Jump to content

ఇండో-టిబెటన్ బార్డర్ పోలీస్

వికీపీడియా నుండి
ఇండో-టిబెటన్ బార్డర్ పోలీస్
भारत तिब्बत सीमा पुलिस
ఇండో-టిబెటన్ బార్డర్ పోలీస్ ఎంబ్లెమ్
ఇండో-టిబెటన్ బార్డర్ పోలీస్ పతాకం
పొడిపదాలుITBP
నినాదంశౌర్య – దృఢత – కర్మ నిష్ఠ
ఏజెన్సీ అవలోకనం
ఏర్పాటు1962
ఉద్యోగులు89,432 మంది[1]
వార్షిక బడ్జెట్టు₹7,461.28 crore (US$934.4 million) (2022-23)[2]
అధికార పరిధి నిర్మాణం
కార్యకలాపాల అధికార పరిధిIN
పరిపాలన సంస్థహోం మత్రిత్వ శాఖ
పరికరం ఏర్పాటు
  • Indo-Tibetan Border Police Force Act, 1992
ప్రధాన కార్యాలయంన్యూ ఢిల్లీ
బాధ్యత వహించే మంత్రి
ఏజెన్సీ అధికారులు
  • Anish Dayal Singh, IPS, ఐటిబిపి డైరెక్టర్ జనరల్
Facilities
Boat30
వెబ్‌సైట్
itbpolice.nic.in

ఇండో-టిబెటన్ బోర్డర్ పోలీస్ (ఐటిబిపి) అనేది టిబెట్ అటానమస్ రీజియన్‌తో సరిహద్దుల వెంబడి మోహరించిన భారతదేశ సరిహద్దు గస్తీ సంస్థ. 1962 నాటి చైనా-భారత యుద్ధం తర్వాత భారత ప్రభుత్వం 1962 లో స్థాపించిన ఏడు కేంద్ర సాయుధ పోలీసు బలగాలలో ఇది ఒకటి.

1996 సెప్టెంబరులో, భారతదేశ సరిహద్దుల భద్రత కోసం, దానికి సంబంధించిన విషయాల కోసం గాను ఐటిబిపికి "ఏర్పాటును, నియంత్రణను అందించడానికి" భారత పార్లమెంటు "ఇండో-టిబెటన్ బోర్డర్ పోలీస్ ఫోర్స్ యాక్ట్, 1992"ని అమలులోకి తెచ్చింది.[3][4] ఐటిబిపి మొదటి అధిపతి అయిన ఇన్‌స్పెక్టర్ జనరల్, గతంలో ఇంటెలిజెన్స్ బ్యూరోకు చెందిన పోలీసు అధికారి బల్బీర్ సింగ్. 4 బెటాలియన్‌లతో ప్రారంభమైన ఐటిబిపి, 1978లో పునర్నిర్మించినప్పటి నుండి, 2018 నాటికి 15 సెక్టార్‌లు, 5 ఫ్రాంటియర్‌లతో 60 బెటాలియన్‌లతో, 89,432 మంది బలంతో కూడిన దళంగా విస్తరించింది.[5]

శిక్షణా సమయంలో లడఖ్‌లోని నార్త్ వెస్ట్ ఫ్రాంటియర్ ఐటిబిపి లేహ్‌కు చెందిన షార్ప్‌షూటర్ బృందం.

ఐటిబిపి సివిల్ మెడికల్ క్యాంప్, డిజాస్టర్ మేనేజ్‌మెంట్, న్యూక్లియర్, బయోలాజికల్, కెమికల్ ఉత్పాతాలలో శిక్షణ పొందింది. ఐటిబిపి సిబ్బందిని బోస్నియా హెర్జెగోవినా, కొసావో, సియెర్రా లియోన్, హైతీ, వెస్ట్రన్ సహారా, సూడాన్, ఆఫ్ఘనిస్తాన్, తదితర ప్రాంతాలలో ఐరాస శాంతి పరిరక్షక విధుల్లో మోహరించారు. ఐటిబిపికి చెందిన రెండు బెటాలియన్లను నేషనల్ డిజాస్టర్ రెస్పాన్స్ ఫోర్స్‌లో నియమించారు.

