బినోద్ బిహారీ ముఖర్జీ
| బినోద్ బిహారీ ముఖర్జీ | |
|---|---|
 | |
| జననం | 7 ఫిబ్రవరి 1903 బెహాలా, కోల్‌కాతా, బెంగాల్ ప్రెసిడెన్సీ, బ్రిటీష్ ఇండియా |
| మరణం | 11 నవంబర్ 1980 (aged 76) భారతదేశం |
| భార్య / భర్త | లీలా ముఖర్జీ |
| జాతీయత | భారతీయుడు |
| ఉద్యమం | సందర్భోచిత ఆధునికవాదం |
| అవార్డులు | పద్మ విభూషణ్ పురస్కారం (1974) రవీంద్ర పురస్కారం (1980) |
బినోద్ బిహారీ ముఖర్జీ (7 ఫిబ్రవరి 1904-11 నవంబర్ 1980) పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రానికి చెందిన భారతీయ కళాకారుడు. భారతీయ ఆధునిక చిత్రకళా మార్గదర్శకులలో ముఖర్జీ ఒకడు. సందర్భోచిత ఆధునికవాదానికి చెందిన కీలక వ్యక్తి.. కళాత్మక వ్యక్తీకరణకు కుడ్యచిత్రాలను వాహకంగా ఎన్నుకున్న ఆధునిక భారతదేశంలోని తొలి కళాకారులలో ఇతడు ఒకడు. ఇతని కుడ్యచిత్రాలన్నీ పర్యావరణంపై ఒక సూక్ష్మమైన అవగాహనను ప్రదర్శిస్తాయి.
ప్రారంభ జీవితం
[మార్చు]బినోద్ బిహారీ ముఖర్జీ కోల్కతాలోని బెహాలాలో జన్మించాడు. అయితే హూగ్లీ జిల్లా గరల్‌గచ్చ ఇతని పూర్వీకుల గ్రామం. ఇతడు శాంతినికేతన్ లోని విశ్వభారతి విశ్వవిద్యాలయంలో బోధించాడు. ఇతడు తన ప్రారంభ విద్యను సంస్కృత కాలేజియేట్ పాఠశాలలో అభ్యసించాడు.
వృత్తి
[మార్చు]ముఖర్జీ తీవ్రమైన కంటి సమస్యతో జన్మించాడు. ఒక కంటిలో మయోపిక్, మరొక కంటికి అంధత్వం ఉంది. , 1956లో జరిగిన కంటి కంటిశుక్లం ఆపరేషన్ విఫలమై పూర్తిగా కంటి చూపును కోల్పోయాడు. అయినా కూడా ఇతడు పెయింటింగ్, కుడ్య చిత్రాలు గీయడం కొనసాగించాడు. 1919లో ఇతడు విశ్వభారతి విశ్వవిద్యాలయం కళా విభాగం కళా భవనలో ప్రవేశం పొందాడు. ప్రముఖ భారతీయ కళాకారుడు నందలాల్ బోస్కు ఇతడు శిష్యుడు. శిల్పి అయిన రాంకిన్కార్ బైజ్ ఇతని సహపాఠి. 1925లో ఇతడు కళాభవ బిజన్లో బోధకుడిగా చేరాడు. ఇతని ప్రముఖ శిష్యులలో చిత్రకారుడు జహర్ దాస్గుప్తా, రామానంద బందోపాధ్యాయ, కె. జి. సుబ్రమణియన్, బ్యోహార్ రామ్‌మనోహర్ సిన్హా, శిల్పి & ప్రింట్ మేకర్ సోమనాథ్ హోర్, డిజైనర్ రితేన్ మజుందార్, చిత్రనిర్మాత సత్యజిత్ రే తదితరులు ఉన్నారు.[1] 1949లో కళా భవన్ ను విడిచిపెట్టి, ఖాట్మండులోని నేపాల్ ప్రభుత్వ మ్యూజియంలో క్యురేటర్ గా చేరాడు. 1951 నుండి 1952 వరకు ఇతడు రాజస్థాన్‌లోని బనస్థలి విద్యాపీఠంలో బోధించాడు. 1952లో ఇతడు తన భార్య లీలతో కలిసి ముస్సోరీలో ఒక కళా శిక్షణ పాఠశాలను ప్రారంభించాడు. 1958లో ఆయన కళా భవన్ కు తిరిగి వచ్చి, తరువాత దాని ప్రిన్సిపాల్ అయ్యాడు. 1979లో ఆయన బెంగాలీ రచనల సంకలనం చిత్రాకర్ ప్రచురించబడింది.
