్మీర్‌లో కూర్చిన మూల రచన. అయితే, ఆ సమయంలో, పలు వ్యక్తిగత కథలు అప్పటికే పురాతనమైనవి."
  8. డోరిస్ లెస్సింగ్‌చే ప్రాబ్లెమ్స్, మైథ్స్ అండ్ స్టోరీస్ Archived 2016-05-09 at the Wayback Machine , ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఫర్ కల్చరల్ మోనోగ్రాఫ్ సిరీస్ నం. 36, p 13, లండన్ 1999
  9. ఇంట్రడక్షన్, Olivelle 2006, కోటింగ్ Edgerton 1924.
  10. Ryder 1925, అనువాదకుని పరిచయం: "ది పంచతంత్రలో ప్రపంచంలో బాగా ప్రాచుర్యం పొందిన కథలు ఉన్నాయి. ఇంకా ది పంచతంత్ర అనేది ప్రపంచంలోని మంచి కథల సేకరణగా నిర్ధారించబడింది, ఈ ప్రకటనను చాలా తక్కువమంది తప్పుగా సూచించారు , ఒక నిర్ధారణకు విజ్ఞానాన్ని కలిగి ఉన్న వారి ప్రకటనను ఆదేశంగా చెప్పవచ్చు."
  11. Edgerton 1924, p. 3. "రీచ్ట్" , "వర్క్ట్" అనేవి ప్రామాణిక ఉచ్ఛరణ వలె మారాయి.
  12. Hertel 1915
  13. Falconer 1885
  14. Knatchbull 1819
  15. Wood 2008
  16. Eastwick 1854, Wollaston 1877, Wilkinson 1930
  17. 17.0 17.1 Jacobs 1888
  18. ది ఫ్యాబ్లెస్ ఆఫ్ పిల్పే , 1775 యొక్క ఖచ్చితమైన పునఃముద్రణ, డ్వార్ఫ్ పబ్లిషర్స్, లండన్ 1987
  19. 19.0 19.1 Lane, Andrew J. (2003), Review: Gregor Schoeler's Écrire et transmettre dans les débuts de l’islam, Cambridge: MIT Electronic Journal of Middle East Studies, archived from the original on 2008-03-06, retrieved 2014-02-18{{citation}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
  20. François de Blois (1990), Burzōy's voyage to India and the origin of the book of Kalīlah wa Dimnah, Routledge, pp. 22–23, ISBN 9780947593063
  21. 21.0 21.1 ది పంచతంత్ర 1924లో సంస్కృతం నుండి ఫ్రాంక్లిన్ ఎడ్గెర్టన్, జార్జ్ అలెన్ , ఉన్విన్‌లచే అనువదించబడింది, లండన్ 1965 ("ఎడిషన్ ఫర్ ది జనరవ్ రీడర్"), పుట 13
  22. ఇవి రెండు ఆర్నే-థాంప్సన్-ఉతెర్ రకం జానపద కథలు 1430 వలె వర్గీకరించబడ్డాయి "ఐశ్వర్యం , కీర్తి పగటికలలు గురించి".
  23. అవి రెండూ ఆర్నే-థాంప్సన్ రకం 285D యొక్క జానపద కథలు వలె వర్గీకరించబడ్డాయి.
  24. K D Upadhyaya, The Classification and Chief Characteristics of Indian (Hindi) Folk-Tales: "ప్రొఫెసర్ హెర్టెల్ , బెన్ఫే ఈ భూమిని కల్పితకథలు , సృజనాత్మక రచనకు ప్రధాన మూలంగా సూచించడానికి ఇవే ప్రధాన అంశాలుగా చెప్పవచ్చు."
  25. Anne Mackenzie Pearson (1996), Because it gives me peace of mind: ritual fasts in the religious lives of Hindu women, SUNY Press, p. 279, ISBN 9780791430378
  26. ఫంక్ అండ్ వాగ్నాల్స్ స్టాండర్డ్ డిక్షనరీ ఆఫ్ ఫోక్లోర్ మైథాలజీ అండ్ లెజెండ్ (1975), p. 842
  27. ("Je dirai par reconnaissance que j’en dois la plus grande partie à Pilpay sage indien") అవెర్టిసెమెంట్ టూ ది సెకండ్ కాంప్లేషన్ ఆఫ్ ఫ్యాబ్లెస్, 1678, జీన్ డె లా ఫోంటైన్