కమాండ్ కంట్రోల్ సూపర్ స్ట్రక్చర్

[మార్చు]

ఐటిబిపి, 1962లో ప్రారంభమైనప్పటి నుండి మొదటి రెండు దశాబ్దాలు, 1983 వరకు, ఇన్‌స్పెక్టర్ జనరల్స్ ఆఫ్ పోలీస్ (IGలు) నాయకత్వం వహించారు. వీరందరినీ IPS నుండి తీసుకున్నారు. ఈ కాలంలో (1963–83), IGలకు స్థిరమైన పదవీకాలం ఉండేది. ఉదాహరణకు B ఛటర్జీ, IG, 1964 ఫిబ్రవరి వరకు 31-08-1974 వరకు దళానికి అధిపతిగా ఉన్నాడు. IGగా RN షియోపోరీ 03-09-1974 నుండి 22-12-1980 వరకు నుండి అధిపతిగా ఉన్నాడు. 1983లో ఇందిరా గాంధీ నేతృత్వంలోని కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం ఐటిబిపి అధిపతిని డైరెక్టర్ జనరల్ (DG) గా అప్‌గ్రేడ్ చేసింది. అప్పటి నుండి, ఐటిబిపి అధిపతి పదవీకాలాల్లో అస్థిరతతో పాటు, ఉన్నత ర్యాంక్‌లు విపరీతంగా విస్తరించాయి. 1983లో ఒక IGకి బదులుగా, ఐటిబిపిలో ఇప్పుడు 16 DG/IGలు, 40 మందికి పైగా DIGలు ఉన్నారు. DGల సగటు పదవీకాలం దాదాపు ఒక సంవత్సరం పాటు ఉంటుంది. కొన్ని సందర్భాల్లో కేవలం కొన్ని వారాలు మాత్రమే ఉంది. DG ల తక్కువ పదవీకాల ధోరణిని బట్టి చూస్తే, ప్రభుత్వం కమాండ్ కంట్రోల్ గురించి లేదా ఐటిబిపిలో కమాండ్ కంటిన్యూటీని కొనసాగించడంలో పెద్దగా పట్టించుకోనట్లు కనిపిస్తుంది.[6] DG పదవిని 2008 లో ప్రభుత్వం మళ్లీ అప్‌గ్రేడ్ చేసింది.[7]

ఐటిబిపి రెండు కమాండ్‌లను స్థాపించడానికి కేంద్ర ప్రభుత్వం అనుమతించిన ఒక సంవత్సరం తర్వాత, ఇప్పుడు ఆ కమాండ్‌లు అమలులోకి వచ్చాయి. ఐటిబిపికి చండీగఢ్, గౌహతిలో ADG ర్యాంక్ ఉన్న ఒక క్యాడర్ అధికారి నేతృత్వంలో రెండు కమాండ్‌లు ఉంటాయి.[8]