ఆక్స్‌ఫర్డ్ ఆర్ట్ ఆన్లైన్లో ఆర్. శివకుమార్ ఇలా పేర్కొన్నాడు, "ముఖర్జీ ప్రధాన కృషి శాంతినికేతన్‌లోని హిందీ భవన్‌లో 1947లో వేసిన కుడ్యచిత్రం. ఇది మధ్యయుగ భారతీయ సాధువుల జీవితాలను ప్రతిబింబిస్తుంది. గియోట్టో, తవరాయ సోటాట్సు వంటి కళాకారుల నుండి భావాత్మక విస్తృత అంశాలతో పాటు అజంతా, మామల్లపురం వంటి ప్రాచీన భారతీయ ప్రదేశాల కళను సమన్వయం చేయడం ద్వారా, ఇది గొప్పవాటిలో ఒకటిగా నిలుస్తుంది".[2]
ముఖర్జీ భార్య లీలా ముఖర్జీ 1947లో శాంతినికేతన్ హిందీ భవన్‌లోని కుడ్యచిత్రం మొదలైన కళాఖండాల సృష్టిలో కొన్నింటికి సహకరించింది.[3]
శైలి
[మార్చు]
పాశ్చాత్య ఆధునిక కళ, ఓరియంటల్ సంప్రదాయాల (భారతీయ, దూర ప్రాచ్య) ఆధ్యాత్మికత నుండి స్వీకరించిన ధోరణుల సంక్లిష్ట కలయిక ఇతని శైలి. ఆయన చిత్రాలలో కొన్ని సుదూర-తూర్పు సంప్రదాయాల ప్రభావాన్ని చూపుతాయి, అవి చైనా, జపాన్‌ల రేఖాచిత్రకళ, సాంప్రదాయ లేపన పద్ధతులు. ఇతడు జపాన్ యాత్రా కళాకారుల నుండి కాలీగ్రఫీలో పాఠాలు నేర్చుకున్నాడు. 1937-38 సమయంలో అతను జపాన్‌లో అరాయ్ కాంపో వంటి కళాకారులతో కొన్ని నెలలు గడిపాడు. అదేవిధంగా మొఘల్, రాజపుత్రుల కాలంలోని కుడ్యచిత్రాలలో భారతీయ సూక్ష్మ చిత్రాల గురించి నేర్చుకున్నాడు. పాశ్చాత్య ఆధునిక కళ ధోరణులు కూడా ఇతని శైలిని ఎక్కువగా ప్రభావితం చేశాయి, ఎందుకంటే ఇతడూ తరచుగా క్యూబిస్ట్ పద్ధతులను స్థలాభావ సమస్యలను పరిష్కరించడానికి మిళితం చేసాడు. ఇతడ్ ఉవిశ్వభారతి ప్రాంగణంలో గొప్ప కుడ్యచిత్రాలను చిత్రించాడు. 1948లో ఆయన నేపాల్ నేషనల్ మ్యూజియం ఆఫ్ ఖాట్మండుకు డైరెక్టర్ అయ్యాడు. తరువాతి సంవత్సరాల్లో ఆయన డూన్ లోయకు వెళ్లాడు. అక్కడ ఆయన ఒక కళా పాఠశాలను ప్రారంభించాడు కానీ ఆర్థిక కొరత కారణంగా దానిని నిలిపివేయాల్సి వచ్చింది.
1972లో శాంతినికేతన్‌లో ముఖర్జీ శిష్యుడు, చిత్రనిర్మాత సత్యజిత్ రే ఇతనిపై "ది ఇన్నర్ ఐ" అనే డాక్యుమెంటరీ చిత్రాన్ని రూపొందించాడు. ఈ చిత్రం ముఖర్జీ సృజనాత్మక వ్యక్తిత్వంతో పాటు దృశ్య కళాకారుడిగా తన అంధత్వాన్ని ఎలా అధిగమించాడు అనే దాని గురించిన ఒక ఆత్మీయ పరిశోధన.[1] ..
అవార్డులు, గౌరవాలు
[మార్చు]1974లో ఇతడు పద్మవిభూషణ్ అవార్డును అందుకున్నాడు. 1977లో విశ్వభారతి విశ్వవిద్యాలయం ఆయనకు దేశికోత్తమ ప్రదానం చేసింది. 1980లో ఆయన రవీంద్ర పురస్కారాన్ని అందుకున్నాడు.
