ఛగన్లాల్ కరంషి పరేఖ్
ఛగన్లాల్ కరంషి పరేఖ్ (27 జూన్ 1894 - 14 డిసెంబర్ 1968) అని పిలువబడే ఛగన్లాల్ కరంషి పరేఖ్ భారతీయ దాత, సామాజిక కార్యకర్త , అతను విద్య, పేదరికం అంతం, మహిళల సామాజిక సంస్కరణల కోసం పనిచేశాడు.[1]
జననం.
[మార్చు]ఆయన 1894లో రాజ్‌కోట్ రాష్ట్రంలోని రాజ్‌కోట్‌లో లోహన కులానికి చెందిన గుజరాతీ వైష్ణవ కుటుంబంలో జన్మించారు.[1]
కెరీర్
[మార్చు]ఝరియాలో
[మార్చు]1912లో తన 18వ ఏట ఝరియా బొగ్గుగనిలో పనిచేస్తున్న దామోదర్ కున్వర్జీ త్రివేది సహాయంతో ఝరియాకు వచ్చాడు. ఝరియాలో బొగ్గు గని యజమాని అయిన సేథ్ గాంగ్జీ దోసా జెత్వా తన చిన్న కుమారుడు పురుషోత్తంతో కలిసి ఆ సమయంలో త్రివేది ఇంటికి రాజ్ కోట్ వచ్చాడు. సేథ్ గంగ్జీభాయ్ జెత్వా కచ్ లోని నాగల్పర్ కు చెందిన కెజికె కమ్యూనిటీకి చెందినవాడు, ఝరియా బొగ్గు క్షేత్రాలలో బొగ్గు తవ్వకాలలో మార్గదర్శకులలో ఒకరు. త్రివేది గురించి తెలిసిన చగన్ భాయ్ తండ్రి కరమ్షి భాయ్ పరేఖ్ సేథ్ గాంగ్జీ భాయ్ జెత్వాను కలవడానికి వచ్చాడు, అతను తన కుమారుడిని జాగ్రత్తగా చూసుకుంటానని, అతనికి శిక్షణ ఇస్తానని హామీ ఇచ్చాడు.[2] అతనిని కలిసిన తరువాత, అతను తన మార్గదర్శకత్వంలో యువ ఛగన్ ను ఝరియాకు పంపాలని నిర్ణయించుకున్నాడు. అదే సంవత్సరం పార్శీ పెద్దమనిషి రుస్తుంజీ అర్దేసర్ ముకదమ్ కు చెందిన ఝరియాలోని ఆర్.ఎ.ముకదమ్ అండ్ సన్స్ చందా బొగ్గుగనిలో గుమస్తాగా తన వృత్తిని ప్రారంభించాడు. ఒక సంవత్సరం తరువాత అతను నెలకు రూ.30/- జీతంతో కుచి పంచ దేవ్జీకి చెందిన ఖాస్ కుసుందా బొగ్గుగనికి మారాడు, తరువాత దానిని నెలకు రూ.40/- కు పెంచారు. ఈ బొగ్గుగనిని కాంజీ ఖేంగార్ నిర్వహించాడు, అతను అతనికి ఉద్యోగంలో బాగా శిక్షణ ఇచ్చాడు.తరువాత 1914 లో అతని గురువులు సేథ్ గాంగ్జీ దోస్సా జెత్వా, అతని సోదరుడు సేథ్ ఖిమ్జీ దోస్సా జెత్వా, అతను బాగా శిక్షణ పొందాడని గమనించి, తిస్రా వద్ద ఉన్న వారి యాజమాన్యంలోని లోయర్ & అప్పర్ ఝారియా కాలరీస్లో సూపర్వైజర్ ఉద్యోగం ఇచ్చారు, వారు తన తండ్రి కరమ్షీభాయ్కు ఇచ్చిన వాగ్దానాన్ని నెరవేర్చారు. చగన్ భాయ్ చేరిన తరువాత, బొగ్గు గనుల నిర్వహణలో తన అంకితభావం, సమర్థతతో తన గురువులను ఆకట్టుకున్నాడు, అతను త్వరలోనే పదోన్నతి పొందాడు. ఇక్కడి నుండి అతను తన యజమానులైన సేథ్ గాంగ్జీ భాయ్ జెత్వా, సేథ్ ఖిమ్జీ భాయ్ జెత్వా, సేథ్ ఖతౌభాయ్ సేథియా, సేథ్ హరిశంకర్ భాయ్ వోరా మద్దతుతో తన స్వంత బొగ్గు సరఫరా సంస్థను ప్రారంభించాడు.[2]
1921లో ఝరియా జరిగిన చారిత్రాత్మక అఖిల భారత ట్రేడ్ యూనియన్ కాంగ్రెస్ సమావేశంలో కమిటీ సభ్యులలో ఒకరైన ఆయన వేదికను పంచుకున్నారు (గంగ్జీ దోసా & సన్స్కు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తూ, ఇతర ప్రముఖ బొగ్గు గనుల యజమానులు రామ్జుష్ అగర్వాలా, హోస్ట్, కరంషి ఖోరా, డి. డి. థాకర్, ఇతర ప్రముఖులతో పంచుకున్నారు.[3][4]
కలకత్తాలో
[మార్చు]కానీ 1949 సంవత్సరంలో, అతని జీవితంలో మార్పు వచ్చింది. అతను తన ఉద్యోగ విరమణ చేసి, తన జీవితాన్ని సామాజిక సేవకు అంకితం చేశాడు. థక్కర్ బాపా నుండి సామాజిక సేవకు ప్రేరణ పొంది, సర్వెంట్స్ ఆఫ్ ఇండియా సొసైటీలో సభ్యుడయ్యాడు, అస్సాంలో భూకంప సహాయ కార్యక్రమాలలో, కచ్‌లో భూకంప సహాయ కార్యక్రమాలలో, హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లో గిరిజన అభ్యున్నతిలో సేవలందించాడు.