  28. 28.0 28.1 28.2 28.3 28.4 విజయ్ బెడెకర్, హిస్టరీ ఆఫ్ ది మైగ్రేషన్ ఆఫ్ పంచతంత్ర Archived 2012-08-20 at the Wayback Machine, ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఫర్ ఓరియెంటల్ స్టడీ, థానే
  29. 29.0 29.1 Olivelle 2006, p. 18
  30. బెడెకర్: "భారతదేశంలోని కథను చెప్పే జానపద , మౌఖిక సంప్రదాయాలకు సంబంధం గురించి పలువురు సూచించారు. అయితే, భారతదేశంలో పంచతంత్ర , సంబంధిత కథా సాహిత్యాలు ప్రారంభ జానపద కథల్లో మూలాలను కలిగి ఉన్నాయని ప్రకటనలు చేయడం ఒక గొప్ప అంశంగా మారింది. అయితే, నేటి వరకు పరికల్పిత ఊహాగానాలపై దీర్ఘకాల చర్చలకు మినహా ఒక ఖచ్చితమైన రుజువును అందించలేకపోయారు."
  31. బ్రౌన్, నార్మన్ W. 1919. ది పంచతంత్ర ఇన్ మోడరన్ ఇండియన్ ఫోల్క్‌లోర్, జర్నల్ ఆఫ్ ది అమెరికన్ ఓరియెంటల్ సొసైటీ, వాల్యూమ్ 39, pp 1 &17: "సుదూర గత పలు కథలు వాటి మూలాలను తరచూ పూర్వ-సాహిత్య సమయాల్లో నిరక్షరాస్య జానపదల్లో ఉన్నాయనేది సందేహరహిత నిజం , తర్వాత సాహిత్యంలోకి తీసుకోబడింది. సాహిత్యంలో కనిపించే పలు కథలు ముందుగా వాటిలో ఉన్నవి అనే అంశం కూడా నిజం , వారి మూలానికి జానపద కథలకు సంబంధాన్ని కలిగి లేదు. కాని హిందూ కథల గురించి ప్రారంభ చరిత్రకు సంబంధించిన ప్రశ్నలను పక్కన పెట్టాలి , ఖచ్చితంగా ఆధునిక భారతీయ సృజనాత్మక రచనతో వ్యవహరించినప్పుడు, మనం జానపద కథలు సాహిత్యం నుండి దాని అంశాలను తీసుకున్నట్లు గుర్తించవచ్చు. ఈ విధంగా ఇప్పటివరకు 3000 కథలకు విస్తరించినట్లు తెలిసింది, వీటన్నింటినీ గత యాభై సంవత్సరాల్లో సేకరించారు, కనీసం వీటిలో సగం సాహిత్య వనరుల నుండి తీసినట్లు తెలిసింది. [...] ఇవి జానపద కథలు , తీసుకున్న సాహిత్య కథలు కాదు అనే సిద్ధాంతానికి మద్దతుగా రుజువులును ఈ పట్టిక కలిగి ఉంది.
  32. Falk, H. (1978), Quellen des Pañcatantra, pp. 173–188
  33. Roderick Hindery (1996), Comparative ethics in Hindu and Buddhist traditions, Motilal Banarsidass Publ., p. 166, ISBN 9788120808669
  34. Jacobs 1888, p.48
  35. చూడండి:
    • కలీలా అండ్ డిమ్నా, సెలెక్టడ్ ప్యాబ్లెస్ ఆఫ్ బిడ్పాయి , ఇది రాంసే వుడ్‌చే మళ్లీ చెప్పబడింది (డోరిస్ లెస్సింగ్‌చే ఒక పరిచయం), దీనిని మార్గరెట్ కిల్రేనే, ఆల్ఫ్రెడ్ A నోఫ్‌చే వివరించబడింది, న్యూయార్క్ 1980
    • కలీలా అండ్ డిమ్నా, టేల్స్ ఆఫ్ కింగ్స్ అండ్ కమానెర్స్, సెలెక్టడ్ ప్యాబ్లెస్ ఆఫ్ బిడ్పాయి , రాంసే వుడ్‌చే మళ్లీ చెప్పబడింది, డోరిస్ లెస్సింగ్‌చే పరిచయం, ఇన్నెర్ ట్రెడిషన్స్ ఇంటర్నేషనల్, రోచెస్టెర్, వెర్మాంట్, USA 1986
    • టేల్స్ ఆఫ్ కలీలా , డిమ్నా, క్లాసిక్ ప్యాబ్లెస్ ఫ్రమ్ ఇండియా , రాంసే వుడ్‌చే మళ్లీ చెప్పబడింది, డోరిస్ లెస్సింగ్‌చే పరిచయం, ఇన్నెర్ ట్రెడిషన్స్ ఇంటర్నేషనల్, రోచెస్టెర్, వెర్మాంట్, USA 2000, Amazon.com. ఇది 1986 విడుదలైన అదే పుస్తకాన్ని ఒక నూతన శీర్షిక , ఒక నూతన అట్టతో మళ్లీ ప్యాక్ చేయబడింది.