ప్రదర్శనలు
[మార్చు]- 2013 మానిఫెస్టేషన్స్ X:75 ఆర్టిస్ట్స్ 20త్ సెంచురీ ఇండియన్ ఆర్ట్, డాగ్ మోడరన్, న్యూ ఢిల్లీ
- 2014 మానిఫెస్టేషన్ XI-75 ఆర్టిస్ట్స్ 20 వ సెంచరీ ఇండియన్ ఆర్ట్, డాగ్ మోడరన్, న్యూ ఢిల్లీ
- 2019 బెనోడ్ బిహారీ ముఖర్జీ: బిట్వీన్ సైట్ అండ్ ఇన్సైట్ గ్లింప్సెస్, వాదేరా ఆర్ట్ గ్యాలరీ, న్యూ ఢిల్లీ
- 2020 బెనోడ్ బిహారీ ముఖర్జీ: ఆఫ్టర్ సైట్, డేవిడ్ జ్విర్నర్, లండన్, మేఫెయిర్, లండన్
- 2020 ఎ వరల్డ్ ఆఫ్ వన్ ఓన్, వాదేరా ఆర్ట్ గ్యాలరీ, న్యూఢిల్లీన్యూ ఢిల్లీ
- 2022 కోల్కతా-రన్ ఇన్ ది అల్లీ, మారెస్, హౌస్ ఫర్ కాంటెంపరరీ కల్చర్, మాస్ట్రిక్ట్, నెదర్లాండ్స్
వ్యక్తిగత జీవితం
[మార్చు]1944లో ఇతడు తన తోటి విద్యార్థి లీలా ముఖర్జీ ని వివాహం చేసుకున్నాడు.[4][5] 1949లో, వారికి ఏకైక సంతానం, కళాకారిణి మృణాలిని ముఖర్జీ.[6]
మూలాలు
[మార్చు]- ↑ "Beohar RAMMANOHAR Sinha".
- ↑ "Mukherjee family".
- ↑ (2018). "Idealism, Revival and Reform - Indian Pottery at the Crux of Craft, Art and Modern Industry".
- ↑ "Leela Mukherjee". Mrinalini Mukherjee Foundation. Archived from the original on 5 May 2023. Retrieved 1 May 2023.
- ↑ Gardner, Andrew (11 December 2019). "Mrinalini Mukherjee: Textile to Sculpture". The Museum of Modern Art. Retrieved 1 May 2023.
- ↑ Relia, A.; Bhatt, J. (2020). The Indian Portrait - 11. Amdavad ni Gufa. p. 1950. ISBN 978-81-942993-0-1. Retrieved 1 May 2023.
మరింత చదవండి
[మార్చు]- చిత్రకార్ః కళాకారుడు బెనోద్ బిహరి ముఖర్జీ/కె. జి. సుబ్రమణియన్ అనువదించారు. కలకత్తా, సీగల్ బుక్స్, 2006, xviii, 196 p., ISBN . [2]ISBN 81-7046-282-7
- సింగ్, అజయ్ (2007). Against Allegory: బినోద బిహారీ ముఖర్జీ యొక్క మధ్యయుగ సాధువులు, రిచర్డ్ డేవిస్లో, ఎడిషన్., పిక్టరింగ్ ది నేషన్ః ఐకానోగ్రఫీస్ ఆఫ్ మోడరన్ ఇండియా, హైదరాబాద్ః ఓరియంట్ లాంగ్మన్.
- ఘోష్, నెమై (2004). రే అండ్ ది బ్లైండ్ పెయింటర్ః యాన్ ఒడిస్సీ ఇంటు ది ఇన్నర్ ఐ, కోల్కతాః న్యూ ఏజ్.
- చక్రవర్తి, జయంత, అరుణ్ కుమార్ నాగ్, ఆర్. శివకుమార్ ది శాంతినికేతన్ మ్యూరల్స్, సీగల్
- గులాం మహమ్మద్ షేక్, ఆర్. శివ కుమార్, బినోద్ బిహరి ముఖర్జీ: ఎ సెంటెనరీ రెట్రోస్పెక్టివ్, నేషనల్ గ్యాలరీ ఆఫ్ మోడరన్ ఆర్ట్, న్యూ ఢిల్లీ, 2007.