అయోడిన్

వికీపీడియా నుండి
(అయొడిన్ నుండి దారిమార్పు చెందింది)
Jump to navigation Jump to search
అయొడిన్, 00I
అయొడిన్
Pronunciation/ˈədn, -dɪn, -dn/ (EYE-ə-dyne-,_--din)
Appearancelustrous metallic gray, violet as a gas
Standard atomic weight Ar°(I)
అయొడిన్ in the periodic table
Hydrogen Helium
Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon
Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon
Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton
Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon
Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon
Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Ununtrium Flerovium Ununpentium Livermorium Ununseptium Ununoctium
Br

I

At
టెలూరియంఅయొడిన్జెనాన్
Groupమూస:Infobox element/symbol-to-group/format
Periodperiod 5
Block  p-block
Electron configuration[Kr] 4d10 5s2 5p5
Electrons per shell2, 8, 18, 18, 7
Physical properties
Phase at STPsolid
Melting point386.85 K ​(113.7 °C, ​236.66 °F)
Boiling point457.4 K ​(184.3 °C, ​363.7 °F)
Density (near r.t.)4.933 g/cm3
Triple point386.65 K, ​12.1 kPa
Critical point819 K, 11.7 MPa
Heat of fusion(I2) 15.52 kJ/mol
Heat of vaporization(I2) 41.57 kJ/mol
Molar heat capacity(I2) 54.44 J/(mol·K)
Vapor pressure (rhombic)
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 260 282 309 342 381 457
Atomic properties
Oxidation states−1, 0, +1, +2,[3] +3, +4, +5, +6, +7 (a strongly acidic oxide)
ElectronegativityPauling scale: 2.66
Atomic radiusempirical: 140 pm
Covalent radius139±3 pm
Van der Waals radius198 pm
Color lines in a spectral range
Spectral lines of అయొడిన్
Other properties
Natural occurrenceprimordial
Crystal structureorthorhombic
Orthorhombic crystal structure for అయొడిన్
Thermal conductivity0.449 W/(m⋅K)
Electrical resistivity1.3×107 Ω⋅m (at 0 °C)
Magnetic orderingdiamagnetic[4]
Bulk modulus7.7 GPa
CAS Number7553-56-2
History
DiscoveryBernard Courtois (1811)
First isolationBernard Courtois (1811)
Isotopes of అయొడిన్
Template:infobox అయొడిన్ isotopes does not exist
 Category: అయొడిన్
| references

అయోడిన్ ఒక రసాయన మూలకము. దీని సాంకేతిక సూచిక " I " , అటామిక్ సంఖ్య 53. ఇది ప్రకృతిలో ఘనరూపంలో లభిస్తుంది. ఇది 114 డిగ్రీల సెల్సియస్ వద్ద కరుగుతుంది; 184 డిగ్రీల వద్ద మరిగి నీలి వాయువును వెలువరిస్తుంది. అయోడిన్ మూలకాన్ని ఫ్రెంచి శాస్త్రవేత్త బెర్నాడ్ కార్టోయిస్ (Bernard Courtois) కనుగొన్నాడు. రెండు సంవత్సరాల అనంతరం జోసెఫ్ లూయీ గే-లుసాక్ (Louis Gay-Lussac), after the Greek ἰώδης "violet-coloured" పేరుపెట్టాడు. ఈ మూలకము థైరాయిడ్ హార్మోను తయారీలో కీలకము. అయోడిన్ లోపించిన రెండు బిలియన్ వ్యక్తులలో మెదడు ఎదుగుదల , తెలివితేటలు మందగిస్తాయి. ప్రపంచంలో అయోడిన్ ఉత్పత్తి చేస్తున్న దేశాల్లో చిలీ , జపాను అగ్రస్థానంలో ఉన్నాయి. తీసుకునే ఆహారంలో అయోడిన్ తక్కువగా ఉండడం హైపోథైరాయిడిజం రావడానికి అత్యంత ముఖ్య కారణం.

చరిత్ర

[మార్చు]

1811 సంవత్సరంలో అయోడిన్ మూలకాన్ని ఫ్రెంచి శాస్త్రవేత్త బెర్నాడ్ కార్టోయిస్ (Bernard Courtois) కనుగొన్నాడు.[5]

మూలాలు

[మార్చు]
  1. "Standard Atomic Weights: Iodine". CIAAW. 1985.
  2. Prohaska, Thomas; Irrgeher, Johanna; Benefield, Jacqueline; et al. (2022-05-04). "Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry (in ఇంగ్లీష్). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
  3. I(II) is known to exist in monoxide (IO); see Nikitin, I V (31 August 2008). "Halogen monoxides". Russian Chemical Reviews. 77 (8): 739–749. Bibcode:2008RuCRv..77..739N. doi:10.1070/RC2008v077n08ABEH003788. S2CID 250898175.
  4. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
  5. Courtois, Bernard (1813). "Découverte d'une substance nouvelle dans le Vareck". Annales de chimie. 88: 304.

బయటి లింకులు

[మార్చు]
"https://te.wikipedia.org/w/index.php?title=అయోడిన్&oldid=3905450" నుండి వెలికితీశారు