జద్దన్ బాయి
జద్దన్బాయి
| |
|---|---|
| దస్త్రం:Jaddanbai.jpg | |
| జన్మించారు. | జద్దన్బాయి (ID1) 1 ఏప్రిల్ 1892 |
| మృతిచెందారు. | 8 ఏప్రిల్ 1949 (ఐడి1) (వయసు 57) |
| విశ్రాంతి స్థలం | చందన్వాడి స్మశానం, ముంబై |
| ఇతర పేర్లు | జయదేవి |
| భార్యాభర్తలు |
|
| పిల్లలు. | అక్తర్ హుస్సేన్ అన్వర్ హుస్సేన్ నర్గీస్ దత్ |
| బంధువులు. | ప్రియా దత్ (మనుమరాలు సంజయ్ దత్ (మనవడు సునీల్ దత్) |
వృత్తిపరంగా జద్దన్బాయి అని పిలువబడే జద్దన్బాయ్ హుస్సేన్ (ఏప్రిల్ 1,1892-ఏప్రిల్ 8,1949) భారతీయ గాయని, సంగీత స్వరకర్త, నర్తకి, నటి, చిత్రనిర్మాత, భారతీయ సినిమా మార్గదర్శకులలో ఒకరు. బిబ్బో, సరస్వతి దేవి పాటు ఆమె భారతీయ చలనచిత్ర రంగంలో మొదటి మహిళా సంగీత స్వరకర్తలలో ఒకరు. ఆమె అక్తర్ హుస్సేన్, అన్వర్ హుస్సేన్, ప్రసిద్ధ హిందీ నటి నర్గీస్ తల్లి, ప్రియా దత్, సంజయ్ దత్ యొక్క అమ్మమ్మ.
ప్రారంభ జీవితం, వృత్తి
[మార్చు]జద్దన్బాయి 1892 లో మియా జాన్, దలీపాబాయి దంపతులకు పంజాబీ కుటుంబంలో జన్మించింది . మియాన్ జాన్ ఐదు సంవత్సరాల వయసులో మరణించింది. జద్దన్ బాయి నగరానికి వెళ్లి గాయనిగా మారింది కానీ ఆమెకు అధికారిక శిక్షణ లేకపోవడం వల్ల ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంది. తరువాత ఆమె కలకత్తాకు చెందిన శ్రీమంత్ గణపత్ రావు (భయ్యా సాహెబ్ సింధియా)ని సంప్రదించి అతని శిష్యురాలిగా మారింది. శ్రీమంత్ గణపత్ రావు 1920లో విద్యార్థిగా ఉన్నప్పుడే మరణించారు, కాబట్టి ఆమె ఉస్తాద్ మొయినుద్దీన్ ఖాన్ వద్ద శిక్షణ పూర్తి చేసింది. తరువాత ఆమె ఉస్తాద్ చద్దు ఖాన్ సాహెబ్, ఉస్తాద్ లాబ్ ఖాన్ సాహెబ్ వద్ద కూడా శిక్షణ పొందింది.[1][2]
ఆమె సంగీతం ప్రజాదరణ పొందింది, ఆమె తన తల్లి కంటే మరింత ప్రసిద్ధి చెందిన తవైఫ్ అయ్యింది. ఆమె కొలంబియా గ్రామోఫోన్ కంపెనీతో గజల్స్ రికార్డ్ చేయడం ప్రారంభించింది . ఆమె సంగీత సెషన్లలో పాల్గొనడం ప్రారంభించింది, రాంపూర్ , బికనీర్ , గ్వాలియర్ , జమ్మూ కాశ్మీర్ , ఇండోర్, జోధ్పూర్ వంటి అనేక రాచరిక రాష్ట్రాల పాలకులు మెహ్ఫిల్స్ ప్రదర్శించడానికి ఆహ్వానించారు . ఆమె దేశవ్యాప్తంగా వివిధ రేడియో స్టేషన్లలో పాటలు, గజల్స్ కూడా అందించింది.