అంశం DG IGలు డిఐజిలు వ్యాఖ్యలు
ప్రధాన కార్యాలయాలు 1 7 13 -
ఫ్రాంటియర్

ప్రధాన కార్యాలయాలు

- 7 - -
సెక్టార్

ప్రధాన కార్యాలయాలు

- - 15 -
శిక్షణ - 1 12 -
మొత్తం [6] 1 15 40 -

ఐటిబిపి అధిపతులు

[మార్చు]
ఐటీబీపీ అధిపతుల జాబితా
లేదు పేరు ర్యాంకు నుండి వరకు పదవీకాలం
1 బల్బీర్ సింగ్ ఐజీ 1963 ఫిబ్రవరి 2 1964 జూన్ 2 1 సంవత్సరం, 121 రోజులు
2 బి. ఛటర్జీ ఐజీ 1964 జూన్ 2 1974 ఆగస్టు 31 10 సంవత్సరాలు, 90 రోజులు
3 ఆర్ ఎన్ షియోపరి DG 1974 సెప్టెంబరు 3 1980 డిసెంబరు 22 6 సంవత్సరాలు, 110 రోజులు
4 కె. రామమూర్తి DG 1980 డిసెంబరు 22 1983 డిసెంబరు 31 3 సంవత్సరాలు, 9 రోజులు
5 శివ్ రాజ్ బహదూర్ DG 1981 జూన్ 4 1983 డిసెంబరు 31 2 సంవత్సరాలు, 210 రోజులు
6 శివ స్వరూప్ DG 1984 జనవరి 01 1984 మార్చి 19 78 రోజులు
7 ఎం. సి. మిశ్రా DG 1984 మార్చి 19 1985 మార్చి 28 1 సంవత్సరం, 9 రోజులు
8 ఓ పి భూటానీ DG 1985 మార్చి 28 1987 ఫిబ్రవరి 28 1 సంవత్సరం, 337 రోజులు
9 జె. ఎం. ఖురేషి DG 1987 ఫిబ్రవరి 28 1988 మార్చి 02 1 సంవత్సరం, 3 రోజులు
10 జి ఎస్ మందర్ DG 1988 మార్చి 02 1988 జూలై 28 148 రోజులు
11 డి. వి. రామకృష్ణ DG 1988 జూలై 08 1992 జనవరి 31 3 సంవత్సరాలు, 207 రోజులు
12 ఆర్. కె. వాధ్రా DG 1992 ఫిబ్రవరి 01 1993 జనవరి 31 1 సంవత్సరం, 0 రోజులు
13 డి. కె. ఆర్య DG 1993 ఫిబ్రవరి 03 1994 జనవరి 31 362 రోజులు
14 ఎస్ సి మెహతా DG 1994 జనవరి 31 1994 ఏప్రిల్ 16 75 రోజులు
15 ఆర్. సి. ఝా DG 1994 ఏప్రిల్ 16 1995 మార్చి 31 349 రోజులు
16 జోగేందర్ సింగ్ DG 1995 మార్చి 31 1996 నవంబరు 4 1 సంవత్సరం, 187 రోజులు
17 ఆర్కే శర్మ DG 1996 ఏప్రిల్ 10 1997 జనవరి 10 1 సంవత్సరం, 174 రోజులు
18 బిభూతి భూషణ్ నంది DG 1997 జనవరి 10 1997 ఏప్రిల్ 3 83 రోజులు
19 నిఖిల్ కుమార్ DG 1997 ఏప్రిల్ 3 1997 డిసెంబరు 3 244 రోజులు
20 గౌతమ్ కౌల్ DG 1998 జూన్ 01 2001 మార్చి 31 2 సంవత్సరాలు, 303 రోజులు
21 ఎస్ సి చౌబే DG 2001 మార్చి 31 2002 డిసెంబరు 31 1 సంవత్సరం, 275 రోజులు
22 ఆర్. సి. అగర్వాల్ DG 2002 డిసెంబరు 31 2004 జూన్ 30 1 సంవత్సరం, 182 రోజులు
23 కె. జె. సింగ్ DG 2004 జూలై 01 2005 ఏప్రిల్ 30 303 రోజులు
24 ఎస్ కె కైన్ DG 2005 మే 05 2005 అక్టోబరు 31 179 రోజులు
25 ఎన్. సి. జోషి DG 2005 నవంబరు 01 2005 డిసెంబరు 31 60 రోజులు
26 వి. కె. జోషి DG 2006 జనవరి 01 2008 మే 02 2 సంవత్సరాలు, 122 రోజులు
27 విక్రమ్ శ్రీవాస్తవ DG 2008 మే 02 2010 జనవరి 31 1 సంవత్సరం, 274 రోజులు
28 ఆర్. కె. భాటియా DG 2010 ఫిబ్రవరి 01 2011 ఆగస్టు 31 1 సంవత్సరం, 211 రోజులు
29 రంజిత్ సిన్హా DG 2011 సెప్టెంబరు 01 2012 డిసెంబరు 03 1 సంవత్సరం, 109 రోజులు
30 అజయ్ చద్దా DG 2012 డిసెంబరు 19 2013 ఆగస్టు 31 255 రోజులు
31 సుభాష్ గోస్వామి DG 2013 సెప్టెంబరు 01 2014 డిసెంబరు 31 1 సంవత్సరం, 121 రోజులు
32 శ్రీ కృష్ణ చౌదరి DG 2014 డిసెంబరు 31 2017 జూన్ 30 2 సంవత్సరాలు, 180 రోజులు
33 ఆర్. కె. పచ్నాండా DG 2017 జూన్ 30 2018 అక్టోబరు 31 1 సంవత్సరం, 123 రోజులు
34 సుర్జీత్ సింగ్ దేస్వాల్ DG 2018 నవంబరు 31 2021 ఆగస్టు 31 2 సంవత్సరాలు, 304 రోజులు
35 సంజయ్ అరోరా DG 2021 ఆగస్టు 31 2022 ఆగస్టు 31 1 సంవత్సరం, 0 రోజులు
36 డాక్టర్ సుజోయ్ లాల్ థావోసెన్ DG 2022 సెప్టెంబరు 01 2022 అక్టోబరు 02 31 రోజులు
37 అనీష్ దయాల్ సింగ్ DG 2022 అక్టోబరు 02 - అని. 2 సంవత్సరాలు, 84 రోజులు

