ఉన్నత సాంకేతిక వాహనం (రాకెట్)

వికీపీడియా నుండి
Jump to navigation Jump to search
ఉన్నత సాంకేతిక వాహనం

విధి స్క్రామ్‌జెట్ ఇంజను పరీక్షా వేదిక
తయారీదారు ఇస్రో
దేశము భారతదేశం
పరిమాణము
ఎత్తు 9.10 మీ. (29.9 అ.)
వ్యాసము 0.56 మీ. (1.8 అ.)
ద్రవ్యరాశి 3,000 కి.గ్రా. (6,600 పౌ.)[1]
దశలు 2
సంబంధిత రాకెట్లు
కుటుంబం రోహిణి-560
ప్రయోగ చరిత్ర
స్థితి Active
ప్రయోగ స్థలాలు సతీష్ ధావన్ అంతరిక్ష కేంద్రం
మొత్తం ప్రయోగాలు 2
విజయాలు 2
తొలి ప్రయోగం 2010 మార్చి 3[1]
చివరి ప్రయోగం 28 August 2016[2]

ఉన్నత సాంకేతిక వాహనం (ఏటీవీ -Advanced Technology Vehicle) భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) అభివృద్ధి చేస్తున్న కొత్త తరం సౌండింగు రాకెట్టు. ఇది రెండు దశల, ఘన ఇంధన చోదిత వాహనం. ఇది పూర్తిగా రోహిణి రాకెట్ కుటుంబంలోని ఆర్‌హెచ్-560 పై ఆధారపడి తయారుచేసినది. ఇస్రో అభివృద్ధి చేస్తున్న స్క్రామ్‌జెట్ ఇంజన్ను పరీక్షించేందుకు ఈ రాకెట్టును వాడుతారు. ఇప్పటి వరకు ఈ రాకెట్టును రెండు సార్లు ప్రయోగించారు.

పరీక్షా ప్రయోగాలు

[మార్చు]

మొదటి ప్రయోగం

[మార్చు]

ఉన్నత సాంకేతిక వాహనం మొదటి పరీక్షా ప్రయోగం 2010 మార్చి 3 న చేసారు. దాన్ని ATV-D01 అని పిలిచారు. ఒక డమ్మీ స్క్రామ్‌జెట్ ఇంజనును రెండవ దశకు తగిలించుకుని ఈ వాహనం ప్రయాణించింది. ఇస్రో అప్పటివరకు ప్రయోగించిన సౌండింగు రాకెట్లలో అదే అత్యంత బరువైనది. ప్రయోగ వేదిక నుండి గాల్లోకి లేచే సమయంలో దాని బరువు 3 టన్నులు. తన ప్రయాణం ద్వారా స్క్రామ్‌జెట్ ఇంజను మండడానికి అవసరమైన వేగాన్ని, గతిశీల పీడనాన్నీ కలగజేయడమే ఈ ప్రయోగ లక్ష్యం. ఈ ప్రయోగం విజయవంతమైంది. మ్యాక్ 6+0.5 వేగాన్ని, 80 + 35 KPa పీడనాన్నీ సాధించి, ఆ పరిస్థితిని 7 సెకండ్ల పాటు కొనసాగించింది. ఈ పరిస్థితులు స్క్రామ్‌జెట్ ఇంజన్ను పరీక్షించేందుకు అనువైనవి కాబట్టి ప్రయోగం విజయవంతమైందని ఇస్రో తెలిపింది.[3]

రెండవ ప్రయోగం

[మార్చు]

రెండవ ప్రయోగం 2016 ఆగస్టు 28 న చేసారు. దీన్ని ATV-02 అని అన్నారు. ఈసారి రెండు పనిచేసే స్క్రామ్‌జెట్‌ ఇంజన్లను వాహనం రెండవ దశకు తగిలించి ప్రయోగించారు. 3277 కిలోల బరువున్న ఈ రాకెట్టు ప్రయోగం శ్రీహరికోటలోని సతీష్ ధావన్ అంతరిక్ష కేంద్రం నుండి ఉదయం 6 గంటలకు జరిగింది. రాకెట్టు తగు వేగాన్ని, పీడనాన్నీ సాధించాక, స్క్రామ్‌జెట్ ఇంజన్లను మండించారు. అవి 5 సెకండ్ల పాటు పనిచేసాయి. ప్రయోగించిన సుమారు 300 సెకండ్ల తరువాత వాహనం బంగాళాఖాతంలో శ్రీహరికోటకు 320 కి.మీ. దూరంలో దిగింది.

ఈ ప్రయోగం విజయవంతమైందని ఇస్రో తెలిపింది. ఈ ప్రయోగంతో సూపర్‌సోనిక్ వేగాల వద్ద ఇంజను ప్రజ్వలనం, సూపర్‌సోనిక్ వేగాల వద్ద మంట జ్వలిస్తూనే ఉండడం, గాలిని పీల్చుకునే మెకానిజం, ఇంధన ఇంజెక్షను వ్యవస్థల పనితీరు విజయవంతంగా ప్రదర్శించబడింది.[4]

స్క్రామ్‌జెట్ ఇంజన్ను విజయవంతంగా ఫ్లైట్ టెస్ట్ చేసిన నాలుగు దేశాల్లో భారత్ ఒకటి.

మూలాలు వనరులు

[మార్చు]
  1. 1.0 1.1 Mukunth, Vasudevan (13 July 2016). "ISRO Plans Scramjet Engine Test Atop Its Heaviest Sounding Rocket in July". The Wire. Retrieved 13 July 2016.
  2. "Successful Flight Testing of ISRO's Scramjet Engine Technology Demonstrator". Indian Space Research Organisation. 28 August 2016. Archived from the original on 14 సెప్టెంబరు 2016. Retrieved 10 September 2016.
  3. విజయవంతమైన ప్రయోగం Archived 2016-09-09 at the Wayback Machine - ఇస్రో
  4. "విజయవంతమైన స్క్రామ్‌జెట్ ఇంజనుప్రయోగం". Archived from the original on 2016-08-29. Retrieved 2016-08-28.