1933లో లాహోర్ ప్లే ఆర్ట్ ఫోటో టోన్ కంపెనీ తమ రాజా గోపీచంద్ చిత్రంలో ఒక పాత్ర కోసం ఆమెను సంప్రదించినప్పుడు ఆమె నటనను ప్రారంభించింది. ఆమె టైటిల్ పాత్రకు తల్లి పాత్రను పోషించింది. తరువాత ఆమె కరాచీ చెందిన చలనచిత్ర సంస్థ ఇన్సాన్ యా షైతాన్ పనిచేశారు.[3]
ఆమె సంగీత్ ఫిల్మ్స్ అనే సొంత నిర్మాణ సంస్థను ప్రారంభించే ముందు ప్రేమ్ పరీక్ష, సేవా సదన్ అనే మరో రెండు చిత్రాలలో పనిచేసింది . ఆ సంస్థ 1935లో తలాషే హక్‌ను నిర్మించింది , దీనిలో ఆమె నటించి సంగీతం సమకూర్చింది. ఆమె తన కుమార్తె నర్గీస్‌ను బాలనటిగా పరిచయం చేసింది. 1936లో ఆమె మేడమ్ ఫ్యాషన్ కోసం నటించింది, దర్శకత్వం వహించింది, సంగీతం రాసింది , దానిలో ఆమె సురయ్యను పరిచయం చేసింది.[4]
వ్యక్తిగత జీవితం
[మార్చు]ఆమె మొదటి వివాహం గుజరాతీ హిందూ వ్యాపారవేత్త నరోత్తమదాస్ ఖత్రి ("బచ్చుభాయ్" లేదా "బాచి బాబు") తో జరిగింది. ఖత్రి వివాహం తర్వాత ఇస్లాం మతంలోకి మారారు, వారికి అక్తర్ హుస్సేన్ అనే కుమారుడు జన్మించాడు.
ఆమె రెండవ వివాహం హార్మోనియం మాస్టర్ ఉస్తాద్ ఇర్షాద్ మీర్ ఖాన్ తో జరిగింది, అతను తరచుగా కలిసి పనిచేసేవాడు, అతనితో ఆమెకు రెండవ కుమారుడు, నటుడు అన్వర్ హుస్సేన్ జన్మించాడు .
ఆమె మూడవ వివాహం రావల్పిండికి చెందిన ధనవంతుడైన బ్రాహ్మణుడు మోహన్‌చంద్ ఉత్తమ్‌చంద్ ("మోహన్ బాబు") తో జరిగింది, అతను ఇస్లాం మతంలోకి మారి అబ్దుల్ రషీద్ అనే పేరును స్వీకరించాడు. సినీ నటి నర్గీస్ (నీ ఫాతిమా రషీద్) వారి కుమార్తె.
నామమాత్రపు ముస్లిం అయినప్పటికీ, ఆమె భర్త అధికారికంగా ఇస్లాం మతంలోకి మారినప్పటికీ, జద్దన్ బాయి, ఆమె కుటుంబం హిందూ మతంలోని అంశాలను ఆచరించారు, హిందూ, ముస్లిం గుర్తింపు మధ్య హెచ్చుతగ్గులకు లోనయ్యారు. కొన్ని అధికారిక పత్రాలలో కూడా జద్దన్ బాయిని కొన్నిసార్లు "జయదేవి" అనే మారుపేరుతో పిలుస్తారు. సునీల్ దత్ యొక్క అత్తగారు, ప్రియా, సంజయ్ దత్ యొక్క అమ్మమ్మ.[5][6]
ఫిల్మోగ్రఫీ (దర్శకురాలిగా)
[మార్చు]- మేడమ్ ఫ్యాషన్ (1936)
- హృదయ మంథన (1936)
- మోతీ కా హర్ (1937)
- జీవన్ స్వప్న (1937)
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ https://www.https Archived 19 ఆగస్టు 2013 at the Wayback Machine://en.m.wikipedia.org/wiki/Nargis.com/magazine/story/clangorous-liaisons/236030
- ↑ Bhandari, Bhupesh (2 January 2008). "A family in films & politics". Business Standard India. Archived from the original on 29 March 2020. Retrieved 16 January 2020.
- ↑ Avinash Lohana (Dec 27, 2016). "Shabana is Nandita's Jaddanbai". Pune Mirror (in ఇంగ్లీష్). Archived from the original on 12 July 2020. Retrieved 2020-07-11.
- ↑ Ranade, Ashok Damodar (2006). Hindi Film Song: Music Beyond Boundaries (in ఇంగ్లీష్). Bibliophile South Asia. ISBN 978-81-85002-64-4. Archived from the original on 30 October 2023. Retrieved 22 June 2021.
- ↑ T. J. S. George (December 1994). The life and times of Nargis. Megatechnics. ISBN 978-81-7223-149-1.
- ↑ Parama Roy (1998). Indian traffic: identities in question in colonial and postcolonial India. University of California Press. p. 156. ISBN 978-0-520-20487-4.
బాహ్య లింకులు
[మార్చు]- ఇంటర్నెట్ మూవీ డేటాబేసు లో జద్దన్ బాయి పేజీ