విధులు

[మార్చు]

ఐటిబిపి అనేది బహుళ-డైమెన్షనల్ ఫోర్స్, దీని విధులు ప్రధానంగా 5. అవి:

  1. ఉత్తర సరిహద్దులపై నిఘా, సరిహద్దు ఉల్లంఘనలను గుర్తించడం, నిరోధించడం, స్థానిక ప్రజలలో భద్రతా భావాన్ని పెంపొందించడం.
  2. అక్రమ వలసలను, సరిహద్దు స్మగ్లింగ్‌ను అడ్డుకోవడం.
  3. కీలకమైన సంస్థలకు, ముప్పు ఉన్న VIPలకూ భద్రతను అందించడం
  4. ఏదైనా ప్రాంతంలో అల్లర్లు సంభవించినప్పుడు పరిస్థితిని అదుపులోకి తేవడం.
  5. శాంతిని కాపాడడం.
  • ఐటిబిపి గస్తీ నిర్వహించే సరిహద్దు పోస్ట్‌లు అధిక వేగంతో కూడిన తుఫానులు, మంచు మంచు తుఫానులు, హిమపాతాలు ఏర్పడతాయి. కొండచరియలు విరిగిపడతాయి. అధిక ఎత్తులో విపరీతమైన చలి ఉంటుంది. ఉష్ణోగ్రత మైనస్ 40-డిగ్రీ సెల్సియస్‌కు పడిపోతుంది.
  • ఐటిబిపి విపత్తు నిర్వహణ పాత్రను చేపట్టింది. హిమాలయాలలో ప్రకృతి వైపరీత్యాలకు మొదటి ప్రతిస్పందనగా, ఐటిబిపి హిమాచల్ ప్రదేశ్, ఉత్తరాఖండ్, ఈశాన్య భారతదేశంలో 8 ప్రాంతీయ ప్రతిస్పందన కేంద్రాలను స్థాపించింది. వివిధ విపత్తు పరిస్థితులలో అనేక రెస్క్యూ, రిలీఫ్ కార్యకలాపాలను నిర్వహించింది. ఐటిబిపి ఇప్పటికే రేడియోలాజికల్, కెమికల్, బయోలాజికల్ ఎమర్జెన్సీలలో పనిచేసేందుకు 98 మంది సిబ్బందితో సహా విపత్తు నిర్వహణలో 1032 మంది సిబ్బందికి శిక్షణ ఇచ్చింది.
  • ఐటిబిపి హర్యానాలోని భానులో సెర్చ్, రెస్క్యూ & డిజాస్టర్ రెస్పాన్స్‌లో శిక్షణ కోసం నేషనల్ సెంటర్‌ను ఏర్పాటు చేసింది. ఇది ఐటిబిపి బలగాలకు, ఇతర పారామిలిటరీ/రాష్ట్ర పోలీసు బలగాల సిబ్బందికీ శిక్షణనిస్తోంది.
  • ఐటిబిపి కమాండో యూనిట్లు ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లోని భారత రాయబార కార్యాలయానికి, కాన్సులేట్‌లకూ భద్రతను ఇస్తాయి.
  • ఒక ఐటిబిపి కంపెనీ 2005 నవంబరు నుండి కాంగోలోని యునైటెడ్ నేషన్ మిషన్‌లో మోహరించింది.
  • 1981 నుండి వార్షిక కైలాష్ మానస సరోవర్ యాత్ర సందర్భంగా ఐటిబిపి యాత్రికులకు భద్రతను కూడా అందిస్తోంది. ఐటిబిపి MEA, కుమావోన్ మండలం వికాస్ నిగమ్‌ల సమన్వయంతో గుంజి నుండి లిపులేఖ్ పాస్ వరకు, తిరిగి గుంజి వరకు యాత్రలకు కమ్యూనికేషన్, భద్రత, వైద్య సంరక్షణను అందిస్తోంది.
  • COVID-19 మహమ్మారి సమయంలో వుహాన్ నుండి తరలించబడిన అనుమానిత వ్యక్తుల కోసం ఐటిబిపి న్యూఢిల్లీలోని ఛవాలా వద్ద క్వారంటైన్ క్యాంపును నెలకొల్పింది. దేశంలోని ఇతర ప్రదేశాలలో కూడా శిబిరాలను ఏర్పాటు చేసింది.[9]