    • "Kalile e Dimna, Fiable indiane di Bidpai", cura di Ramsay Wood, Neri Pozza, Venice 2007, Internetbookshop.it
    • డెనేస్ జాన్సన్-డేవైస్‌చే యానిమల్ టేల్స్ ఆఫ్ ది ఆరబ్ వరల్డ్ , హోపోయ్ బుక్స్, కైరో 1995
    • Kalila und Dimna, oder die Kunst, Fruende zu gewinnen, Fabeln des Bidpai , erzahlt von Ramsay Wood, Vorwort von Doris Lessing, ఇది ఎడ్గెర్ ఓటెన్, హెర్డెర్/స్పెక్ట్రమ్‌చే అనువదించబడింది, Freiberg 1996
    • Kalila y Dimna, Fabulas de Bidpai , Contadas por Ramsay Wood, Introduccio de Doris Lessing , ఆంగ్లం నుండి నికోల్ డిఆమోన్విల్లే అలెగ్రియాచే అనువదించబడింది, కైరోస్, బార్సిలోనా 1999
    • సులేమాన్ ఆల్-బాసమ్‌చే కలీలా వా డిమ్నా ఆర్ ది మిర్రర్ ఫర్ ప్రిన్సెస్ , ఒబెరన్ మోడరన్ ప్లేస్, లండన్ 2006, Amazon.co.uk
    • Kalila et Dimna, Fables indiennes de Bidbai , choisies et racontées par Ramsay Wood, Albin Michel, Paris 2006 Alapage.com[permanent dead link]
  36. Edgerton 1924, p. 9
  37. ఈ సన్యాసుల్లో కొంతమంది ఏ విధంగా పురాతన కాలంలో ప్రయాణం చేశారో అనే దానికి భావన కోసం, కొలిన్ తుబోర్న్, చాటో & విండస్‌చే టార్క్విన్ హాల్ యొక్క షాడో ఆఫ్ సిల్క్ రోడ్ సమీక్ష, Newstatesman.com Archived 2006-12-27 at the Wayback Machine లో లండన్ 2006
  38. మెడైవాల్ ఇస్లామిక్ సివిలైజేషన్, యాన్ ఎన్‌సైక్లోపిడీయా లో Dr ఫాహ్మిడా సులేమాన్‌చే "కలీలా వా డిమ్నా" శీర్షికతో కథనాన్ని చూడండి, వాల్యూ. II, p. 432-433, ed. జోసెఫ్ W. మెరీ, రూట్లెడ్జ్ (న్యూయార్క్-లండన్, 2006) IIS.ac.uk Archived 2013-11-03 at the Wayback Machine
  39. Abdolhossein Zarrinkoub, Naqde adabi , టెహ్రాన్ 1959 pp:374-379. (కంటెంట్స్ 1.1 ప్రీ-ఇస్లామిక్ ఇరానీయన్ లిటరేచర్‌ను చూడండి)
  40. 40.0 40.1 ది షాహా నామా, ది ఎపిక్ ఆఫ్ ది కింగ్స్, రుబెన్ లెవీచే అనువదించబడింది, ఆమిన్ బనానీచే పునఃసమీక్షించబడింది, రూట్లెడ్జ్ & కీగాన్ పాల్, లండన్ 1985, భాగం XXXI (iii) గౌ బోర్జుయే బ్రాట్ ది కలీలా ఆఫ్ డెమ్నా ఫ్రమ్ హిందూస్థాన్, పేజీలు 330 - 334
  41. ముస్లిం నీయోప్లాటోనిస్ట్: యాన్ ఇంటర్‌డక్షన్ టూ ది థాట్ ఆఫ్ ది బ్రెథ్రెన్ ఆఫ్ ఫ్యూరిటీ , ఇయాన్ రిచర్డ్ నెట్టాన్, 1991. ఎడిన్‌బర్గ్ యూనివర్శిటీ ప్రెస్, ISBN 0-7486-0251-8
  42. కలీలా వా డిమ్నా గురించి లేదా సంబంధించి పధ్నాలుగు ప్రకాశవంతమైన వ్యాఖ్యలను రాబర్ ఇర్విన్‌చే రచించడిన ది పెంగ్విన్ అనాథాలజీ ఆఫ్ క్లాసికల్ అరబిక్ లిటరేచర్ సూచిక క్రింద చూడండి, పెంగ్విన్ బుక్స్, లండన్ 2006
  43. జేమ్స్ క్రిట్జెక్ (1964) అంథాలజీ ఆఫ్ ఇస్లామిక్ లిటరేచర్ , న్యూ అమెరికన్ లైబ్రరీచే ప్రచురించబడిన ఒక మధ్యకాలపు పుస్తకం, న్యూయార్క్, పేజీ 73:

    On the surface of the matter it may seem strange that the oldest work of Arabic prose which is regarded as a model of style is a translation from the Pahlavi (Middle Persian) of the Sanskrit work Panchatantra, or The Fables of Bidpai, by Ruzbih, a convert from Zoroastrianism, who took the name Abdullah ibn al-Muqaffa. It is not quite so strange, however, when one recalls that the Arabs had much preferred the poetic art and were at first suspicious of and untrained to appreciate, let alone imitate, current higher forms of prose literature in the lands they occupied.

    Leaving aside the great skill of its translation (which was to serve as the basis for later translations into some forty languages), the work itself is far from primitive, having benefited already at that time 750 CE from a lengthy history of stylistic revision. Kalilah and Dimnah is in fact the patriarchal form of the Indic fable in which animals behave as humans — as distinct from the Aesopic fable in which they behave as animals. Its philosophical heroes through the initial interconnected episodes illustrating The Loss of Friends, the first Hindu principle of polity are the two jackals, Kalilah and Dimnah.

    It seems unjust, in the light of posterity's appreciation of his work, that Ibn al-Muqaffa was put to death after charges of heresy about 755 CE.

    ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫా యొక్క చారిత్రాత్మక అంశంలో అతని స్పష్టమైన సారాంశం కోసం పేజీలు 69 - 72 కూడా చూడండి.
  44. హార్వర్డ్ ఓరియెంటల్ సిరీస్
  45. Ahsan Jan Qaisar; Som Prakash Verma, eds. (2002), Art and culture: painting and perspective, Abhinav Publications, p. 33, ISBN 9788170174059: "ఇది అధిక ప్రజాదరణ పొందిన , సులభంగా ప్రాప్తి చేయగల ఆంగ్ల అనువాదం వలె మారింది, పలు పునఃముద్రణలు జరిగాయి."
  46. Rajan (1993), Olivelle (1997), Olivelle (2006). అతను 45 పుట పరిచయం ప్రొఫెసర్ ఆలివెల్లీ, యూనివర్శిటీ ఆఫ్ టెక్సాస్ (ఆక్స్‌ఫర్డ్ యూనివర్శిటీ ప్రెస్ 1997) చంద్ర రాజన్ (పెంగ్విన్ 1993) యొక్క అనువాదానికి చివరి వ్యాక్యంలో ఎనిమిది పదాల సూచన, ఇది కూడా ఒక 40 పేజీల పరిచయాన్ని కలిగి ఉంది. మద్రాస్‌లోని ఒక పండితుని వద్ద స్థానిక అభ్యాసన వ్యవస్థలో తొమ్మిది సంవత్సరాల వయస్సు నుండి సంస్కృతాన్ని అభ్యసించిన ఒక భారతీయ మహిళ ఇటువంటి కనీస వ్యాఖ్యను ఊహించవచ్చు, ఆమె , ఆమె ప్రజ్ఞ US అకాడమిక్ సరిహద్దుకు వెలుపలి వలె భావిస్తారు.
  47. సులేమాన్ ఆల్-బాసమ్‌చే కలీలా వా డిమ్నా ఆర్ ది మిర్రర్ ఫర్ ప్రిన్సెస్ , ఒబెరన్ మోడరన్ ప్లేస్, లండన్ 2006
  48. రాంసే వుడ్ మళ్లీ చెప్పిన కలీలా , డిమ్నా, సెలెక్టడ్ ప్యాబ్లెస్ ఆఫ్ బిడ్పాయి , (డోరిస్ లెస్సింగ్‌చే ఒక పరిచయంతో), మార్గరెట్ కిల్రేనేచే వివరించబడింది, ఒక పాలాడిన్ పుస్తకం, గ్రానాడా, లండన్, 1982

ఎడిషన్‌లు , అనువాదాలు

[మార్చు]

(కాలక్రమానుసారం క్రమీకరించబడ్డాయి.)