1949లో ఝరియాను విడిచిపెట్టిన తర్వాత, ఆయన కలకత్తాలో దాదాపు ఒక దశాబ్దం గడిపారు , అక్కడ ఆయనకు బొగ్గు సరఫరా వ్యాపారం కోసం ఇప్పటికే ఒక ఇల్లు, కార్యాలయాలు ఉన్నాయి. ఇక్కడ, ఆయన భోవానిపూర్‌లో లక్ష్మీనారాయణ ఆలయం & ధర్మశాల, లక్ష్మీనారాయణ ట్రస్ట్ మెటర్నిటీ హోమ్ & హాస్పిటల్ స్థాపనకు సహాయం చేశారు , ఈ రెండు సంస్థలకు కలకత్తాలోని గుజరాతీ డయాస్పోరా నిధులు సమకూర్చింది, ఇందులో ఆయన, ఆయన తన కెరీర్‌ను ప్రారంభించిన ఝరియా నుండి వచ్చిన కచ్చి మైనర్లు అందించిన విరాళం కూడా ఉంది. ఆయన కలకత్తాలో ఒక పాఠశాలను ప్రారంభించడానికి కూడా సహాయం చేశారు.[2]
బొంబాయిలో
[మార్చు]అయితే, తరువాత అతను తన జీవితమంతా సామాజిక పనులకు అంకితం చేసి, తరువాత బొంబాయి మారాడు.
బొంబాయిలో, 1959లో లిజ్జత్ పాపడ్ ప్రారంభించడం వెనుక ఆయన ప్రేరణగా ఉన్నారు, ఇది ముంబై కేంద్రంగా ఉన్న ప్రముఖ మహిళా సహకార సంస్థ .[1]
మరణం
[మార్చు]ఆయన 1968 డిసెంబర్ 14న బొంబాయిలో మరణించగా, ఆయన ఇద్దరు కుమారులు-రతిలాల్, ముల్చంద్, వారి కుటుంబాలు ఉన్నారు.
గౌరవాలు, స్మారక చిహ్నాలు
[మార్చు]భారత ప్రభుత్వం 1999లో ఆయన గౌరవార్థం ఒక తపాలా బిళ్ళను విడుదల చేసింది. కోల్‌కతాలోని శ్రీ లక్ష్మీనారాయణ ఆలయం , 1976లో ఆయన జ్ఞాపకార్థం అతిథి గృహానికి ఛగన్ బాపా అతిథి గృహ్ అని పేరు పెట్టారు. 1980 నుండి, లిజ్జత్ ఆయన జ్ఞాపకార్థం సభ్య సోదరీమణుల కుమార్తెలకు ఛగన్ బాపా స్మృతి స్కాలర్‌షిప్‌లను ఇవ్వడం ప్రారంభించాడు.[5] ఆయన స్థాపించడానికి సహాయపడిన హరిద్వార్ లోని గుజరాతీ ధర్మశాల, ఆయన పేరు మీద ఒక భవనానికి ఛగన్ బాబా స్మారక్ భవన్ అని పేరు పెట్టింది [2]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ 1.0 1.1 1.2 Rāmanārāyaṇa Nāgaradāsa Pāṭhaka (1980). Punyashlok Chhaganbapa: godfather of Shri Mahila Griha Udyog Lijjat Papad. Shri Mahila Griha Udyog Lijjat Papad.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Natwarlal Devram Jethwa (1998) Diary of Golden Days at Jharia – A Memoir & History of Gurjar Kashtriya Samaj of Kutch in Coalfields of Jharia. Raja Pawan Jethwa (ed.). Calcutta. Lifesketch - ShriChhaganlal Karamshi Parekh (1894-1968) page-28.
- ↑ B. L. Mehta (1991). Trade union movement in India. Kanishka Publishing House. p. 78. ISBN 978-81-85475-05-9.
- ↑ Congress, All-India Trade Union (1973). AITUC--fifty years: documents, Volume 1. p. 108.
- ↑ Anuradha Sud. Transitions – History and Civics – 6. p. 180. ISBN 9789325993945.