సన్మానాలు, పతకాలు

[మార్చు]

క్రియాశీల విధుల సమయంలో, దళం అనేక పౌర, సేవా గౌరవాలు, పతకాలను పొందింది.

అవార్డు పేరు సంఖ్య
పద్మశ్రీ 6
కీర్తి చక్ర 2
శౌర్య చక్రం 6
సేన పతకం 1
గ్యాలంట్రీకి రాష్ట్రపతి పోలీసు పతకం 19
గ్యాలంట్రీకి పోలీస్ మెడల్ 92
విశిష్ట సేవకు రాష్ట్రపతి పోలీసు పతకం 101
మెరిటోరియస్ సర్వీస్ కోసం పోలీస్ మెడల్ 292
ప్రధానమంత్రి జీవిత సేవింగ్ మెడల్ 86

ఇవి కూడా చూడండి

[మార్చు]
  • అస్సాం రైఫిల్స్
  • సరిహద్దు అవుట్‌పోస్ట్
  • సరిహద్దు భద్రతా దళం
  • సెంట్రల్ ఇండస్ట్రియల్ సెక్యూరిటీ ఫోర్స్
  • సెంట్రల్ రిజర్వ్ పోలీస్ ఫోర్స్
  • ఇండో-టిబెటన్ బోర్డర్ పోలీస్ (వాటర్ వింగ్)
  • హోం వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ
  • నేషనల్ సెక్యూరిటీ గార్డ్
  • సశస్త్ర సీమా బల్

మూలాలు

[మార్చు]
  1. ↑ "MHA Annual Report 2016-2017" (PDF). Archived from the original (PDF) on 8 ఆగస్టు 2017.
  2. ↑ "Rs 1.85 lakh crore allocation to MHA in budget". The Economic Times. Retrieved 2022-02-01.
  3. ↑ "The Indo-Tibetan Border Police Force Act, 1992 Act No. 35 of 1992" (PDF). Government of India. Archived from the original (PDF) on 29 October 2014. Retrieved 29 September 2014.
  4. ↑ "History and Role of ITBP". ITBP. ITBP. Archived from the original on 15 April 2015. Retrieved 29 September 2014.
  5. ↑ "MHA Annual Report 2016-2017" (PDF). Archived from the original (PDF) on 8 August 2017.
  6. ↑ 6.0 6.1 "official website of Indo-Tibetan Border Police Force, MHA, GOI". MHA. 2016. Archived from the original on 29 January 2016. Retrieved 26 January 2016.
  7. ↑ "Indian Police Service (PAY) Rules, 2007" (PDF). Government of India Ministry of Personnel, Public Grievances & ... Department of Personnel & Training (DOPT). Archived from the original (PDF) on 8 March 2014. Retrieved 26 May 2015.
  8. ↑ "New ITBP commands to be functional within two months". Tribuneindia News Service (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-06-05.
  9. ↑ Dua, Rohan (March 13, 2020). "India fights coronavirus: ITBP to set up 4 new quarantine sites". The Times of India (in ఇంగ్లీష్). Retrieved 2020-03-13.
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=ఇండో-టిబెటన్_బార్డర్_పోలీస్&oldid=4309357" నుండి వెలికితీశారు