సంస్కృత రచనలు

[మార్చు]
ఇతరాలు

ఆంగ్లంలో అనువాదాలు

[మార్చు]

మరింత చదవడానికి

[మార్చు]
  • N. M. పెంజెర్ (1924), ది ఒషియన్ ఆఫ్ స్టోరీ, సోమదేవ్ యొక్క కథా సరిత సాగర యొక్క C.H. టానే యొక్క అనువాదం (లేదా ఓషియన్ స్ట్రీమ్స్ ఆఫ్ స్టోరీ) : వాల్యూమ్ V (of X), అపెండిక్స్ I: pp. 207–242
  • భారతదేశానికి బుర్జాయ్ యొక్క సముద్రయానం , కలిలాహ్ వా డిమ్నాహ్ ఆఫ్ బుక్ యొక్క మూలం Google పుస్తకాలు, ఫ్రాంకోయిస్ డే బ్లోయిస్, రాయల్ ఆసియాటిక్ సొసైటీ, లండన్, 1990
  • ఆన్ కలిలా వా డిమ్నా , పర్షియన్ నేషనల్ ఫెయిరీ టేల్స్ Transoxiana.com, Dr. పావెల్ బాషారిన్ [మాస్కో], టాంసాక్సియానా 12, 2007
  • ది పాస్ట్ వుయ్ షేర్ — ది నీయర్ ఈస్ట్రన్ యాన్సెస్ట్రే ఆఫ్ వెస్ట్రన్ ఫోక్ లిటరేచర్, E. L. రానేలాహ్, క్వార్టెట్ బుక్స్, హారిజన్ ప్రెస్, న్యూయార్క్, 1979
  • తాహిర్ షా, డబుల్డేచే ఇన్ అరేబియన్ నైట్స్ — ఏ సర్చ్ ఆఫ్ మోరాకో థ్రూ ఇట్స్ స్టోరీస్ అండ్ స్టోరీటెల్లర్స్, 2008. ఈ పుస్తకం తూర్పు నుండి పశ్చిమానికి అనుసంధానించే కథను వివరించే పురాతన సజీవ సంప్రదాయాన్ని విశ్లేషిస్తుంది, సమకాలీన మోరోకాన్ సంస్కృతిలో సర్వవ్యాప్త సచేతన స్థాయిలో ఉనికిలో ఉన్నాయి. Amazon.co.uk
  • ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫా, ఆడ్బాలాహ్. Kalilah et Dimnah . Ed. P. లూయిస్ చెయికో. 3 ed. బెయిరుట్: ఇంప్రీమెరీ క్యాథోలిక్యూ, 1947.
  • ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫా, అబ్దుల్లా. Calila e Dimna . Eds. జూయాన్ మాన్యువల్ కాచో బ్లెక్యూ, మారియా జీసెస్ లాకారా. మాడ్రిడ్: ఎడిటోరియల్ కాస్టాలియా, 1984.
  • కెల్లెర్, జాన్ ఎస్టెన్, రాబర్ట్ వైట్ లింకర్. El libro de Calila e Digna . Madrid Consejo Superior de Investigaciones Cientificas, 1967.
  • లాథమ్, J.D. "ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫా`, ప్రారంభ `అబ్బాసిడ్ ప్రోజ్." `అబ్బాసిడ్ బెలెస్-లెటర్స్ . Eds. జులియా ఆస్టియానే మొదలైనవారు. కేంబ్రిడ్జ్: కేంబ్రిడ్జ్ UP, 1989. 48-77.
  • పార్కెర్, మార్గరెట్. ది డిడాక్టిక్ స్ట్రక్చర్ అండ్ కంటెంట్ ఆఫ్ ఇల్ లిబ్రో కాలిలా యి డిగ్నా . మియామీ, FL: ఎడిసినోస్ యూనివర్శల్, 1978.
  • పెంజోల్, పెడ్రో. Las traducciones del "Calila e Dimna". మాడ్రిడ్,: Impr. de Ramona Velasco, viuda de P. Perez,, 1931.
  • వాక్స్, డేవిడ్ A. "ఇబ్న్ ఆల్-ముక్వాఫా యొక్క సృష్టి Kalîla wa-Dimna, ఆల్-సారాకుస్టీ యొక్క Al-Maqamat al-Luzumiyya. జర్నల్ ఆఫ్ అరబిక్ లిటరేచర్ 34.1-2 (2003) : 178-89.

బాహ్య లింకులు

[మార్చు]
వికీమీడియా కామన్స్‌లో కి సంబంధించిన మీడియా ఉంది.
వికీవ్యాఖ్యలో ఈ విషయానికి సంబంధించిన వ్యాఖ్యలు చూడండి.